Αντιοξειδωτικά: μας ωφελούν;
Καθημερινά τα κύτταρα του σώματός μας έρχονται αντιμέτωπα με διάφορους παράγοντες που απειλούν τη σωστή και ομαλή τους λειτουργία, όπως παθογόνα βακτήρια, ιοί και ελεύθερες ρίζες.
Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθείς ενώσεις, των οποίων το οξυγόνο χρειάζεται ένα ηλεκτρόνιο για να σταθεροποιηθεί, παίρνοντάς το από άλλα μόρια. Οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να προέρχονται από το φαγητό μας, τον αέρα που αναπνέουμε, το τσιγάρο, τις ηλιακές ακτίνες, ενώ και το σώμα μας τις παράγει σαν παραπροϊόν του μεταβολισμού μας καθώς και σαν όπλο ενάντια σε «εισβολείς»-μικροοργανισμούς.
Οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να δημιουργήσουν βλάβες στις μεμβράνες των κυττάρων και στο γενετικό υλικό (DNA), με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία κυττάρων, οξείδωση της LDL-κακής χοληστερόλης και αύξηση της αθηρωμάτωσης καθώς και μεταλλάξεις στο γενετικό υλικό. Η υπέρμετρη δράση των ελεύθερων ριζών έχει συσχετιστεί με τον καρκίνο, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, την απώλεια της όρασης και άλλες χρόνιες ασθένειες.
Ο οργανισμός μας για να προστατευτεί χρησιμοποιεί πληθώρα διαφορετικών ουσιών που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, τα αντιοξειδωτικά. Κοινά αντιοξειδωτικά είναι οι βιταμίνες C, E, το β-καροτένιο, οι πολυφαινλόλες, η γλουταθειόνη και άλλα. Κάθε αντιοξειδωτικό έχει συγκεκριμένο ρόλο στον οργανισμό μας, ενώ υπό συνθήκες ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη, έχοντας προ-οξειδωτική δράση. Η ισορροπία στη δράση των ελευθέρων ριζών και των αντιοξειδωτικών είναι κλειδί για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού.
Από τη διατροφή μας λαμβάνουμε ουσίες με αντιοξειδωτική δράση, όπως βιταμίνη Ε από το ελαιόλαδο, βιταμίνη C και β-καροτένιο από φρούτα και λαχανικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που καταναλώνουν φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής άλεσης βρίσκονται σε μικρότερο κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες. Παράλληλα, συμπληρώματα αντιοξειδωτικών και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα πωλούνται ευρέως, αν και η έρευνα δεν έχει αναδείξει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Μάλιστα, οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι συμπληρώματα αντιοξειδωτικών δεν βοηθούν στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών, αν και κάποιο όφελος έχουν τα άτομα με χαμηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών. Για παράδειγμα, δύο μεγάλες έρευνες σε καπνιστές έδειξαν ότι συμπλήρωμα αντιοξειδωτικών βιταμινών αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο!
Αυτό το αποτέλεσμα βέβαια μπορεί να οφείλεται στο ότι τα άτομα αυτά αύξησαν τη συχνότητα καπνίσματος, αναμένοντας θετική επίδραση από τη λήψη αντιοξειδωτικών. Αντιθέτως, μια μακροσκελής έρευνα με άτομα που λάμβαναν για 18 χρόνια συμπλήρωμα με β-καροτένιο έδειξε θετική επίδραση στην καθυστέρηση της νοητικής λειτουργίας.
Τα φυτικά προϊόντα είναι πλούσιες πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα προϊόντα ολικής άλεσης, οι ξηροί καρποί, ο καφές και το κακάο μερικά παραδείγματα. Μάλιστα, τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά είναι κατά το πλείστον χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη, ενώ είναι πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα.
Η έρευνα έως τώρα έχει δείξει συγκρουόμενα αποτελέσματα αναφορικά με τη λήψη συμπληρωμάτων ουσιών με αντιοξειδωτική δράση και περισσότερες έρευνες χρειάζονται για να καταλήξουμε σε σαφή συμπεράσματα. Αντίθετα, η πρόσληψή τους από τη διατροφή είναι ο προτιμότερος τρόπος. Ακολουθώντας μια υγιεινή διατροφή, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, προσφέρουμε στον οργανισμό μας όλες τις ουσίες και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για την ομαλή του λειτουργία.
Μuffins με αλεύρι ρεβυθιού!
Το αλεύρι ρεβυθιού είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες & πρωτεΐνη, καθιστώντας τις συνταγές στις οποίες χρησιμοποιείται ιδιαίτερα θρεπτικές και χορταστικές! Αποτελεί μια καλή επιλογή υλικού σε συνταγές για μικρούς και μεγάλους που δεν επιλέγουν συχνά τα όσπρια, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα vegan & νηστίσιμων συνταγών!
