Οι χυμοί προκαλούν καρκίνο;
Πριν λίγες ημέρες δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μιας επιστημονικής μελέτης, αναφορικά με την επίδραση της κατανάλωσης ροφημάτων με ζάχαρη (ροδήματα με άνω του 5% ελεύθερα σάκχαρα) και χυμούς στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Σε εφημερίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν άργησαν να εμφανιστούν τίτλοι που ανέφεραν ότι οι χυμοί και τα αναψυκτικά προκαλούν καρκίνο!
Τι έδειξε, όμως, η μελέτη;
Καταρχάς θα πρέπει να επισημανθεί ότι η μελέτη ήταν μια προοπτική μελέτη παρατήρησης. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα τύπου αίτιο-αιτιατό, δηλαδή δεν μπορούμε να πούμε ότι το Χ προκαλεί ή δεν προκαλεί το Ψ, αλλά μόνο να δούμε αν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ τους.
Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν ότι η κατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη σχετίζεται με 18% υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο, και 22% υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Η κατανάλωση ροφημάτων με γλυκαντικά δεν σχετίστηκε με τον κίνδυνο για καρκίνο, ενώ η κατανάλωση 100% φυσικών χυμών σχετίστηκε με 12% υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο. Αν και ακούγεται μεγάλη η αύξηση του κινδύνου, πρόκειται για σχετικό κίνδυνο. Δηλαδή, αν έχει κάποιος 1% πιθανότητα για ανάπτυξη καρκίνου, άτομα που καταναλώνουν 100% φυσικών χυμών έχουν 1,12% πιθανότητα.
Επειδή, όμως, όπως προαναφέρθηκε η συσχέτιση δεν σημαίνει και αιτία, θα πρέπει να εξετάσουμε το γιατί βρέθηκε αυτή η συσχέτιση. Το σύνολο της βιβλιογραφίας μέχρι τώρα δεν έχει υποδείξει αιτιώδη συσχέτιση μεταξύ ροφημάτων με ζάχαρη και καρκίνου. Η αυξημένη κατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος, το οποίο σχετίζεται με τον υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου.
Επίσης, αναλυση των αποτελεσμάτων της μελέτης υπέδειξε ότι σε σχέση με τα άτομα που είχαν χαμηλή πρόσληψη ροφημάτων με ζάχαρη, τα άτομα που κατανάλωναν υψηλές ποσότητες, ροφημάτων με ζάχαρη προσλάμβαναν υψηλότερες θερμίδες, υδατάνθρακες, λιπαρά και αλάτι, ενώ κάπνιζαν και περισσότερο. Οι πληροφορίες αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς οι διατροφικές συνήθειες αποτελούν σύμπλεγμα συμπεριφορών και συνηθειών, και η μεμονωμένη ανάλυσή τους δεν οδηγεί σε σαφή συμπεράσματα. Ειδικά το κάπνισμα αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρκίνο, ενώ η χαμηλότερη ποιότητα διατροφής σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, όπως υποδεικνύουν και άλλες μελέτες παρατήρησης.
Οι άνθρωποι υπερκαταναλώνουμε τα ελεύθερα σάκχαρα (μέλι, ζαχαρη, σιρόπια, περιμέζι κ.α.) μέσω της κατανάλωσης ροφημάτων, γλυκισμάτων, δημητριακών πρωινού και σνακ. Ο Π.Ο.Υ. συστήνει τη μείωση της κατανάλωσης των ελευθέρων σακχάρων στο 5% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, δηλαδή περί τα 25-30 γραμμάρια ελευθέρων σακχάρων ημερησίως.
Συνεπώς, σαφώς η υπερκατανάλωση ροφημάτων με ζάχαρη μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην υγεία μακροπρόθεσμα, και σχετίζεται με χαμηλή ποιότητα διατροφής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η χαμηλή κατανάλωσή τους, στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής θα είναι επιβαρυντική για την υγεία!
