Χριστούγεννα: Πώς θα αποφύγουμε την υπερφαγία και την πρόσληψη βάρους τις γιορτές;
Στις γιορτές, ποτέ δεν λείπουν τα καλέσματα και τα τραπέζια, με μεγάλη ποικιλία εδεσμάτων, γλυκών και αναψυκτικών, που μας βάζουν σε πειρασμό. Πολύ εύκολα όμως μπορούμε να οδηγηθούμε σε υπερφαγία και να πάρουμε βάρος στις γιορτές, ενώ δεν κάνουμε υγιεινές επιλογές διατροφής!
Διαβάστε παρακάτω μερικούς από τρόπους για να αποφύγουμε τις κραιπάλες των εορτών, απολαμβάνοντας όμως το καλό φαγητό και τα αγαπημένα μας γλυκά!
1. Ξεκινάμε με σαλάτα! Γεμίζουμε το 1/2 πιάτο μας με σαλάτα, η οποία μας χορταίνει, ενώ δεν παραμελούμε τον στόχο των 5 μερίδων φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Γεμίζουμε το 1/4 του πιάτου μας με πηγή πρωτεΐνης (πχ. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι) και το άλλο 1/4 με πηγή αμύλου (πχ. ψωμί, ρύζι, πατάτες, μακαρόνια).
2. Προσέχουμε τις επιλογές μας στον μπουφέ! Επιλέγουμε τα 3-4 τρόφιμα που μας αρέσουν πιο πολύ και τα απολαμβάνουμε! Εαν δοκιμάσουμε κάποιο τρόφιμο που δεν μας αρέσει πολύ, τότε αφήνουμε το στην άκρη! Αν κάτσουμε μακριά από τον μπουφέ, χωρίς να κοιτάμε προς τα εκεί, τότε μπορούμε να αποφύγουμε το τσιμπολόγημα!
3. Παρκάρουμε λίγο πιο μακριά! Αν πηγαίνουμε κάπου κοντά γιατί να μην περπατήσουμε; Μια βόλτα στην αγορά είναι καλή αφορμή για περπάτημα! Ειδικά αυτή την εποχή που είμαστε συχνά καλεσμένοι για γεύματα η καθημερινή άσκηση θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε το βάρος μας και τη φυσική μας κατάσταση!
4. Αντί να φάμε πολλά διάφορα γλυκά, μπορούμε να επιλέξουμε το αγαπημένο μας γλυκό και να το απολαύσουμε αργά. Μάλιστα, ένα φλιτζάνι τσάι ή καφέ μετά το φαγητό, πριν το γλυκό μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο χορτάτοι είμαστε και να μην το παρακάνουμε με τα γλυκά! Επειδή είναι δύσκολο να ξεφύγουμε από τα γλυκά τις γιορτές, καλό είναι να πούμε όχι στα αναψυκτικά με ζάχαρη, και να προτιμήσουμε (ανθρακούχο) νερό.
5. Αν ετοιμάζετε τραπέζι σπίτι σας μπορείτε αντί για αναψυκτικά που είναι πλούσια σε ζάχαρη, να φτιάξετε τα δικά σας ροφήματα με ανθρακούχο νερό και φρεσκοστυμμένο χυμό ή διάφορα φρούτα! Επιπλέον, αντί να ξοδέψτε αρκετές ώρες στην παρασκευή πολλών φαγητών γιατί δεν φτιάχνετε λιγότερα, πιο απλά, αλλά θρεπτικά φαγητά; Έτσι, ούτε θα κουραστείτε πολύ και θα βοηθήσετε και τους καλεσμένους σας που προσέχουν τη διατροφή τους.
6. Μια γευστική και απλή ιδέα για γλυκό είναι μια πιατέλα με φρούτα εποχής, ποικιλία ανάλατων ξηρών καρπών, και μαύρη σοκολάτα (και λικέρ εαν θέλετε)! Και σε ποιόν δεν αρέσει η σοκολάτα και οι ξηροί καρποί; Παράλληλα, φτάνετε το στόχο για τα φρούτα της ημέρας!
Υπάρχουν γευστικοί τρόποι για να μην ξεφύγουμε ούτε την περίοδο των εορτών, απολαμβάνοντας παράλληλα τα γιορτινά γλυκά και το ποιοτικό φαγητό!
