Η Διατροφική Αντιμετώπιση της Ηωσινοφιλικής Οισοφαγίτιδας
Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του οισοφάγου που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα, η οποία επηρεάζει περίπου 34.4 στα 100.000 άτομα στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική. H ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα μπορεί να εμφανιστεί τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, με διάφορες εκδηλώσεις ανάλογα με την ηλικία και την σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι ασθενείς μπορεί να αναφέρουν διάφορα συμπτώματα, όπως δυσφαγία (δυσκολία κατάποσης), καούρα, πόνο στο στήθος, ενσφήνωση τροφής στον οισοφάγο, και στενώσεις στον οισοφάγο που μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω δυσκολίες κατάποσης.
Αν και η ακριβής παθοφυσιολογία της νόσου παραμένει ασαφής, γνωρίζουμε ότι σε άτομα με προδιάθεση, η έκθεση σε ορισμένα κοινά τρόφιμα, όπως το γάλα και το σιτάρι, μπορεί να ενεργοποιήσει μια ανοσολογική αντίδραση που σχετίζεται με διήθηση του οισοφαγικού βλεννογόνου από ένα μικτό πληθυσμό κοκκιοκυττάρων (ηωσινόφιλα, μαστοκύτταρα και βασεόφιλα). Αυτή η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει την ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού, να καταστρέψει τον βλεννογόνο και να προκαλέσει ίνωση του οισοφάγου με την πάροδο του χρόνου.
Η διάγνωση έγκειται στα συμπτώματα, στον αποκλεισμό άλλων νοσημάτων του πεπτικού και στα ευρήματα βιοψίας (> 15 ηωσινόφιλα/hpf). Στα παιδιά τα συμπτώματα είναι πιο γενικά και σχετίζονται με καθυστέρηση στην ανάπτυξη και δυσκολίες στη σίτιση, ενώ στους εφήβους και τους ενήλικες, τα συμπτώματα έχουν να κάνουν με ίνωση οισοφάγου, δυσφαγία και ενσφήνωση τροφής.
Δεν υπάρχει εγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή ειδική για την νόσο. Η θεραπεία της ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας έγκειται στη χρήση σκευασμάτων όπως αναστολείς αντλίας πρωτονίων, τοπικά κορτικοστεροειδή, διάταση οισοφάγου σε περίπτωση στένωσης, και τρία διατροφικά σχήματα: στοιχειακή διατροφή με χρήση πόσιμων συμπληρωμάτων διατροφής, αποκλεισμός των 6 κοινών αλλεργιογόνων και αποκλεισμός αλλεργιογόνων μετά από αλλεργικά τεστ.
Αν και η στοιχειακή διατροφή επιφέρει υψηλότερα ποσοστά ύφεσης, το κόστος, η κακή γεύση των συμπληρωμάτων και η δυσκολία στην πρακτική εφαρμογή της, πιο συχνά γίνεται εμπειρικός αποκλεισμός των 6 κοινών αλλεργιογόνων (γαλακτοκομικά, σιτάρι, σόγια, αυγό, φιστίκια/ξηροί καρποί και ψάρια/θαλασσινά). Τα γαλακτοκομικά και το σιτάρι είναι τα πιο κοινά τρόφιμα που επηρεάζουν ασθενείς με τη νόσο.
Αναφορικά με τον αποκλεισμό των κοινών αλλεργιογόνων, μπορούν να αποκλειστούν σταδιακά ή όλα μαζί, και μετά να γίνει σταδιακή επανεισαγωγή κάθε ομάδας (για 4 εβδομάδες), μετά από 6 εβδομάδες αποκλεισμού, και να μελετηθεί ενδοσκοπικά (την 4η εβδομάδα) η επίδραση της ομάδας των αλλεργιογόνων στην φλεγμονή.
Ενώ η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα μπορεί να είναι μια ασθένεια με ημερήσιες προκλήσεις, με την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία, πολλοί ασθενείς μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα συμπτώματά τους και να έχουν ποιοτική ζωή.
