Κρυφή ζάχαρη: ξέρεις πώς να τη βρεις;
H υπερκατανάλωση ζάχαρης είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση του σωματικού βάρους και την παχυσαρκία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η κατανάλωση ζάχαρης να μην ξεπερνά το 5% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
Όμως, όταν αναφερόμαστε στη ζάχαρη, δεν εννοούμε μόνο την επιτραπέζια ζάχαρη, αλλά το σύνολο των σακχάρων που προστίθενται σε ένα προϊόν, όπως τη φρουκτόζη, το σιρόπι γλυκόζης, το σιρόπι αγαύης/μαύρου ρυζιού, τη ζάχαρη καρύδας αλλά και τα σάκχαρα που περιέχονται στους χυμούς και το μέλι!
Αυτή η λεπτομέρεια πολλές φορές παραγκωνίζεται και έτσι βλέπουμε προϊόντα τα οποία περιέχουν ζάχαρη σε μορφή άλλη από την κρυσταλλική ζάχαρη, όπως το μέλι, να πωλούνται ως προϊόντα χωρίς ζάχαρη. Μάλιστα, τα προϊόντα αυτά πωλούνται πιο ακριβά, καθώς μαρκετάρονται ως πιο υγιεινά ή λιγότερο επεξεργασμένα από την κρυσταλλική ζάχαρη ή ως προϊόντα που περιέχουν φυσικά γλυκαντικά συστατικά, αν και η λευκή ζάχαρη παρά την επεξεργασία της συνεχίζει να είναι φυσικό προϊόν!
Με αυτή την παρερμηνεία τού τι είναι και τι δεν είναι ζάχαρη σαμποτάρεται η προσπάθειά μας για την επίτευξη μιας υγιεινής διατροφής, χαμηλή σε πρόσθετα σάκχαρα. Μάλιστα, το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς, πιστεύοντας ότι το τρόφιμο που καταναλώνουν δεν περιέχει ζάχαρη, υπάρχει κίνδυνος να καταναλώσουν μεγαλύτερη μερίδα και το σάκχαρο στο αίμα τους να ανέβει περισσότερο απ’ ό,τι θα περίμεναν και μακροχρόνια αυτό να εντείνει τις επιπτώσεις της νόσου.
Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε πραγματικά την πρόσληψη ζάχαρης από τη διατροφή μας;
1. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πιθανές πηγές πρόσθετων σακχάρων. Τα γλυκά, οι σοκολάτες, κάποια αλκοολούχα ροφήματα, οι χυμοί, τα smoothies, τα αναψυκτικά, τα γιαούρτια με γεύσεις, η κέτσαπ, η μουστάρδα και οι έτοιμες σάλτσες είναι μερικά από τα τρόφιμα με πρόσθετα σάκχαρα. Ακόμη και αν τρόφιμο είναι χαμηλό σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει ζάχαρη!
2. Οι διατροφικές ετικέτες στο πίσω μέρος της συσκευασίας δεν μπορούν να πούνε ψέματα! Διαβάστε τις για να είστε σίγουροι για το προϊόν που αγοράζετε! Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις τροφίμων που στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας αναγράφουν ότι το προϊόν δεν περιέχει ζάχαρη, ενώ, αν δούμε τη διατροφική ετικέτα, περιέχει σάκχαρα! Ένα παράδειγμα με την πιο παραπλανητική συσκευασία είναι μιας εταιρείας με το σλόγκαν «Παρατώ τη ζάχαρη» («I quit sugar»). Το προϊόν προς πώληση ήταν σιρόπι μαύρου ρυζιού, δηλαδή ζάχαρη!
3. Στη λεπτομέρεια κρίνεται ο πρωταθλητής! Συγκρίνετε τις διατροφικές ετικέτες των τροφίμων που θέλετε να αγοράσετε με όμοιά τους. Διαλέξτε το τρόφιμο με τα λιγότερα σάκχαρα. Είναι καλό να έχετε ως στόχο να μην ξεπερνάτε τα 30 γρ πρόσθετων σακχάρων ημερησίως.