Για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου συστήνεται μια ισορροπημένη διατροφή στα πλαίσια της Μεσογειακής διατροφής και τακτική άσκηση, ενώ φυσικά σημαντική είναι και η πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, για πρόληψη και εγκαιρη διάγνωση!
Πηγή: Sugary drink consumption and risk of cancer: results from NutriNet-Santé prospective cohort
Ακολουθούν οι φοιτητές τη Μεσογειακή Διατροφή; Πώς σχετίζεται η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή με την ψυχική υγεία και την ακαδημαϊκή πρόοδο;
Οι φοιτητές αποτελούν μια ιδιαίτερη πληθυσμιακή ομάδα, καθώς βρίσκονται σε μια μεταβατική περίοδο ζωής. Υπάρχει ερευνητικό ενδιαφέρον για τις διατροφικές τους συνήθειες και αυτό θελήσαμε να μελετήσουμε στην ανασκόπισή μας, καθώς και να εξετάσουμε την επίδραση της διατροφής στην ψυχική υγεία και ακαδημαϊκή πρόοδο.
Η Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) είναι το πιο καλά μελετημένο διατροφικό πρότυπο και η προσκόλληση σε αυτό το πρότυπο συστήνεται παγκοσμίως. Υψηλή προσκόλληση στη ΜΔ σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νόσων όπως καρδιαγγειακά, καρκίνο και διαβήτη, ενώ πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν συσχέτιση μεταξύ υγιεινής διατροφής και ψυχικής υγείας. Συγκεκριμένα, η ΜΔ έχει συσχετιστεί με την καλύτερη γνωστική λειτουργία σε παιδιά και νέους ενήλικες. Στα παιδιά και τους εφήβους, η υψηλότερη προσκόλληση στη ΜΔ έχει συσχετιστεί με καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, ενώ μια δίαιτα "δυτικού τύπου" στην ηλικία των 14 ετών έχει συσχετιστεί με χειρότερες γνωστικές επιδόσεις στην ηλικία των 17 ετών. Σε νεαρούς ενήλικες, 10 ημέρες ΜΔ βελτίωσαν διάφορες πτυχές της γνώστικής λειτουργίας, ενώ η πρόσληψη ψαριών συσχετίστηκε με καλύτερη γνωστική λειτουργία σε εφήβους.
Οι υπάρχουσες μελέτες τονίζουν ότι οι φοιτητές έχουν απομακρυνθεί από τα πρότυπα υγιεινής διατροφής και ειδικά μακριά από τη Μεσογειακή Διατροφή. Αυτό το εύρημα ήταν εμφανές ακόμη και σε φοιτητές που ζουν σε χώρες της Μεσογείου, και ιδιαίτερα σε όσους ζουν μακριά από το σπίτι (σε άλλη πόλη), καθώς και σε φοιτητές που δεν ασκούνται. Σε μελέτη στην Ελλάδα η επισιτιστική αναασφάλεια αναδείχτηκε ως ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να εξεταστεί σχετίζεται με λιγότερο υγιεινές διατροφικές επιλογές.
Αναφορικά με τον τομέα σπουδών και τη διατροφή υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι φοιτητές των ιατρικών σχολών δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι όσο αναμενόταν με τη ΜΔ και δεν έχουν καλή προσκόλληση στη ΜΔ, παρά τις απόψεις τους σχετικά με τη σημασία των γνώσεων γύρω από τη διατροφή. Οι μελλοντικοί δάσκαλοι και νοσηλευτές παρουσιάζουν επίσης ανεπαρκή προσκόλληση στη ΜΔ. Βέβαια, οι φοιτητές σχολών που έχουν σχέση με την υγεία έχουν καλυτερες διατροφικές συνήθειες, από εκείνους που δεν σπουδάζουν επαγγέλματα υγείας.