Η διατροφική αντιμετώπιση της νόσου πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Πώς θα αντικατασταθούν τα κοινά αλλεργιογόνα στη διατροφή;
Κοινά αλλεργιογόνα προς αποφυγή |
Αντικατάσταση με |
Γάλα, γιαούρτι, τυρί και: καζεΐνη, λακτόζη λακτογλοβουλίνη, λεκιθίνη, λακτοαλβουμίνη, πρωτεΐνη γάλακτος, ζάχαρη γάλακτος, σοκολάτα, πρωτεΐνη ορού γάλακτος Βούτυρο |
Ρόφημα ρυζιού, καρύδας, κινόας, αρακά, λιναρόσπορου “Νηστίσιμο” γιαούρτι και τυρί χωρίς σόγια, χωρίς αμύγδαλα, χωρίς γαλακτοκομικά Σπιτικό “τυρί” από κάσιους Vegan βούτυρο, Αβοκάντο, εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, σάλτσα μήλου ή κολοκύθας, μπανάνα |
Σιτάρι, πίτουρο σιταριού, κουσκους, φαρίνα, φάρο, αλεύρι, γλουτένη, υδρολυμένη πρωτεΐνη σιταριού, καμούτ, σεμολίνα, dinkel, ζέα ψωμί, κράκερ, τορτίγια, αραβική πίτα, μπισκότα, ζυμαρικά, πίτσα, πίτα Μαλτοδεξτρίνη, κύβους για γεύση, καραμέλες, αλλαντικά, πατάτες τηγανητές έτοιμες, σάλτσες, σούπες, σεϊτάν, σάλτσα σόγιας, MSG, σιρόπι γλυκόζης, δεξτρίνη, χρώμα καραμέλας |
Bρώμη χωρίς γλουτένη, καλαμπόκι και αλεύρι καλαμποκιού, αλεύρι πατάτας, αλεύρι φαγόπυρου, αλεύρι κριθαριού, αλεύρι χωρίς γλουτένη, κινόα, ρύζι, πατάτα, κριθάρι κ.α. |
Αυγό και όλα τα προϊόντα που το περιέχουν (noodles, κρέπες, αροτσκευάσματα, σάλτσες αυγού, ασπράδι, μαρέγκα, μους, σούπες, ταρτάρ, φρέσκα ζυμαρικά, κρέμες) |
Στη μαγειρική: αβοκάντο, μπανάνα, Ξύδι με νερό και baking powder Αquafaba από ρεβύθια Flax egg (1 κ.σ. λιναρόσπορος και 3 κ.. νερό) |
Σόγια, φασολάκια σόγιας (edamame), miso, tofu, soy sauce |
Αποφυγή |
Ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, Brazil nut, φυστίκι Αιγίνης), τα λάδια και τα βούτυρά τους |
Σπόροι και τα βούτυρα τους (λιναρόσπορος, κολοκυθόσπορος), καρύδα Μακαντέμια, κουκουνάρι, κάσιους |
Ψάρια και Θαλασσινά και Οστρακοειδή |
Κρέας, κοτόπουλο, όσπρια |
Πηγές:
- Muir A, Falk GW. Eosinophilic Esophagitis: A Review. JAMA. 2021 Oct 5;326(13):1310-1318. doi: 10.1001/jama.2021.14920. PMID: 34609446; PMCID: PMC9045493.
- Rank MA, Sharaf RN, Furuta GT, et al. Technical Review on the Management of Eosinophilic Esophagitis: A Report From the AGA Institute and the Joint Task Force on Allergy-Immunology Practice Parameters. Gastroenterology. 2020;158(6):1789-1810.e15. doi:10.1053/j.gastro.2020.02.039
- Carol Rees Parrish, M.S., R.D., Series Editor Nutritional Care of the Patient with Eosinophilic Esophagitis https://med.virginia.edu/ginutrition/wp-content/uploads/sites/199/2018/0...
Porridge με καραμελωμένη μπανάνα
Porridge με καραμελωμένη μπανανα & φυστικοβούτυρο!
Ο χυμός βρώμης, το porridge είναι αγαπημένο και ιδιαίτερα θρεπτικό πρωινό, αλλά και βραδινο!