4. Φτιάξτε το μόνοι σας. Μπορείτε να φτιάξετε στο σπίτι γλυκά και σάλτσες με λιγότερη ή καθόλου ζάχαρη! Για περισσότερη γεύση μπορείτε να βάλετε μπαχαρικά, όπως κανέλα.
5. Επιλέξτε το λιγότερο επεξεργασμένο τρόφιμο. Τα φρούτα, το γιαούρτι, και οι ξηροί καρποί αποτελούν ιδανικές λύσεις ως επιδόρπιο και σνακ.
6. Ρωτήστε! Σε πολλά ζαχαροπλαστεία και φούρνους πωλούνται τρόφιμα «για διαβητικούς» ή «χωρίς προσθήκη ζάχαρης». Για να είστε σίγουροι ρωτήστε με τι αντικαθιστούν τη ζάχαρη. Εάν χρησιμοποιούν μέλι, κάποιο σιρόπι ή (συμπυκνωμένο) χυμό φρούτων ή άλλα σάκχαρα, τότε το προϊόν περιέχει ζάχαρη!
Αν και τα σάκχαρα που υπάρχουν φυσικά σε τρόφιμα, όπως τα φρούτα και το γάλα, έρχονται μαζί με άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, φυτικές ίνες, ασβέστιο και άλλα, τα πρόσθετα σάκχαρα είναι κενές θερμίδες. Δηλαδή, το μόνο που μας προσφέρουν είναι ενέργεια -υδατάνθρακες-, όχι όμως άλλα θρεπτικά συστατικά! Ακόμη και αν κάποια πηγή σακχάρων περιέχει θρεπτικά συστατικά, αυτά είναι σε πολύ μικρές ποσότητες για να έχουν σημασία!
Αν λάβουμε υπόψη την επίδραση της υπερκατανάλωσης σακχάρων στην υγεία και το σωματικό μας βάρος, τότε θα δούμε πόσο σημαντική είναι η μείωσή του στην καθημερινότητά μας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται κάποιο τρόφιμο που είναι πλούσιο σε σάκχαρα, αλλά είναι προτιμότερη η απόλαυσή του με μέτρο.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 16-20 Οκτώβρη 2017
1. 16 Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού. Θέμα για φέτος: “Αλλαγή της μετανάστευσης στο μέλλον. Επένδυση στην ασφάλεια των τροφίμων και στην αγροτική ανάπτυξη”
2. Πάνω κάτω γνωρίζουμε τις βιταμίνες. Είναι ευκολο να θυμόμαστε τα ονόματα γιατί είναι από το αλφάβητο όπως βιταμινη Α, συμπλεγμα βιταμινών Β, βιταμίνες C, D, E, H, K.
Επομένως, όταν μας αναφέρουν την βιταμίνη Β17 θα πιστέψουμε ότι είναι μια βιταμίνη. Στην πραγματικότητα όμως όχι μόνο βιταμίνη δεν είναι, αλλά είναι δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή μας! Διαβάστε το άρθρο μου εδώ.
3. Μπορεί να έχετε ακούσει ότι όταν κάνουμε διατροφή για απώλεια βάρους δεν πρέπει να κάνουμε γυμναστική, γιατί δεν χάνουμε λίπος ("εγκλωβίζεται το λίπος")?! Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει!
Αντιθέτως, ο συνδυασμός άσκησης με αντιστάσεις και ολιγοθερμιδικής διατροφής (διατροφή με λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε, με σκοπό την απώλεια βάρους) οδηγεί με μεγαλύτερη απώλεια λίπους, ενώ η άσκηση με αντιστάσεις βοηθά στη διατήρηση της μυικής μάζας!
Διαβάστε την περίληψη του επιστημονικού άρθρου εδώ.
