Πρέπει να αποφεύγουμε "τα 3 λευκά";
Αλάτι, ζάχαρη και λευκό αλεύρι
Τα 3 λευκά όπως ονομάζουν πολλοί έχουν δαιμονοποιηθεί αρκετά.
Όμως, τι ισχύει; Πρέπει να τα αποφεύγουμε ή να τα εντάξουμε με μέτρο στη διατροφή μας;
Αναφορικά με τη ζάχαρη, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τη μείωση πρόσληψης των ελεύθερων σακχάρων στο 5-10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης. Αυτό σημαίνει οτι θα πρέπει η πρόσληψή της να είναι χαμηλή, όχι μηδενική. Επίσης, υπάρχει σύγχυση σχετικά με το ποια είναι η ζάχαρη & τα ελεύθερα σάκχαρα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα ελεύθερα σάκχαρα είναι “Όλοι οι μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες που προστίθενται στα τρόφιμα από τον παρασκευαστή, τον μάγειρα ή τον καταναλωτή, καθώς και τα σάκχαρα που βρίσκονται φυσικά στο μέλι, τα σιρόπια και τους χυμούς φρούτων”. Ο ορισμός αυτός αποκλείει τα φυσικά απαντώμενα σάκχαρα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών και των σακχάρων που βρίσκονται στην κυτταρική δομή των τροφών (πχ. φρούτα & λαχανικά).
Γνωρίζετε ποιά είναι τα πραγματικά υποκατάστατα της ζάχαρης;
Δηλαδή, όπως η λευκή έτσι και η καστανή και η ακατέργαστη ζάχαρη, το μέλι, τα σιρόπια (αγαύης σφενδάμου, ρυζιού, φρουκτοζης, γλυκόζης κ.α.), η ζάχαρη καρύδας, η φρουκτοζη, η μελασσα, το πετιμέζι οι χυμοί (και αυτοί που φτιάχνουμε σπίτι) ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα/ζάχαρη!
Αναφορικά με το λευκό αλεύρι, σίγουρα δεν έχει την ίδια θρεπτική αξία με το αλεύρι ολικής άλεσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει καμία διατροφική αξία. Επίσης, δεν είναι μόνο το αλεύρι και τα προϊόντα που το περιέχουν οι μόνες πηγές υδατανθράκων & φυτικών ινών που έχουμε! Η υψηλή κατανάλωση φυτικών ινών σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά και σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, καθώς και καλύτερη υγεία εντέρου, μεταξύ άλλων. Συστήνεται η κατανάλωση 20-30 γρ φυτικών ινών την ημέρα με τις πηγές να περιλαμβάνουν τα σιτηρά, τα όσπρια, το ρύζι, τα φρούτα & τα λαχανικά. Αν σε κάποιον δεν αρέσει το ψωμί ολικής άλεσης, μπορεί να εστιάσει σε άλλες πηγές φυτικών ινών και σε άλλα τρόφιμα ολικής άλεσης!
Αναφορικά με το αλάτι, η υψηλή πρόσληψη Νατρίου(> 5 γρ αλάτι/ημέρα) και η ανεπαρκής πρόσληψη Καλίου (<3.5 γρ/ημέρα) συνεισφέρουν στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αυξάνουν τον κίνδυνο καρδειαγγειακών. Η έρευνα δείχνει ότι υπερκαταναλώνουμε αλάτι (9–12 γρ./ημερα), ενώ το αλάτι που βάζουμε εμείς στα τρόφιμα αποτελεί το 25% του αλατιού της διατροφής μας.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να μειώσετε την ποσότητα αλατιού που καταναλώνετε.
- Βγάλτε την αλατιέρα από το τραπέζι.
- Μειώστε την ποσότητα αλατιού που βάζετε στο φαγητό κατά το μαγείρεμα.
- Αντικαταστήστε το αλάτι με υποκατάστατα αλατιού που περιέχουν λιγότερο νάτριο.
- Προσθέστε στο φαγητό βότανα, μπαχαρικά ή λεμόνι αντί για αλάτι.
- Προτιμήστε τρόφιμα, που δεν περιέχουν πρόσθετο αλάτι, όπως φρυγανιές και δημητριακά.
- Προτιμήστε τα τρόφιμα με το λιγότερο αλάτι. Ελέγξτε την ετικέτα των τροφίμων στο σουπερμάρκετ και επιλέξτε αυτό με το λιγότερο αλάτι.
- Φτιάξτε μόνοι σας πίτες, πίτσες και σάλτσες χωρίς περίσσεια αλατιού.
- Εάν παραγγείλετε φαγητό, ζητήστε το χωρίς αλάτι.
- Μειώστε τη συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων που είναι πλούσια σε αλάτι.