Είναι χορταστικό χάρη στις φυτικές ίνες, ενώ παρέχει Μαγγάνιο, Χαλκό και Σίδηρο. Η βρώμη είναι από τα λίγα τρόφιμα με ισχυρισμό υγείας (health claim), για τη μείωση της χοληστερόλης, χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά της στις φυτικές ίνες β-γλυκάνες.
Ας δοκιμάσουμε άλλη μια εκδοχή του!
Αν σας περισσευει ώριμη μπανάνα μπορείτε να τη βάλετε σε ένα αντικολλητικό τηγάνι με μπόλικη κανέλα για λίγα λεπτά για την κάθε πλευρά να καραμελώσει.
Φτιαξτε την κρέμα βρώμης (για τη συνταγή πατήστε εδώ) με γάλα ή φυτικό ρόφημα και βρώμη, και συνοδεψτε με την καραμελωμενη μπανάνα, έξτρα κανέλα και φυστικοβούτυρο!
Καλη απολαυση!
Μπορούν τα συμπληρώματα διατροφής και τα υποκατάστατα γευμάτων να αντικαταστήσουν τη διατροφή μας;
Η τροφή για τον άνθρωπο είναι ανάγκη και βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας του Μάσλοου με τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Η επιθυμία και οι παράδοξες προσπάθειες για απώλεια βάρους έχει οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος των διαιτωμένων να θεωρεί το φαγητό ως εχθρό, ή να το κατηγοριοποιεί σε υγιεινό, ανθυγιεινό, αδυνατιστικό και παχυντικό.
Μάλιστα, στη χώρα μας, είναι στη μόδα το τελευταίο διάστημα η (μη ελεγχόμενη και χωρίς ιατρική και διαιτολογική επίβλεψη) υποκατάσταση τροφίμων με ροφήματα και συμπληρώματα διατροφής, στα πλαίσια διαιτών πολύ χαμηλών θερμίδων. Η μέθοδος αυτή είναι παρωχημένη, και σύμφωνα με τις οδηγίες του National Institute for Care and Health Excellence του Ην. Βασιλείου χρησιμοποιείται υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση σε περίπτωση ανάγκγης για απώλεια βαρους προ-εγχειρητικά με σκοπό τη μείωση πιθανών επιπλοκών.
Θα μπορούσε, όμως, κανείς να αναρωτηθεί αν μπορεί η τροφή μας να αντικατασταθεί με υποκατάστατα τροφίμων και συμπληρώματα διατροφής.
Η απάντηση είναι απλή και ταυτόχρονα πολυδιάστατη.
Τα τρόφιμα είναι πολλά παραπάνω από μακροθρεπτικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπαρά) και μικροθρεπτικά (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία) συστατικά. Στα τρόφιμα θα βρούμε πληθώρα ουσιών, από γνωστές βιοδραστικές ενώσεις που έχουν αποδεδειγμένα θετική επίδραση στην υγεία μας, αλλά και άλλες ευεργετικές για τον οργανισμό μας ουσίες, οι οποίες δεν έχουν καν ακόμη περιγραφεί ή μελετηθεί, αλλά η επίδρασή τους είναι έμμεσα μετρήσιμη. Αυτές τις ουσίες λοιπόν, δεν μπορούμε να τις παρασκευάσουμε ή να τις απομονώσουμε στο εργαστήριο και να τις λάβουμε ως συμπλήρωμα διατροφής! Επιπλέον, η συνεργιστική δράση όλων των ουσιών του τροφίμου στο σώμα μας οδηγεί σε καλύτερη απορρόφηση ή/και επίδραση βιοενεργών συτστατικών στο σώμα μας. Δηλαδή, είναι προτιμότερο να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο, παρά να λάβουμε ως συμπλήρωμα ξεχωριστά τα θρεπτικά του συστατικά (όσα από αυτά έχουμε καταφέρει να απομονώσουμε). Επιπλέον, ακόμη και αν καταφέρναμε να το κάνουμε αυτό το κόστος θα ήταν τεράστιο σε σχέση με την κατανάλωση των γευστικότατων τροφίμων. Για το λόγο αυτό και τα συμπληρώματα διατροφής έχουν ως σκοπό την συμπλήρωση της διατροφής, σε περίπτωση έλλειψης θρεπτικού συστατικού (πχ. Σιδήρου).