4.Μιας που κρυώνει ο καιρός σιγά σιγά, γιατί να μην φτιάξουμε γευστικότατες, αρωματικές φακές του Άκη Πετρετζίκη;
5. Ο απαραίτητος και πολυαγαπημένος μας καφές έχει και ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία μας!!!
Διατροφή και Προληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) είναι μεταβολική νόσος, ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτρίζεται από υπεργλυκαιμία και διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, εξαιτίας διαταραγμένης παραγωγής ινσουλίνης ή δράσης της ή συνδυασμός τους. Ο ΣΔΙΙ είναι ο πιο κοινός τύπος διαβήτη, και αφορά το 90-95% των διαγνώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις ΣΔΙΙ σε ενήλικες, αλλά και σε εφήβους!
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου αποτελούν η γενετική προδιάθεση, η ηλικία, το υψηλό σωματικό βάρος, και ο καθιστικός τρόπος ζωής. Είναι πιο συχνός σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη κύησης και άτομα με δυσλιπιδαιμία ή υπέρταση. Η πρόληψη έγκειται στην τακτική παρακολούθηση των τιμών γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, καθώς και στην βελτίωση του τρόπου ζωής και την απώλεια βάρους σε άτομα με προ-διαβήτη.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης του ΣΔΙΙ μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ή/και καθυστέρηση της εμφάνισης ΣΔΙΙ, με την απώλεια βάρους να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Σύμφωνα με τον American Diabetes Association (ADA) άτομα στο στάδιο του προ-διαβήτη θα πρέπει να επισκεφτούν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να λάβουν εξατομικευμένη διαιτολογική παρέμβαση.
Σύμφωνα με τον ADA άτομα με προ-διαβήτη συστήνεται να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 7% του αρχικού σωματικού βάρους, και μέτριας έντασης άσκηση για 150 λεπτά/εβδομάδα. Παρόμοιες οδηγίες έχουν μελετηθεί με θετικά αποτελέσματα σε έρευνες ανά τον κόσμο.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη, όπως αναδεικνύει πληθώρα μελετών, ενώ και ο ADA συστήνει την προσκόλληση σε ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, ή ένα διατροφικό πρότυπο χαμηλό σε λιπαρά. Μάλιστα, η ΜΔ φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ΣΔΙΙ ακόμα και αν δεν υπάρχει απώλεια βάρους. Περισσότερες μελέτες θα πρέπει να γίνουν σχετικά με την επίδραση μιας διατροφής χαμηλής σε υδατάνθρακες για άτομα με προ-διαβήτη, αν και οι παρούσες δείχνουν ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικές με τις δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά.
Ενώ η απώλεια βάρους, ανεξαρτήτως τρόπου, φαίνεται να εκείνη που βελτιώνει την πρόληψη του διαβήτη, η ποιότητα της διατροφής φαίνεται να είναι σημαντική για άτομα που δεν έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, αλλά και για την συνολική υγεία. Σημαντικό στοιχείο για την μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους είναι η εξατομίκευση & η επιλογή του διατροφικού προτύπου που ταιριάζει στο κάθε άτομο.
Συμπερασματικά, η διατροφή ως σύνολο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία και την πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΔΙΙ. Η απώλεια βάρους μεσω βελτίωσης του τρόπου ζωής παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξατομίκευση, ενώ συστήνεται η πρόσκόλληση σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής με έμφαση στην πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, στα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ να μειωθεί η πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές:
1. Standards of Medical Care in Diabetes—2019 Abridged for Primary Care Providers
2. Mediterranean diet and diabetes: prevention and treatment.
3. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes.
Ψάρι με αυγό ή τυρί: Όντως δεν πρέπει να συνδυάζονται; Τι ισχύει;
Το θέμα της ταυτόχρονης κατανάλωσης γαλακτοκομικών και ψαριού ή αυγού και ψαριού είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα, με πολλούς να θεωρούν ότι η ταυτόχρονη κατανάλωση των παραπάνω τροφίμων οδηγεί σε τροφικές αλλεργίες ή δηλητηριάσεις.