Μπορούμε να αυξήσουμε την οικιότητα με την Μεσογειακή διατροφή; Η βραχυχρόνια έκθεση στη ΜΔ μέσω παρακολούθηση μαθημάτων σε Μεσογειακές χώρες, από φοιτητές άλλων χωρών, επίσης δεν ήταν αρκετή για να μετατοπίσει μόνιμα τις διατροφικές συνήθειες των σπουδαστών προς υγιέστερα πρότυπα, αν και παρατηρήθηκαν θετικές επιδράσεις. Ακόμη, η πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω μαθημάτων και διαλέξεων στο πανεπιστήμιο δεν αποδείχτηκε αρκετή, προκειμένου να ενισχυθεί σημαντικά η προσκόλληση στη ΜΔ.
Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική υγεία και πρέπει να προωθηθεί εξίσου ως τμήμα της δημόσιας υγείας. Οι φοιτητές με υψηλότερη προσκόλληση στη ΜΔ θεωρούν ότι η υγεία τους είναι σε καλύτερη κατάσταση, έχουν καλύτερη ποιότητα ύπνου και χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, ενώ η υψηλότερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα στρες. Όσον αφορά τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, παρόλο που υπάρχουν σημαντικές αποδείξεις στους μαθητές, λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει τη σημασία της ποιότητας της διατροφής και την προσήλωση στη ΜΔ σε φοιτητές και στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. Τα τρέχοντα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η υψηλότερη προσκόλληση στη ΜΔ σχετίζεται με καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις στους φοιτητές. Ως εκ τούτου, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση των επιπτώσεων μιας υγιεινής διατροφής στην ψυχική υγεία των φοιτητών.
Συμπερασματικά, η Μεσογειακή Διατροφή έχει τη δυνατότητα να είναι ένα βέλτιστο πρότυπο διατροφής που προστατεύει και προάγει τη σωματική και ψυχική υγεία των φοιτητών. Θα πρέπει όμως να εφαρμοστούν μακροπρόθεσμες πολιτικές και εκστρατείες προσαρμοσμένες στις ανάγκες του νεαρού ενήλικου πληθυσμού προκειμένου να αυξηθούν οι γνώσεις τους σχετικά με τη σημασία των υγιεινών διατροφικών συνηθειών, και να διευκολυνθεί η προσκόλληση στη υγιεινή, θρεπτική διατροφή.
Διαβάστε περισσότερα εδώ.
Body Shaming: τι επίπτωση έχει στη διατροφή και την υγεία μας;
Τον σχολιασμό του σώματος (body shaming), με σκοπό την ανάδειξη «προβληματικής εικόνας» σχεδόν όλοι μας, κάποια στιγμή τον έχουμε ζήσει. Από την φράση «πάχυνες», μέχρι τη φράση «κόκκαλο έχεις γίνει», ο σχολιασμός ενός σώματος δεν έχει θετική επίδραση στο άτομο-αποδέκτη του σχολίου, ανεξαρτήτως του σκοπού, της ιδιοσυγκρασίας και του επαγγέλματος του ατόμου που έκανε το σχόλιο. Το να δικαιολογηθούμε ότι κάνουμε ένα σχόλια «για καλό», δεν βελτιώνει την κατάσταση, και ειδικά σε άτομα με προδιάθεση ή άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές (διαγνωσμένες ή μη).
Η έρευνα δείχνει ότι το φαινόμενο του body shaming όχι μόνο δεν κινητοποιεί τα άτομα, αλλά τα οδηγεί σε αρνητικές για την υγεία συμπεριφορές, και χαμηλότερη ποιότητα ζωής. Το φαινόμενο του body shaming και οι επιπτώσεις του εκτείνεται, δυστυχώς, και στα παιδιά! Συγκεκριμένα, τα άτομα τα οποία δέχονται αρνητικά σχόλια για το σώμα τους φαίνεται να είναι πιο πιθανό να ακολουθούν μη υγιεινά πρότυπα διατροφής, καθώς και να καταφεύγουν σε υπερφαγικά επεισόδια ή να παραλείπουν γεύματα, να ασκούνται λιγότερο, ενώ φαίνεται να αποφεύγουν τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και να απομονώνονται κοινωνικά. Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι έκθεση σε στερεότυπα ή σε περιεχόμενο που στιγματίζει το υπερβάλλον σωματικό βάρος και ο κοινωνικός αποκλεισμός οδηγούν τα άτομα σε αυξημένη πρόσληψη τροφής, ενώ μελέτες σχετικές με εμπειρίες στιγματισμού στην καθημερινότητα δείχνουν συσχέτιση του στιγματισμού αυτού με μειωμένο κίνητρο για απώλεια βάρους, και λιγότερο υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές.