Το φαγητό πέρα από ανάγκη είναι και απόλαυση. Ας μην ξεχναμε ότι χορταίνουμε πολύ περισσότερο και απολαμβάνουμε το φαγητό μας όταν μασάμε την τροφή μας, και όχι όταν την πίνουμε! Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ένα ρόφημα με ένα πλήρες γεύμα, ούτε ως θρεπτικότητα, ούτε ως εμφάνιση, γεύση, οσμή, υφή και απολαυστικότητα! Επίσης, το φαγητό έχει και κοινωνική υπόσταση. Το φαγητό είναι μέρος της κοινωνικής μας ζωής, από γιορτές και εορτασμούς εως την έξοδο με την οικογένεια και φίλους, συνοδεία φαγητού.
Επομένως, αν στερηθούμε την τροφή και την αντικαταστήσουμε το φαγητό με συμπληρώματα και υποκατάστατα διατροφής, δεν θα μπορέσουμε να αντικαταστήσουμε πλήρως τα οφέλη των τροφίμων ακι μιας πλήρους υγιεινής διατροφής, ενώ θα χάσουμε μια από τις απολαύσεις αυτής της ζωής, και θα αυτο-περιθωριοποιηθούμε από ένα μέρος της κοινωνικής μας ζωή.
Το φαγητό, λοιπόν, από τη θρεπτικότητα και την αναγκαιότητά του, εως την απόλαυσή του με ή χωρίς παρέα είναι κομμάτι της ζωής μας. Είναι τόσο σημαντικό, που η διατήρηση της απόλαυσης του φαγητού αποτελεί διατροφικό στόχο ακόμη και κατα τη διαιτολογική υποστήριξη ασθενών, των οποίων η διατροφή πρέπει να έχει περιορισμούς και προσαρμογές.
Συνεπώς, όσο και να θέλουμε να το αντικαταστήσουμε, ή να μας διαφημίζουν ότι μπορούμε να αντικαταστήσουμε την υγιεινή διατροφή με υποκατάστατα και συμπληρώματα, κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, και όταν γίνεται - ειδικά για μεγάλο χρονικό διάστημα - επιδρά ανρητικά στην ψυχική και σωματική μας υγεία.
Πώς θα κάνουμε τις συνταγές μας πιο θρεπτικές τα Χριστούγεννα;
Οι γιορτές είναι συνυφασμένες με γευστικά εδέσματα και οικογενειακά τραπέζια με φαγητά που δεν έχουμε στην καθημερινότητά μας. Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι προσέχουν την ποιότητα της διατροφής τους, και αναζητούν συνταγές για πιο θρεπτικά φαγητά και γλυκά, που συνδυάζουν την υπέροχη γεύση με την θρεπτικότητα, στα πλαίσια μιας υγιεινής διατροφής.
Πώς θα κάνουμε το γιορτινό τραπέζι πιο θρεπτικό;
1. Εμπλουτίζουμε με λαχανικά
Οι σαλάτες σίγουρα δεν λείπουν από τα τραπέζια. Μπορούν, όμως, να γίνουν πολύ πιο ενδιαφέρουσες και ελκυστικές με την προσθήκη φρούτων, όπως μήλο ή/και ρόδι, ενώ πέρα από το κλασσικό λαδόξυδο, μπορούμε να δώσουμε επιπλέον γεύση με ωραία dressing, όπως η vinaigrette.
Άλλος ένας τρόπος να εμπλουτίσουμε με λαχανικά τα πιάτα μας είναι να ψήσουμε μαζί με τις πατάτες, κυδώνια, γλυκοπατάτες, μανιτάρια ή/και κολοκύθα. Έτσι, δίνουμε στα φαγητά όχι μόνο επιπλέον φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά, αλλά και χρώμα και ιδιαίτερες γεύσεις.