Έχετε μετρήσει τον μεταβολισμό σας;
Η σταδιακή μείωση του αλατιού είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε την ποσότητα που καταναλώνετε χωρίς να το καταλάβετε.
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων έχει φτιάξει ένα έντυπο με οδηγίες για μείωση αλατιού.
Είναι απαραίτητο να βλέπουμε τη διατροφή ως σύνολο και όχι ως μενονωμένα τρόφιμα, καθώς και ως μέρος του τρόπου ζωής μας. Δεν υπάρχει κάποιο τρόφιμο του οποίου η κατανάλωση αυτόματα θα επιφέρει και αρνητική επίδραση στην υγεία μας ή το βάρος μας.
Πηγές
Guideline: sugars intake for adults and children
Dietary fiber and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of cohort studies.
Carbohydrate quality and human health: a series of systematic reviews and meta-analyses
Πόσο έγκυρα είναι τα ντοκυμαντέρ του Netflix;
Το 2014, και ενώ έκανα το μεταπτυχιακό μου στο King’s College London ανακάλυψα το Netflix (είχε μείνει σε σύνδεση από κάποιον στο cinema room της εστίας που έμενα) και δυστυχώς και τα ντοκυμαντέρ διατροφής του. Είχα δει ένα #ντοκυμαντέρ που ακόμα και σήμερα θεωρείται πολύ πετυχημένο, όμως είναι μη επιστημονικώς τεκμηριωμένο και έχει συνετεύξεις από πολλούς γνωστούς απατεώνες διατροφής.
Τότε, είχα άγνοια του γεγονότος οτι στον κόσμο υπάρχουν ψευδο-επιστήμονες (=απατεώνες) που έχουν “κλινικές” και εκμεταλλεύονται απελπισμένους ασθενείς, ή που κάνουν εντελώς αβάσιμους ισχυρισμούς, ενώ δεν πίστευα οτι θα είχαν και το θράσος να ανακοινώνουν δημοσίως αυτούς τους επικίνδυνους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς.
Στο “ντοκυμαντερ” αυτό ( shockumentary ), μια κυρία είπε οτι θεράπευσε ασθενή με καρκίνο χρησιμοποιώντας μεγαδόση βιταμίνης C. Επειδή μου φάνηκε περίεργο ρώτησα τον πιο αυστηρό καθηγητή της σχολής, ο οποίος ήταν και επιβλέπων στην διπλωματική μου, η οποία αφορούσε τον καρκίνο. Έγινα προφανέστατα ρεζίλι, καθώς πίστεψα ως ενα βαθμό ότι τα ντοκυμαντερ αυτά έχουν εγλκυρότητα, τη στιγμή που από το παν/πιο έμαθα ότι πρέπει να είμαι σκεπτική και να (ανα)ζητώ βιβλιογραφικές αναφορές, και πραγματική επιστημονική τεκμηρίωση για κάθε ισχυρισμό!
Αυτό το shockumentary, λοιπόν, ήταν ένα από τα μεγαλύτερά μου παθήματα & μαθήματα. Όπως, πολλά (αν όχι όλα) τα ντοκυμαντέρ διατροφής υπάρχει πολύ μεγάλη μεροληψία, παραπληροφόρηση και ο τηλεθεατής οδηγείται σε άκυρα συμπεράσματα!
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μεγάλη ενασχόληση με τη διατροφή, ενώ πολλοί ασχολούνται με το να αναδείξουν τη διατροφή που θεωρούν οι ίδιοι ότι είναι η καλύτερη, αγνοώντας το σύνολο της επιστημονικής βιβλιογραφίας, την μοναδικότητα και τις ανάγκες του κάθε άνθρωπου, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την επιστήμη της διατροφής.
Έτσι, φτάνουμε στο να έχουμε από ομάδες στα social media μέχρι και “ντοκυμαντέρ” από μεγάλους παραγωγούς που επιλέγουν να βάλουν παρωπίδες στους ίδιους & το κοινό με σκοπό την “ισχυροποίηση” των πεποιθήσεών τους.
Το νέο ντοκυμαντέρ του Netflix δεν αποτελεί εξαίρεση.
Παρουσιάζει vegan αθλητές να ισχυρίζονται οτι η vegan διατροφή τους βοήθησε να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο, ξεχνώντας το γεγονός ότι οι αθλητές δεν ήταν εξ’αρχής #vegan και κατά πάσα βρίσκονται υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση, ενώ δεν γνωρίζουμε εαν έχουν και έξτρα “βοήθεια” από νόμιμα και μη σκευάσματα.
Με αυτή τη λογική, θα μπορούσαμε να πάρουμε αθλητές που υπερκαταναλώνουν κρέας και να δούμε τις καλές επιδόσεις τους και να βγάλουμε το συμπέρασμα οτι πρέπει να τρώμε πολύ κρέας!