Διατροφικοί μύθοι: Τελικά, τι ισχύει; (Μέρος Ι')
Οι διατροφικοί μύθοι που αναπαράγονται εδώ και χρόνια είναι αρκετοί. Άλλοι οφείλονται σε παραπληροφόρηση και άλλοι βασίζονται σε παράδοξες δίαιτες, αλλά το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν ισχύουν και η προσκόλληση σε αυτούς μπορεί να μας οδηγήσει σε μείωση της ποιότητας της διατροφής μας!
Ας δούμε μερικούς σχετικά με τους υδατάνθρακες:
1. Δεν πρέπει να τρώμε φρούτα μετά το μεσημεριανό. Ένας μύθος που ακούγεται ιδιαίτερα συχνά είναι ότι «απαγορεύεται» να φάμε φρούτο μετά το φαγητό! Όμως, η κατανάλωση φρούτου μετά το φαγητό όχι μόνο απαγορευτική δεν θεωρείται, αλλά αντιθέτως μπορεί να βοηθήσει στον κορεσμό, μπορεί να αντικαταστήσει το επιδόρπιο και να βοηθήσει στην απορρόφηση του σιδήρου, καθώς η βιταμίνη C βοηθά την απορρόφησή του!
2. Αντί για ζάχαρη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σιρόπι αγαύης και να βάλουμε όσο θέλουμε στον καφέ μας γιατί δεν έχει θερμίδες. Το σιρόπι αγαύης έχει γίνει γνωστό τα τελευταία χρόνια. Είναι το σιρόπι που παίρνουμε από την επεξεργασία το φυτό αγαύη (Agave) Από την Agave tequilana μάλιστα φτιάχνεται και η τεκίλα. Όπως όλα τα υπόλοιπα σιρόπια ανήκει στα ελεύθερα σάκχαρα και έχει τις ίδιες θερμίδες με τα υπόλοιπα σάκχαρα! Επομένως, το χρησιμοποιούμε με φειδώ όπως όλα τα υπόλοιπα ελεύθερα σάκχαρα! Η ιδιαιτερότητα του σιροπιού αυτού είναι ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης του που οφείλεται στο γεγονός ότι το σάκχαρο που περιέχεται στο σιρόπι είναι η φρουκτόζη, της οποίας η κατανάλωση σε μεγάλες ποσότητες επιφέρει δυσλιπιδαιμία (αύξηση LDL «κακής» χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων), ενώ φαίνεται να αυξάνει και την ινσουλινοαντίσταση, ενώ θεωρείται ακατάλληλη για διαβητικούς! Επιπλέον, ο γλυκαιμικός δείκτης του σιροπιού αγαύης δεν έχει πολύ μεγάλη σημασία, καθώς θα καταναλωθεί ως μέρος ενός άλλου τροφίμου ή γεύματος.
3. Χάνουμε βάρος όταν δεν τρώμε υδατάνθρακες. Η δίαιτα Άτκινς και πολλές όμοιες μετά από αυτή μάς έκαναν να πιστεύουμε ότι οι υδατάνθρακες είναι ο εχθρός της σιλουέτας μας. Η πραγματικότητα, όμως, είναι εντελώς διαφορετική. Για να χάσουμε βάρος αρκεί να προσλαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε, είτε είναι μόνο ψωμί, είτε μόνο βούτυρο, είτε μόνο κοτόπουλο. Ομοίως, για να πάρουμε βάρος πρέπει να τρώμε παραπάνω θερμίδες απ’ αυτές που χρειαζόμαστε και για να διατηρηθούμε να τρώμε τόσες θερμίδες όσες χρειαζόμαστε. Φυσικά, δεν είναι θεμιτό να υπερκαταναλώνουμε ένα μακροθρεπτικό συστατικό (υδατάνθρακες, λιπαρά, πρωτεΐνες), καθώς θα καταναλώνουμε λιγότερο από τα υπόλοιπα μακροθρεπτικά συστατικά. Επίσης, οι υδατάνθρακες είναι το καύσιμο του σώματός μας, και δεν έχουμε μεγάλες αποθήκες υδατανθράκων, και έτσι τους χρειαζόμαστε σε κάθε γεύμα μας! Παράλληλα, οι πηγές υδατανθράκων είναι πηγές φυτικών ινών, βιταμινών και μετάλλων. Επομένως, μειώνοντας κατά πολύ τους υδατάνθρακες, χάνουμε πολλά θρεπτικά συστατικά, χωρίς να σημαίνει ότι θα χάσουμε βάρος!
4. Το ψωμί και τα ζυμαρικά δεν μας προσφέρουν τίποτα. Οι παρεξηγημένοι υδατάνθρακες είναι μονίμως στο επίκεντρο των διαφόρων διαιτών. Το ψωμί, το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα παξιμάδια, οι πατάτες ακόμα και τα αμυλούχα λαχανικά θεωρούνται από πολλούς «άχρηστα» για τη διατροφή μας, ενώ η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Οι πηγές υδατανθράκων, εκτός από τα ελεύθερα σάκχαρα, είναι πηγές πολλών θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών, απαραίτητων για την υγεία μας. Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η βρώμη που περιέχει β-γλυκάνες που μειώνουν τη χοληστερόλη. Οι πατάτες περιέχουν και βιταμίνη C, ενώ τα προϊόντα ολικής άλεσης περιέχουν πέρα από φυτικές ίνες και βιταμίνες και αντιοξειδωτικά! Επίσης, και οι πηγές υδατανθράκων περιέχουν πρωτεΐνες. Άρα φάτε ψωμί με το γεύμα σας, ο οργανισμός σας το χρειάζεται!
Διαβήτης κύησης και διατροφή
Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης είναι ο διαβήτης που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη, και όπως γίνεται με τους άλλους τύπους διαβήτη (Ι & ΙΙ) έτσι και σε αυτόν τον τύπο δεν ελέγχονται σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα της εγκύου με επιπτώσεις για την υγεία της ίδιας και του εμβρύου (μακροσωμία, συγγενείς δυσπλασίες, θνησιγένεια, νεογνικός θάνατος).
Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται στο τέλος του δεύτερου ή στο 3ο τρίμηνο κύησης. Μετά το πέρας της εγκυμοσύνης ο διαβήτης κυησης παύει να υφίσταται, αλλά οι πιθανότητες για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 είναι αυξημένες. Για το λόγο αυτό, γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.
Αν και ο διαβήτης κύησης δεν έχει εμφανή συμπτώματα, κατά τον περιγεννητικό έλεγχο γίνονται και οι απαραίτητες εξετάσεις. Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη κύησης είναι η ηλικία άνω των 25 ετών, η μη-Καυκάσια εθνικότητα, το οικογενειακό αλλά και προσωπικό ιστορικό διαβήτη, και το υπερβάλλον σωματικό βάρος (ΔΜΣ>30 kg/m2).
Παράλληλα, διπλάσιος προς τριπλάσιος είναι ο κίνδυνος για συγγενείς δυσπλασίες σε γυναίκες με διαβήτη τύπου 1 και 2, γεγονός που σχετίζεται με την υπεργλυκαιμία. Επομένως, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητος σε γυναίκες αναπαρωγικής ηλικίας, καθώς ενδέχεται να εμφανίζουν διαβήτη τύπου 2 ή προ-διαβήτη χωρίς να το γνωρίζουν.
Αναφορικά με την πρόληψη, η βελτίωση του τρόπου ζωής με υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση και απώλεια βάρους πριν την εγκυμοσύνη παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο!
Σε γυναίκες με διαβήτη κύησης και πάλι η βελτίωση του τρόπου ζωής (υγιιενή διατροφή και 30 λεπτά/ημέρα άσκηση σε εγκυμόσύνη χωρίς επιπλοκές) φαίνεται να αρκεί για τον γλυκαιμικό έλεγχο στο 80-90% των γυναικών. Αν ο στόχος δεν επιτευχθεί τότε αντιδιαβητικά σκευάσματα, όπως η μετφορμίνη, πρέπει να χορηγηθούν. Σε περίπτωση που και πάλι δεν επιτυγχάνεται ευγλυκαιμία, τότε χορηγείται ινσουλίνη. Παύση της φαρμακευτικής αγωγής γίνεται αμέσως μετά τον τοκετό.
Όσον αφορά την διατροφή είναι απαραίτητη η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, με στόχο το γλυκαιμικό έλεγχο, την παροχή όλων των απαραίτητων μάκρο- και μικρο-θρεπτικών συσυτατικών, καθώς και την περιορισμένη πρόσληψη βάρους. Για γυναίκες με φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 18,5 έως 24,9 kg/m2) συστήνεται η πρόσληψη βάρους 11-16 κιλά, ενώ για γυναίκες με ΔΜΣ 25-30 kg/m2 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 7-11 κιλά και για γυναίκες με ΔΜΣ πάνω από 30 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 5-9 κιλά.
Πιο αναλυτικά για τη διατροφή, πρέπει να είναι επαρκής σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για την έγκυο και το έμβρυο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η έγκυος τρώει για δύο! Οι οδηγίες για τη διατροφή της εγκύου με διαβήτη κύησης δεν διαφέρουν σε σχέση με τις οδηγίες για τους υγιείς. Βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην ποιότητα των λιπαρών, με αποφυγή τρανς λιπαρών, μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων (πχ. βούτυρο, αλλαντικά, λίπος κρέατος) και αυξημένη πρόλσηψη ακόρεστων λιπαρών (πχ. ψάρι, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο). Επιπλέον, ο έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης είναι απαραίτητος για την αποφυγή επιπλοκών του διαβήτη κύησης στην υγεία του εμβρύου. Οι υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, γαλακτοκομικά, φρούτα) πρέπει να διανέμονται σε όλα τα γεύματα και σνακ της ημέρας, με έμφαση σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (τουλάχιστον 25 γρ την ημέρα).
Τα ποσοστά διαβήτη κύησης αυξάνονται, όπως και τα ποσοστά διαβήτη τύπου 2. Ο έλεγχος του προυπάρχοντος διαβήτη και του διαβήτη κύησης είναι απαραίτητος για θετική έκβαση της εγκυμοσύνης. Η βελτίωση του τρόπου ζωής αρκεί στην πλειοψηφεία των περιπτώσεων για να επιτευχθεί ο γλυκαιμικός έλεγχος, με μια επαρκή και υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση. Μετά τον τοκετό παύει να υφίσταται ο διαβήτης κύησης, ενώ συστήνεται ο θηλασμός και η συνέχιση του βελτιωμένου τρόπου ζωής για σταδιακή απώλεια βάρους.
Νερό & Αδυνάτισμα
Θα έχετε ακούσει τη συμβουλή να πίνετε νερό για να χάσετε βάρος. Ισχύει αυτή η συμβουλή;
Καταρχας, είναι σημαντικό να αναφέρουμε οτι το νερό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση μας στη ζωή, καθώς έχει βαρυσήμαντο ρόλο στον μεταβολισμό των κυττάρων, τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών και του οξυγόνου στους ιστούς, στην αποβολή των άχρηστων προΐόντων του μεταβολισμού, στην ενυδάτωση των αρθρώσεων, στην προστασία του εγκεφάλου, της σπονδυλικής στήλης και των εμβρύων (μέσω αμνιακού υγρού) από τους κραδασμούς και στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος.
Η γενική οδηγία είναι να καταναλώνουμε τουλάχιστον 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα, ενώ το καλοκαιρι οι αναγκες μας σε υγρα ειναι αυξημένες. Πέρα από το νερό στα υγρά ανήκουν το ανθρακούχο νερό, το τσάι και τα ροφήματα, ο καφές, το γάλα, οι σούπες, οι χυμοί (επιλέξτε πιο σπάνια) και τα αναψυκτικά (επιλέξτε πιο σπάνια, και προτιμήστε εκείνα χωρίς ζάχαρη) και μπορούν να βοηθήσουν στην κάλυψη των αναγκών! Αν και ο καφές και το τσάι έχουν ήπια διουρητική δράση, αυτή είναι παροδική και δεν οδηγεί σε αφυδάτωση, αν η κατανάλωσή τους δεν είναι υπερβολική!
Το νερό βοηθά στο αδυνάτισμα;
Οι μελέτες που έχουν γίνει ανά τον κόσμο, παρουσιάζουν μια ιδιαιτερότητα σχετικά με την κατανάλωση νερού και υγρών, καθώς το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή, ενώ οι μελέτες ειναι ακρετά ετερογενείς μεταξύ τους, οδηγώντας σε μικτά αποτελέσματα.
Μελέτες σε άτομα που ακολουθούν πλάνο για απώλεια βάρους ή διατήρηση της απώλειας του βάρους, φαίνεται η αυξημένη πρόσληψη νερού να έχει ευεργετική επίδραση, όμως η αυξημένη πρόσληψη υγρών φαίνεται να οδηγεί μικτά αποτελέσματα, οπότε και σε ασαφή συμπεράσματα σε άτομα που δεν βρίσκονται σε πρόγραμμα.
Αναφορικά με την ευεργετική επίδραση του νερού στην απώλεια βάρους, φαίνεται ότι όταν το νερό αντικαθιστά άλλα υγρά όπως αναψυκτικά, χυμούς & γάλα, μειώνεται η ενεργειακή (θερμιδική) πρόσληψη με αποτέλεσμα μεγαλύτερη απώλεια βάρους.
Η κατανάλωση νερού πριν από ένα γεύμα, βέβαια, φαίνεται να οδηγεί σε μικρότερη ενεργειακή πρόσληψη στο γεύμα.
Τέλος, φαίνεται ότι άτομα με υψηλότερη πρόσληψη υγρών έχουν πιο υγιή σύσταση σώματος (ποσοστό λίπους) και βάρος σώματος.
Το νερό με λεμόνι οδηγεί σε αποτοξίνωση & απώλεια βάρους;
Συχνά ακούμε από διάσημους (και μη) ότι ξεκινούν την ημέρα τους με ένα ποτήρι νερό με λεμόνι για τις ευεργετικές του ιδιότητες. Οι ιδιότητες που αναφέρουν συχνά είναι η απώλεια βάρους, η λιποδιάλυση και η αποτοξίνωση του οργανισμού.
Πέρα από την μικρή προς μέτρια ποσότητα βιταμίνης C που παίρνουμε με το να προσθέτουμε χυμό λεμονιού στο νερό μας, και το γεγονός οτι πίνουμε νερό/υγρά δεν υπάρχουν επιπλέον πλεονεκτήματα.
Όσον αφορά τη λιποδιάλυση και την απώλεια βάρους, κάτι τέτοιο δεν γίνεται. Δεν υπάρχει τροφή ή ρόφημα που θα καταναλώσουμε και θα πάει να "διαλύσει" ή "κάψει" το λίπος του σώματός μας, καθώς κάτι τέτοιο δεν υποστηρίζεται από την φυσιολογία του σώματος. Επίσης, αναφορικά με την αποτοξίνωση του οργανισμού, αυτή γίνεται συνεχώς από τον οργανισμό μας, μέσω νεφρών και ήπατος. Δεν υπάρχει τρόφιμο ή δίαιτα που θα οδηγήσει στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Για να υποστηριχτεί η αποτοξίνωση του οργανισμού είναι η βέλτιστη λειτουργία του, και αυτό που χρειάζεται είναι να ακολουθούμε μια πλήρη & ισορροπημένη διατροφή, και να προσλαμβάνουμε πληρθώρα θρεπτικών συστατικών!
Ξέρετε πόσα υγρά χρειάζεται το σώμα μας; Ανακαλύψτε το εδώ.
Συμπερασματικά, για την απώλεια βάρους, η επαρκής κατανάλωση νερού, και η προτίμηση στο νερό σε σχέση με άλλα υγρά με θερμίδες φαίνεται να έχει οφέλη, ειδικά σε άτομα που ακολουθούν πρόγραμμα απώλειας βάρους.
Πηγές
Fluid (water and drinks): Food Fact Sheet
Association between water consumption and body weight outcomes: a systematic review
Effect of Pre-meal Water Consumption on Energy Intake and Satiety in Non-obese Young Adults
Immediate pre-meal water ingestion decreases voluntary food intake in lean young males
Association between Hydration Status and Body Composition in Healthy Adolescents from Spain
Influence of Water Intake and Balance on Body Composition in Healthy Young Adults from Spain