Γενικότερα, όσον αφορά την τροφική δηλητηρίαση, αυτή προέρχεται από την από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής. Τα κύρια στάδια περιλαμβάνουν την εισαγωγή του παθογόνου ή της τοξικής ουσίας, την παραγωγή τοξινών ή άλλων βλαβερών συστατικών, την αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος και την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων. Ο οργανισμός ανταποκρίνεται στην παρουσία του παθογόνου ή της τοξικής ουσίας, προσπαθώντας να την απομακρύνει. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αντιδράσεις όπως ο εμετός, η διάρροια και ο πυρετός, οι οποίες είναι μηχανισμοί για την απόρριψη των βλαβερών ουσιών. Οι αντιδράσεις αυτές καθιστούν εμφανείς τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά, εμετό, διάρροια, πυρετό και γενική αδιαθεσία.
Όσον αφορά τις αλλεργικές αντιδράσεις, σίγουρα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αποφυγή κατανάλωσης των αλλεργιογόνων τροφών από το άτομο, προσέχοντας και για τυχόν επιμολύνσεις από τα αλλεργιογόνα. Από την άλλη, υπάρχει η περίπτωση της διασταυρούμενης αλλεργίας όπου ένα άτομο που είναι αλλεργικό σε μία ουσία εμφανίζει αλλεργικές αντιδράσεις και σε άλλες, διαφορετικές ουσίες που έχουν παρόμοιες μοριακές δομές. Όταν μιλάμε για τρόφιμα όπως γαλακτοκομικά, αυγά και ψάρια, το θέμα της διασταυρούμενης αλλεργίας γίνεται ειδικά σημαντικό. Αυτά τα τρόφιμα περιλαμβάνουν πρωτεΐνες που μπορεί να έχουν μοριακή ομοιότητα με πρωτεΐνες σε άλλες πηγές τροφής ή ακόμα και σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι δυνατόν κάποιος που έχει αλλεργία σε αυγά να εμφανίσει αλλεργικές αντιδράσεις και στο ψάρι ή τα γαλακτοκομικά, αν και αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη ο κανόνας. Εάν υπάρχει ανησυχία για διασταυρούμενες αλλεργίες, είναι σημαντικό να διεξαχθούν επιπλέον εξετάσεις για αλλεργία σε άλλα τρόφιμα.
Στην επιστημονική βιβλιογραφία, δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που να εξετάζουν ειδικά την ταυτόχρονη κατανάλωση αυτών των τροφίμων. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε Ασβέστιο, ενώ το ψάρι είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη, Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως το Σελήνιο. Το αυγό είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων.
Αναφορικά με την επιρροή στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, ενώ τα γαλακτοκομικά (το Ασβέστιο) μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση του Σιδήρου, αυτό δεν φαίνεται να είναι πρόβλημα όσον αφορά την κατανάλωση του ψαριού, που έχει αιμικό Σίδηρο με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, και ειδικά σε άτομα που δεν έχουν χαμηλά επίπεδα Σιδήρου. Στην περίπτωση των αυγών, και πάλι η κατανάλωσή τους δεν φαίνεται να παρουσιάζει συνέργειες ή αντιδράσεις με το ψάρι που θα ήταν ανησυχητικές, εκτός φυσικά εάν υπάρχουν ειδικές διατροφικές ανάγκες ή περιορισμοί στο άτομο.
Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει ισχυρή επιστημονική βάση που να αναφέρει ότι η ταυτόχρονη κατανάλωση γαλακτοκομικών και ψαριού ή αυγού και ψαριού αντενδείκνυται. Μάλιστα, πολλά εδέσματα ανά τον κόσμο, όπως η ψαρόπιτα, οι γαρίδες σαγανάκι, ο συνδυασμός σολομού με τυρί κρέμα, και άλλα, συνδυάζουν τα τρόφιμα αυτά!