Για 12 muffins θα χρειαστειτε:
- 1 3/4 φλ αλευρι ρεβυθιου
- 2 φλ νερό
- 1/4 φλ. διατροφική μαγιά
- 1 κγ. baking powder
- Πιπέρι
- 1 κγ. σκόρδο σε σκόνη
- 1 κγ. βασιλικό σε σκόνη
- 1 φλ καλαμπόκι
- 1 πιπεριά κομμένη σε κυβάκια
Εκτέλεση:
1. Αναμειγνύουμε καλά το αλεύρι, το baking powder, και το νερό.
2. Προσθέτουμε τη διατροφική μαγια, και τα μπαχαρικά και ανακατεύουμε καλά.
3. Προσθέτουμε το καλαμπόκι και την πιπεριά.
4. Ψήνουμε για 35 λεπτά σε προθερμασμένο φουρνο στους 190 βαθμούς.
Καλή απόλαυση!
Ό,τι πληρώνεις, παίρνεις;
Το ρητό «ό,τι πληρώνεις παίρνεις» είναι γνωστό σε όλους μας. Η πεποίθηση αυτή συναντάται συχνά και στη διατροφή, δηλαδή ότι η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή είναι και πιο ακριβή και ότι τα πιο ακριβά τρόφιμα είναι και πιο υγιεινά. Μια σειρά πειραμάτων μάλιστα ανέδειξε ακριβώς αυτό.
Μια ομάδα ερευνητών διεξήγε πέντε πειράματα σε διαφορετικές ομάδες συμμετεχόντων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι καταναλωτές επιλέγουν τρόφιμα βασισμένοι στην πεποίθηση ότι τα πιο ακριβά προϊόντα είναι και πιο υγιεινά, και η τιμή των τροφίμων μπορεί να επηρεάσει και το πόσο σημαντικές θεωρούνται κάποιες καταστάσεις υγείας ή ασθένειες.
Πιο αναλυτικά, σε ένα από τα πειράματα στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκε ένα τρόφιμο και τους ζητήθηκε να το κοστολογήσουν. Στη μια υπο-ομάδα είπανε ότι το τρόφιμο είναι υγιεινό και στην άλλη ότι δεν είναι τόσο υγιεινό. Πιο ακριβά κοστολόγησε το προϊόν η υπο-ομάδα που της αναφέρθηκε ότι το προϊόν είναι υγιεινό. Παρομοίως, σε άλλο πείραμα θεωρήθηκε πιο υγιεινό το κράκερ που είχε υψηλότερη τιμή, σε σχέση με άλλο πανομοιότυπο κράκερ που παρουσιάστηκε.
Σε άλλο πείραμα ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να επιλέξουν το πιο υγιεινό γεύμα για τους συνεργάτες τους, ανάμεσα σε δύο παρόμοια σάντουιτς, των οποίων τα υλικά μπορούσαν να διαβάσουν. Οι συμμετέχοντες επέλεξαν το πιο ακριβό σάντουιτς ως το πιο υγιεινό.
Στο επόμενο πείραμα στους συμμετέχοντες ζητήθηκε να επιλέξουν μείγμα ξηρών καρπών, ανάμεσα σε τέσσερα προϊόντα εκ των οποίων το ένα ονομαζόταν «perfect vision mix» (μείγμα για τέλεια όραση). Για κάποιους από τους συμμετέχοντες το μείγμα προωθήθηκε ως υψηλό σε βιταμίνη Α για καλύτερη υγεία ματιών, ενώ για άλλους ως υψηλό σε DHA (ω-3 λιπαρό οξύ) για καλύτερη υγεία ματιών. Αν και τα δυο συστατικά είναι ευεργετικά για την υγεία των ματιών, η βιταμίνη Α είναι πιο γνωστή. Για μερικούς από τους συμμετέχοντες το μείγμα είχε μέτρια τιμή και για άλλους την υψηλότερη. Όταν ερωτήθηκαν για το τι πιστεύουν για το συστατικό που προωθούνταν, οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι η βιταμίνη Α είναι ευεργετική για την υγεία, ανεξαρτήτως τιμής του προϊόντος. Στην περίπτωση που το DHA προωθήθηκε, οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι ήταν πιο ευεργετικό για την υγεία όταν το προϊόν είχε υψηλότερη τιμή! Επιπλέον, στο τελευταίο πείραμα όταν οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν ότι η κατανάλωση DHA προλαμβάνει την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και το προϊόν είχε υψηλότερη τιμή, τότε οι συμμετέχοντες θεώρησαν τη νόσο αυτή ως κοινό πρόβλημα υγείας.