Τέλος, μια καλή ιδέα είναι να δοκιμάσουμε και νέες συνταγές με πρωταγωνιστές λαχανικά και όσπρια, από ψητό κουνουπίδι με μπαχαρικά (το οποίο είναι όντως πολύ γευστικό!) ή ψητά φαλάφελ.
2. Μαγειρεύουμε πιο ελαφρά
Στην Ελλάδα, το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο είναι πρωταγωνιστής στα πιάτα μας, και βρίσκεται στην βάση της Μεσογειακής Διατροφής, καθώς χρησιμοποιείται για κάθε μαγειρεική χρήση. Πολλές φορές, όμως, το υπερκαταναλώνουμε, με αποτέλεσμα να αυξάνονται κατά πολύ οι θερμίδες του γεύματος (1 κουταλιά της σούπας έχει γυρω στις 130 θερμίδες). Ουκ εν τω πολλω το ευ, αλλωστε! Μάλιστα, λόγω του ότι έχουμε πολλά φαγητά στο τραπέζι και οι μερίδες είναι αυξημένες, η ποσότητα του ελαιολάδου που εν τέλει καταναλώνουμε είναι υψηλή.
Συνεπώς, μπορούμε να μειώσουμε την ποσότητα του ελαιολάδου, χρησιμοποιώντας λιγότερο ελαιόλαδο, αποφεύγοντας το τσιγάρισμα και το τηγάνισμα. Χρησιμοποιώντας μέτριες ποσότητες ελαιολάδου, το φαγητό γίνεται πιο ελαφρύ, χωρίς να μειώνεται η γευστικότητά του. Μάλιστα, αν χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο προς το τέλος του μαγειρέματος διατηρούμε και υψηλότερες ποσότητες από τα αντιοξειδωτικά που περιέχει.
Αναφορικά με τη χρήση βουτύρου, είναι προτιμότερο να το αντικαταστήσουμε με το ελαιόλαδο για ακόρεστα λιπαρά και αντιοξειδωτικά!
3. Προσέχουμε το αλάτι
Πέρα από το ελαιόλαδο, και το αλάτι έχει την τιμιτική του σε πολλά φαγητά, για περισσότερη γεύση. Όπως συστήνεται και στη Μεσογειακή Διατροφή, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λιγότερο αλάτι και να προσθέσουμε λεμόνι, μυρωδικά και μπαχαρικά για περισσότερη γεύση.
4. Λίγα και καλά
Στα οικογενειακά τραπέζια, η ποικιλία φαγητών είναι μεγάλη! Μάλιστα, όπως και στις εξόδους για φαγητό, μέχρι να βγει το κυρίως φαγητό, έχουμε χορτάσει με τα ορεκτικά και τα πρώτα πιάτα.
Αντί να κουραστούμε να φτιάχνουμε πολλά και διαφορετικά εδέσματα, μπορούμε να φτιάξουμε λιγότερα ορεκτικά, έτσι ώστε να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στο κυρίως γεύμα, και να αφήσουμε χώρο και για το γλυκό!
5. Η απόλαυση του φαγητού είναι μέρος της υγιεινής διατροφής
Το φαγητό είναι ανάγκη, αλλά είναι και απόλαυση, ενώ έχει και κοινωνικό χαρακτήρα! Πολλές φορές λέμε ότι απολαμβάνουμε το φαγητό, ενώ στην πραγματικότητα απολαμβάνουμε οχι τη γεύση αλλά το γεγονός οτι το φαγαμε, ενώ άλλες φορές τρώμε με τύψεις, χάνοντας κάθε απόλαυση. Μάλιστα, για τα άτομα που ακολουθούν πρόγραμμα διατροφής, ο αποκλεισμός τροφίμων/γλυκισμάτων αναπόφευκτα θα επιφέρει την υπερκατανάλωσή τους σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Στο γιορτινό τραπέζι, λοιπόν, ας μην καλέσουμε τις τύψεις, και ας απολαύσουμε την ωραία παρέα, την υγεία μας, και το καλό φαγητό!
Έχετε ερωτήσεις για τις μετρήσεις & τις συνεδρίες μας; Διαβάστε τις απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε!