Διατροφή και Προληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) είναι μεταβολική νόσος, ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτρίζεται από υπεργλυκαιμία και διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, εξαιτίας διαταραγμένης παραγωγής ινσουλίνης ή δράσης της ή συνδυασμός τους. Ο ΣΔΙΙ είναι ο πιο κοινός τύπος διαβήτη, και αφορά το 90-95% των διαγνώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις ΣΔΙΙ σε ενήλικες, αλλά και σε εφήβους!
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου αποτελούν η γενετική προδιάθεση, η ηλικία, το υψηλό σωματικό βάρος, και ο καθιστικός τρόπος ζωής. Είναι πιο συχνός σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη κύησης και άτομα με δυσλιπιδαιμία ή υπέρταση. Η πρόληψη έγκειται στην τακτική παρακολούθηση των τιμών γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, καθώς και στην βελτίωση του τρόπου ζωής και την απώλεια βάρους σε άτομα με προ-διαβήτη.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης του ΣΔΙΙ μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ή/και καθυστέρηση της εμφάνισης ΣΔΙΙ, με την απώλεια βάρους να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Σύμφωνα με τον American Diabetes Association (ADA) άτομα στο στάδιο του προ-διαβήτη θα πρέπει να επισκεφτούν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να λάβουν εξατομικευμένη διαιτολογική παρέμβαση.
Σύμφωνα με τον ADA άτομα με προ-διαβήτη συστήνεται να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 7% του αρχικού σωματικού βάρους, και μέτριας έντασης άσκηση για 150 λεπτά/εβδομάδα. Παρόμοιες οδηγίες έχουν μελετηθεί με θετικά αποτελέσματα σε έρευνες ανά τον κόσμο.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη, όπως αναδεικνύει πληθώρα μελετών, ενώ και ο ADA συστήνει την προσκόλληση σε ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, ή ένα διατροφικό πρότυπο χαμηλό σε λιπαρά. Μάλιστα, η ΜΔ φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ΣΔΙΙ ακόμα και αν δεν υπάρχει απώλεια βάρους. Περισσότερες μελέτες θα πρέπει να γίνουν σχετικά με την επίδραση μιας διατροφής χαμηλής σε υδατάνθρακες για άτομα με προ-διαβήτη, αν και οι παρούσες δείχνουν ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικές με τις δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά.
Ενώ η απώλεια βάρους, ανεξαρτήτως τρόπου, φαίνεται να εκείνη που βελτιώνει την πρόληψη του διαβήτη, η ποιότητα της διατροφής φαίνεται να είναι σημαντική για άτομα που δεν έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, αλλά και για την συνολική υγεία. Σημαντικό στοιχείο για την μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους είναι η εξατομίκευση & η επιλογή του διατροφικού προτύπου που ταιριάζει στο κάθε άτομο.
Συμπερασματικά, η διατροφή ως σύνολο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία και την πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΔΙΙ. Η απώλεια βάρους μεσω βελτίωσης του τρόπου ζωής παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξατομίκευση, ενώ συστήνεται η πρόσκόλληση σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής με έμφαση στην πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, στα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ να μειωθεί η πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές:
1. Standards of Medical Care in Diabetes—2019 Abridged for Primary Care Providers
2. Mediterranean diet and diabetes: prevention and treatment.
3. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes.
Κρυφή ζάχαρη: ξέρεις πώς να τη βρεις;
H υπερκατανάλωση ζάχαρης είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που οδηγούν στην αύξηση του σωματικού βάρους και την παχυσαρκία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η κατανάλωση ζάχαρης να μην ξεπερνά το 5% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης.
Όμως, όταν αναφερόμαστε στη ζάχαρη, δεν εννοούμε μόνο την επιτραπέζια ζάχαρη, αλλά το σύνολο των σακχάρων που προστίθενται σε ένα προϊόν, όπως τη φρουκτόζη, το σιρόπι γλυκόζης, το σιρόπι αγαύης/μαύρου ρυζιού, τη ζάχαρη καρύδας αλλά και τα σάκχαρα που περιέχονται στους χυμούς και το μέλι!
Αυτή η λεπτομέρεια πολλές φορές παραγκωνίζεται και έτσι βλέπουμε προϊόντα τα οποία περιέχουν ζάχαρη σε μορφή άλλη από την κρυσταλλική ζάχαρη, όπως το μέλι, να πωλούνται ως προϊόντα χωρίς ζάχαρη. Μάλιστα, τα προϊόντα αυτά πωλούνται πιο ακριβά, καθώς μαρκετάρονται ως πιο υγιεινά ή λιγότερο επεξεργασμένα από την κρυσταλλική ζάχαρη ή ως προϊόντα που περιέχουν φυσικά γλυκαντικά συστατικά, αν και η λευκή ζάχαρη παρά την επεξεργασία της συνεχίζει να είναι φυσικό προϊόν!
Με αυτή την παρερμηνεία τού τι είναι και τι δεν είναι ζάχαρη σαμποτάρεται η προσπάθειά μας για την επίτευξη μιας υγιεινής διατροφής, χαμηλή σε πρόσθετα σάκχαρα. Μάλιστα, το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει ιδιαίτερα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς, πιστεύοντας ότι το τρόφιμο που καταναλώνουν δεν περιέχει ζάχαρη, υπάρχει κίνδυνος να καταναλώσουν μεγαλύτερη μερίδα και το σάκχαρο στο αίμα τους να ανέβει περισσότερο απ’ ό,τι θα περίμεναν και μακροχρόνια αυτό να εντείνει τις επιπτώσεις της νόσου.
Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε πραγματικά την πρόσληψη ζάχαρης από τη διατροφή μας;
1. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε ποιες είναι οι πιθανές πηγές πρόσθετων σακχάρων. Τα γλυκά, οι σοκολάτες, κάποια αλκοολούχα ροφήματα, οι χυμοί, τα smoothies, τα αναψυκτικά, τα γιαούρτια με γεύσεις, η κέτσαπ, η μουστάρδα και οι έτοιμες σάλτσες είναι μερικά από τα τρόφιμα με πρόσθετα σάκχαρα. Ακόμη και αν τρόφιμο είναι χαμηλό σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει ζάχαρη!
2. Οι διατροφικές ετικέτες στο πίσω μέρος της συσκευασίας δεν μπορούν να πούνε ψέματα! Διαβάστε τις για να είστε σίγουροι για το προϊόν που αγοράζετε! Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις τροφίμων που στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας αναγράφουν ότι το προϊόν δεν περιέχει ζάχαρη, ενώ, αν δούμε τη διατροφική ετικέτα, περιέχει σάκχαρα! Ένα παράδειγμα με την πιο παραπλανητική συσκευασία είναι μιας εταιρείας με το σλόγκαν «Παρατώ τη ζάχαρη» («I quit sugar»). Το προϊόν προς πώληση ήταν σιρόπι μαύρου ρυζιού, δηλαδή ζάχαρη!
3. Στη λεπτομέρεια κρίνεται ο πρωταθλητής! Συγκρίνετε τις διατροφικές ετικέτες των τροφίμων που θέλετε να αγοράσετε με όμοιά τους. Διαλέξτε το τρόφιμο με τα λιγότερα σάκχαρα. Είναι καλό να έχετε ως στόχο να μην ξεπερνάτε τα 30 γρ πρόσθετων σακχάρων ημερησίως.
4. Φτιάξτε το μόνοι σας. Μπορείτε να φτιάξετε στο σπίτι γλυκά και σάλτσες με λιγότερη ή καθόλου ζάχαρη! Για περισσότερη γεύση μπορείτε να βάλετε μπαχαρικά, όπως κανέλα.
5. Επιλέξτε το λιγότερο επεξεργασμένο τρόφιμο. Τα φρούτα, το γιαούρτι, και οι ξηροί καρποί αποτελούν ιδανικές λύσεις ως επιδόρπιο και σνακ.
6. Ρωτήστε! Σε πολλά ζαχαροπλαστεία και φούρνους πωλούνται τρόφιμα «για διαβητικούς» ή «χωρίς προσθήκη ζάχαρης». Για να είστε σίγουροι ρωτήστε με τι αντικαθιστούν τη ζάχαρη. Εάν χρησιμοποιούν μέλι, κάποιο σιρόπι ή (συμπυκνωμένο) χυμό φρούτων ή άλλα σάκχαρα, τότε το προϊόν περιέχει ζάχαρη!
Αν και τα σάκχαρα που υπάρχουν φυσικά σε τρόφιμα, όπως τα φρούτα και το γάλα, έρχονται μαζί με άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, φυτικές ίνες, ασβέστιο και άλλα, τα πρόσθετα σάκχαρα είναι κενές θερμίδες. Δηλαδή, το μόνο που μας προσφέρουν είναι ενέργεια -υδατάνθρακες-, όχι όμως άλλα θρεπτικά συστατικά! Ακόμη και αν κάποια πηγή σακχάρων περιέχει θρεπτικά συστατικά, αυτά είναι σε πολύ μικρές ποσότητες για να έχουν σημασία!
Αν λάβουμε υπόψη την επίδραση της υπερκατανάλωσης σακχάρων στην υγεία και το σωματικό μας βάρος, τότε θα δούμε πόσο σημαντική είναι η μείωσή του στην καθημερινότητά μας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται κάποιο τρόφιμο που είναι πλούσιο σε σάκχαρα, αλλά είναι προτιμότερη η απόλαυσή του με μέτρο.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 18-23 Απριλίου 2017
1. Το Πάσχα πέρασε, και έχουμε γυρίσει στην καθημερινότητά μας. Τι θα φάμε; Τι πρέπει να προσέξουμε; http://www.mantzorou.gr/el/blog/kai-meta-pasha-ti-trome
2. Πολλοί λαμβάνουν συμπληρώματα βιταμινών και αντιοξειδωτικών, ακόμη και αν δεν έχουν διατροφικές ελλείψεις. Αρεκτές μελέτες συνδέουν ελλείψεις σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνες με τον αυξημένο κίνδυνο για ασθένειες. Οι έρευνες, όμως, που μελετούν την επίδραση συμπληρωμάτων δεν έχουθν πάντα θετικά αποτελέσματα. Έτσι, η συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη Ε και σελήνιο για 5 χρόνια δεν φαίνεται να προλαμβάνει την άνοια. Μάλιστα, αυτή η μελέτη, που αποτελούσε μέρος μια άλλης μελέτης που διακόπηκε, είχε επιπλέον αρνητικά αποτελέσματα. Το σελήνιο φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, ενώ συνδέθηκε με αλωπεκία και δερματίτιδα. Επιπλέον, η βιταμίνη Ε φάνηκε να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη. Παράλληλα δεν υπήρξε επίδραση στη θνηνότητα, σε άλλους καρκίνους, καρδιακά επεισόδια, ναυτία, κόπωση ή αλλαγές στα νύχια. Δεν είναι πρώτη φορά που βλέπουμε αρνητικά αποτελέσματα σε μελέτες συμπληρωματικής αγωγής με βιταμίνες. Πριν λίγες ημέρες από άλλη μελέτη φάνηκε πως η συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D και ασβέστιο δεν οδηγεί σε μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο. Στο παρελθόν έχουν διακοπεί μελέτες πάνω στη συμπληρωματική χορήγηση βιταμινών (CARET study, ATBC study), λόγω αύξησης του κινδύνου για καρκίνο των πνευμόνων, και αυξημένη θνησιμότητα!
3. Διαβάστε στο View Γάμος Βάπτιση γιατί είναι προτιμότερο να αποφύγετε τις δίαιτες εξπρες πριν από το γάμο ή τη βαπτιση, αλλά και γενικότερα! https://www.facebook.com/mantzoroumaria/photos/pcb.1867870110167636/1867...
4. Όσον αφορά τη διατροφή πολλές συμβουλές που διαβάζουμε ή ακούμε δεν ισχύουν. http://mantzorou.gr/el/blog/diatrofikoi-mythoi-telika-ti-ishyei-meros-g
5. Από πού παίρνουμε συμβουλές διατροφής; Από αυτοαποκαλούμενους διατροφολόγους, ή από διαιτολόγους- διατροφολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος; Μια γνωστή Βρετανική εφημερίδα πριν λίγες μέρες δημοσίευσε ένα άρθρο για τις 10 τροφές που δεν τρώνε οι διατροφολόγοι. Μόνο που εκείνοι δεν ήταν διατροφολόγοι! Ο Angry Chef δημοσίευσε ένα καυστικό άρθρο που παρουσιάζει την άποψη πραγματικών διατροφολόγων και διαιτολόγων πάνω στα 10 τρόφιμα που υποτίθεται ότι πρέπει να αποφέυγουμε. Όπως είναι αναμενόμενο, η επιστήμη νίκησε και δεν χρειάζεται να αποφύγουμε καμία τροφή!
Σημείωση: Στην Αγγλία καθένας μπορεί να λέει ότι είναι διατροφολόγος, αλλά αυτοί που πραγματικά είναι και πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις είναι οι εγγεγραμένοι διατροφολόγοι, οι οποίοι στον τίτλο τους έχουν ANutr ή RNutr.
Δείτε ποιοί είναι οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι στην Ελλάδα με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος: http://www.hda.gr/…/ΑΔΕΙΑ-ΑΣΚΗΣΕΩΣ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ_30032017.pdf
6. Πολλοί βλέπουμε τηλεόραση ενώ τρώμε! Μια νέα έρευνα, όμως, έδειξε ότι ενήλικες που τρώνε σπιτικό φαγητό οικογενειακά, χωρίς τηλεόραση έχουν χαμηλότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι. Πιο συγκεκριμένα, αν και δεν είχε σημασία αν τα άτομα έτρωγαν συχνά οικογενειακά ή όχι, τα άτομα που δεν έβλεπαν τηλεόραση είχαν χαμηλότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα σε σχέση με άτομα που έβλεπαν τηλεόραση ενώ έτρωγαν! Τις χαμηλότερες πιθανότητες για παχυσαρκία είχαν τα άτομα που έτρωγαν συχνά σπιτικό φαγητό οικογενειακώς, χωρίς τηλεόραση! http://www.medicalnewstoday.com/articles/316781.php
Eating Habits as a Common Risk Factor for Obesity and Oral Health Disorders in School Children
Fasoulas A, Pavlidou E, Petridis D, Mantzorou M, Seroglou K and Giaginis C. Eating Habits as a Common Risk Factor for Obesity and Oral Health Disorders in School Children. Austin J Nutri Food Sci. 2019; 7(7): 1129.
Abstract
Healthy body weight and oral health are fundamental components of the healthy psychosomatic development and well-being of children and adolescents. Hence, identifying the factors that affect them constitutes an essential issue. The purpose of this study was to investigate the risk factors related to Body Mass Index (BMI) and oral health to develop preventive programs for children and adolescents and to adopt best practices. The study was conducted in three consecutive school years among 536 schoolchildren (4–18 y). Eating habits were assessed using a weighted eating behavior questionnaire, also anthropometric measurements, intraoral and extra oral examinations were performed. This study indicates the following: Increased prevalence of Orthodontic Disorders (OD) (>50%) and overweight (preobesity and obesity) (40%) was recorded. The rates of overweight classes were higher in boys than in girls. The increased number of Chewing Cycles (CC) and choice of hard instead of soft foods were associated with a lower risk of OD. “Obese” boys are more at risk of OD than “obese” girls. Significant relationships among BMI, meal duration, sweets and breakfast consumption, chewing habits and distracted eating were confirmed. The caries risk was significantly affected by the structure of food (hard, soft) and consumption of sweets. Periodontal disease also appeared to be strongly influenced by age and number of CC. Prevention programs for schoolchildren have had a positive impact on BMI. Conclusion, this research suggests the strong relationship between eating habits, BMI and oral health and supports the necessity for health education and health promotion programs for schoolchildren.
Find the paper here.