Σχολιάζοντας, λοιπόν, το σώμα ενός ατόμου που έχει υψηλότερο από το «αναμενόμενο» βάρος ή πήρε βάρος δεν βοηθάει. Μάλιστα, ας μην ξεχνάμε ότι το άτομο ενδέχεται να πήρε βάρος λόγω φαρμακευτικής αγωγής, λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας, λόγω διατροφικών διαταραχών (π.χ. αδηφαγική διαταραχή) ή ακόμη και λόγω θεραπείας από διατροφική διαταραχή! Ακόμη, όμως, και όταν σχολιάζουμε το σώμα ενός ατόμου με χαμηλότερο από το «αναμενόμενο» βάρος, ή σχολιάζοντας -ακόμη και θετικά- την απώλεια βάρους ενός ατόμου θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το εν λόγω άτομο ενδέχεται να πάσχει από μια ασθένεια που οδηγεί σε απώλεια βάρους (π.χ. καρκίνος) ή να πάσχει από διατροφική διαταραχή (π.χ. ανορεξία) και το σχόλιο για την απώλεια βάρους να οδηγήσει σε αύξηση της έντασης των συμπτωμάτων της νόσου.
Η πρόληψη και η αντιμετώπιση του στιγματισμού του σώματος ανηλίκων και ενηλίκων είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει το κοινωνικό σύνολο, από το σχολείο έως και τους επαγγελματίες υγείας που πολλές φορές εμφανίζουν προκαταλήψεις σχετικά με το αυξημένο βάρος. Η ενημέρωση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με το φαινόμενο αυτό και τις επιπτώσεις του, καθώς και μέτρα για πρόληψής του σε διαφημίσεις, αναρτήσεις και από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον είναι απαραίτητα.
Το -κλινικά- αυξημένο σωματικό βάρος έχει σύνθετη αιτιολογία, και για την μείωση του σωματικού βάρους, εφόσον το επιθυμεί κανείς, δεν αρκεί η θέληση, ούτε βοηθά ο σχολιασμός-παρότρυνση για απώλεια βάρους μέσω σχολίων για το σώμα. Η αξία του κάθε ανθρώπου δεν μετριέται σε κιλά, ενώ η υγεία του ατόμου δεν εξαρτάται μόνο από το σωματικό του βάρος. Η αποδοχή και η αγάπη για το σώμα μας, ανεξαρτήτως βάρους, είναι σημαντική και θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 12-16 Φεβρουαρίου 2018
1. Ποιές είναι οι νέες τάσεις της βρεφικής διατροφής; Πόσο καλές είναι;
2. Συχνά ακούγεται ότι σε γυναίκες με καρκίνο του μαστου απαγορεύεται η κατανάλωση γάλακτος και κόκκινου κρέατος. Υπάρχουν όμως ενδείξεις για αυτή την απαγόρευση στην πρόληψη και κατά την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού;
3. H pancake day απαιτεί pancakes. Ακολουθείστε αυτή την πανεύκολη και γευστική συνταγή και απολαύστε ελαφριά pancakes με γάλα καρύδας, βρώμη και λιανρόσπορο!
4. Ένα συνεχιζόμενο debate αφορά τον καφέ και τα οφέλη του για την υγεία. Είναι ευεργετικός ο καφές ή όχι;
Μια νέα ανασκόπιση 207 μετα-αναλύσεων εξέτασε τα οφέλη του καφέ στη υγεία μας.
Κατανάλωση 3-4 φλιτζανιών καφέ την ημέρα σχετίζονται με οφέλη για την υγεία μας, όπως χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου, χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά, χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά και καρκίνο, καθώς και άλλων νευρολογικών, μεταβολικών και ηπατικών νόσων.
Αναφορικά με αρνητική επίδραση καφέ, μόνο η υψηλή κατανάλωση καφέ στην εγκυμοσύνη σχετίζεται με χαμηλότερο βάρος γέννησης, πρόωρο τοκετό και αποβολή, ενώ συσχέτιση εμφανίστηκε και για αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων σε γυναίκες.
Επομένως, μπορείτε να συνεχίσετε να απολαμβάνεται τον καφέ σας, άφοβα μεν, αλλά προσοχή χρειάζεται από γυναίκες σε εγκυμοσύνη ή σε υψηλό κίνδυνο καταγμάτων (με οστεοπόρωση).
Σημαντικό να αναφερθεί ότι οι μελέτες συνήθως εξετάζουν καφέ σκέτο ή με λίγο γάλα/ζάχαρη, και όχι ροφήματα καφέ.
Διαβάστε όλο το επιστημονικό άρθρο εδώ.
Διαβάστε το άρθρο μου πάνω στον καφέ εδώ.
5. 15 Φεβρουαρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου! Διαβάστε εδώ για την πρόληψη του καρκίνου.
6."Ultra processed foods linked to cancer" (Υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα σχετίζονται με καρκίνο) έγραφαν οι εφημερίδες, προκαλώντας πανικό.
Μια νέα μελέτη έδειξε μια μικρή συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.
Τι σημαίνει αυτό, όμως; Ποιά είναι τα ultra-processed foods;
Είναι μια κατηγορία τροφίμων, σύμφωνα με το σύστημα κατηγοριοποίησης (NOVA classification) και στην κατηγορία αυτή ανήκει πληθώρα τροφίμων από το μαζικώς παραγόμενο ψωμί, μέχρι έτοιμα κέικ, σοκολάτες, έτοιμα γεύματα και μαργαρίνες.
Η κατηγοριοποίηση αυτή λοιπόν περιέχει μεγάλο εύρος τροφίμων, με κάποια πιο υγιεινά από άλλα! Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και το ζέσταμα του γάλακτος που θα πιούμε αποτελεί επεξεργασία, άλλωστε!
Η έρευνα τι έδειξε;
Στην έρευνα πήραν μέρος 104.980 άτομα, οι οποίοι κατέγραψαν τη διατροφή τους, και συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για τον τρόπο ζωής τους, τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά τους και τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής.
Τα τρόφιμα που κατέγραψαν ότι κατανάλωναν χωρίστηκαν σε ομάδες, σύφμωνα με το σύστημα NOVA και έγινε η στατιστική ανάλυση.
- Μια αύξηση της κατανάλωσης ultra-processed τροφίμων κατά 10% σχετίστηκε με αύξηση 12% στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
- Αυτό όμως δεν δείχνει ότι η κατανάλωση τους προκαλεί καρκίνο!
Παρ' όλα αυτά γνωρίζουμε ότι η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου! Παράλληλα, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους, η τακτική φυσική δραστηριότητα και η αποφυγή του καπνίσματος επίσης μειώνουν τον κίνδυνο νόσου.
Χρειάζονται επιπρόσθετες μελέτες για την καλύτερη διερεύνηση της ευρεθείσας συσχέτισης, αλλά η παρούσα έρευνα αποτελεί έναυσμα συζήτησης για την διατροφή και την υγεία, ειδικά ατόμων χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου που καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες των τροφίμων αυτών.
Διαβάστε το άρθρο εδώ.