Τα αποτελέσματα των πειραμάτων αυτών ήταν πραγματικά εντυπωσιακά και έχουν αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας, ειδικά λόγω της αύξησης της ενασχόλησης με τη διατροφή και την προώθηση των ακριβών «superfoods» («υπερτροφών») που έχουν πλέον μόνιμη θέση στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Πολλά είναι τα παραδείγματα τροφών που πωλούνται σε πολλαπλάσια τιμή από άλλα παρόμοιά τους, με δικαιολογία το ότι είναι υπερτροφές, ένας όρος του μάρκετινγκ και όχι της επιστήμης. Αν αναλογιστούμε τις διαφορές των σπόρων chia και του λιναρόσπορου όσον αφορά την περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα, ο λιναρόσπορος έχει λίγο υψηλότερη περιεκτικότητα, όμως οι σπόροι chia είναι πολύ πιο ακριβοί με τιμή 4,82 ευρώ/ 100 γρ., σε αντίθεση με το λιναρόσπορο με τιμή 1,24 ευρώ /100 γρ.! Άλλο ένα παράδειγμα είναι η απλή κρυσταλλική ζάχαρη που τη βρίσκουμε λιγότερο από 1 ευρώ ανά κιλό, σε σχέση με τη ζάχαρη καρύδας που πωλείται για 30 ευρώ το κιλό, ενώ πρόκειται για δυο πηγές σακχάρων, χωρίς σημαντικές διαφορές! Δηλαδή όποια ζάχαρη και να επιλέξουμε είναι το ίδιο!
Η τιμή πολλές φορές είναι αυξημένη σε κάποια προϊόντα επειδή παράγονται σε χώρες εκτός Ε.Ε. (πχ. εξωτικά φρούτα) ή είναι πιο ακριβή η παραγωγή τους σε σχέση με άλλα προϊόντα (πχ. τρόφιμα χωρίς γλουτένη, βιολογικά τρόφιμα), ενώ η υψηλή τιμή χρησιμοποιείται και ως μάρκετινγκ, καθώς όπως έδειξαν τα παραπάνω πειράματα, θεωρούμε πιο υγιεινό το πιο ακριβό τρόφιμο!
Η υγιεινή διατροφή δεν χρειάζεται να είναι ακριβή! Ένα σακουλάκι φακές είναι πιο φτηνά από μία πίτα σουβλάκι, και τρώει μια οικογένεια! Εάν στο σούπερ μάρκετ κάνουμε πραγματικά πιο υγιεινές επιλογές, με γνώμονα την προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή, τη διατροφική ετικέτα του προϊόντος, και όχι την τιμή του, θα δούμε ότι μπορούμε να τρώμε υγιεινά, χωρίς να ξοδεύουμε πολλά!
Φυσικά, το να γνωρίζουμε τι σημαίνει υγιεινή διατροφή, και να αποφεύγουμε την παραπληροφόρηση, τις παγίδες των ανορθόδοξων διαιτών, και των μύθων γύρω από τη διατροφή, είναι πολύ σημαντικά εργαλεία!
Φακές με αγκινάρες
Τώρα που έχουμε αγκινάρες γιατί να μην τις συνοδεύσουμε με τις αγαπημένες μας φακές; Το χορταστικό αυτό πιάτο είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, πρεβιοτικά*, και πρωτεΐνη!
Τι θα χρειαστείτε για 6 μερίδες :
- 1 1/2 φλ. νερό
- 2 μέτρια κρεμμύδια κομμένα σε κύβους
- 2-3 σκελίδες σκόρδου
- 2 κ.γ. κύμινο
- 1 κ.γ. κόλιανδρο σε σκόνη
- 1 φλιτζ. φακές μουλιασμένες και στραγγισμένες
- 1 φύλλο δάφνης
- 2 κ.σ. χυμό λεμονιού
- 500 γρ ντομάτες
- 1 1/2 φλ. αγκινάρες
- 1/4 κ.γ. μπούκοβο
- Αλάτι και πιπέρι
- 12 κ.γ. ελαιόλαδο
Εκτέλεση:
- Σωτάρετε τα κρεμμύδια με λίγο νερό σε μια κατσαρόλα μέχρι να μαλακώσουν (για 7 λεπτά)
- Προσθέστε το κύμινο, το σκόρδο, και τον κόλιανδρο και μαγειρέψτε για 2 λεπτά.
- Προσθέστε το νερό, τις φακές, τη δάφνη, το χυμό λεμόνι, τη ντομάτα, τις αγκινάρες, και το μπούκοβο και αφήστε τα να βράσουν.
- Χαμηλώστε τη φωτιά και μαγειρέψτε τα για 30 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν οι φακές. Εαν χρειαστεί προσθέστε νερό.
- Αφαιρέστε το φύλλο δάφνης και σερβίρετε σκέτο ή πάνω σε ρύζι.
*Διαβάστε για τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά εδώ:
Προβιοτικά: τα οφέλη στην υγεία μας: http://www.mantzorou.gr/el/blog/proviotika-ta-ofeli-stin-ygeia-mas
Πρεβιοτικά: τα οφέλη στην υγεία μας: http://www.mantzorou.gr/el/blog/previotika-ta-ofeli-stin-ygeia-mas