Επίσης, γίνονται αναφορές σε συγκεκριμένα αποτελέσματα μελετών που βολεύουν την εξαγωγή συγκεκριμένων συμπερασμάτων, ξεχνώντας τα μειονεκτήματα/ σημεία προσοχής σε μια τέτοια διατροφή ειδικά για αθλητές, καθώς και το τι αναφέρει το σύνολο της βιβλιογραφίας.
Παράλληλα, γίνεται αναφορά στους μονομάχους (gladiators) της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όπως ανέφερε ο @thenutritional_advocate στο instagram, οι μονομάχοι τότε δεν έχουν καμία σχέση με εκείνους που βλεπουμε στις ταινίες!
Τέλος, όπως αναφέρει ο συνάδελφος κ. Ξένος στην κριτική του, ο παραγωγός James Cameron έχει conflict of interest εφόσον έχει επενδύσει σε vegan πρωτεϊνες.
Έχουμε την τάση να στρεφόμαστε προς το τι κάνουν οι διάσημοι ηθοποιοί & αθλητές για να έχουν τη φόρμα που έχουν. Ποιός μας λέει όμως οτι αυτά που λένε είναι αλήθεια, ή ολόκληρη η αλήθεια; Γιατί νομίζουμε ότι ο εκάστοτε διάσημος έχει περισσότερες γνώσεις ή καλύτερη κριτική σκέψη από το κοινό σε θέματα πάνω στα οποία δεν έχουν καμία επιστημονική γνώση; Είναι άνθρωποι και έχουν μια άποψη, η οποία όμως δεν σημαίνει ότι είναι σωστή, απλά και μόνο επειδή είναι διάσημοι ή γυμνασμένοι ή αδύνατοι ή όμορφοι!
Η επιστήμες δεν έχουν να κάνουν με απόψεις, αλλά με ερευνητικά δεδομένα, τα οποία θα πρέπει να εξεσταστούν αμερόληπτα, από άτομα που έχουν τις γνώσεις & τις δεξιότητες να τα εξετάσουν σωστά! Συνεπώς, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν βλέπουμε ντοκυμαντέρ διατροφής, καθώς είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούμε στα λανθασμένα συμπεράσματα που θέλουν να μας οδηγήσουν οι δημιουργοί τους.
Διαβάστε αξιόλογες κριτικές της ταινίας:
-Game changers: Το ντοκιμαντέρ για τη διατροφή που συζητήθηκε εντόνως. Τι «κράτησα» - τι «πέταξα»…
Στο instagram:
-@thealanaragon το post από 23/10
-@thenutritional_advocate τα stories με τίτλο Historical BS
- @greek_spartan το post με την εικονα του poster της ταινίας
Γιατί και οι αδύνατοι πρέπει να προσέχουν τη διατροφή τους;
Η παχυσαρκία παιδιών και ενηλίκων αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας της εποχής μας, με μεγάλο κόστος στην ψυχική και σωματική υγεία, και όχι μόνο. Παράλληλα, η ενασχόληση με την εικόνα του σώματός μας μας απασχολεί, ανεξαρτήτου Δείκτη Μάζας Σώματος.
Πολλές φορές ακούμε άτομα με φυσιολογικό βάρος να προσέχουν τη διατροφή τους, ή αντίθετα ακούμε για άτομα με χαμηλό ή φυσιολογικό σωματικό βάρος να “τρώνε ό,τι θέλουν, χωρίς να παχαίνουν”. Τι γίνεται λοιπόν με τα άτομα με φυσιολογικό βάρος; Πρέπει να προσέχουν τη διατροφή τους;
Το σωματικό βάρος και ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι δύο από τις μετρήσεις που μας ενδιαφέρουν στην ανθρωπομετρία, όμως δεν είναι οι μοναδικές ή πιο σημαντικές. Το ποσοστό του λίπους στο σώμα είναι επίσης πολύ σημαντικό! Δηλαδή, μπορεί να έχουμε ένα άτομο με επιθυμητό σωματικό βάρος, που έχει αυξημένο σωματικό λίπος, και έτσι το άτομο εκίνο να βρίσκεται σε υψηλότερο κίνδυνο για παθήσεις όπως καρδιαγγειακά και διαβήτη, όπως ένα άτομο με Δείκτη Μάζας Σώματος που αντιστοιχεί στην κλίμακα της παχυσαρκίας!Μάλιστα, επιδημιολογικές μελέτες βρίσκουν ότι νορμοβαρείς ενήλικες εμφανίζουν αντίσταση στην ινσουλίνη, ενώ ακόμα και άτομα με οριακά φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος και υπέρβαρα άτομα βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο.
Η διατροφή, λοιπόν, παίζει ρόλο στη σιλουέτα μας, αλλά κυρίως στην υγεία μας. Επομένως, είναι απαραίτητο για όλους μας, ανεξαρτήτως σωματικού βάρους να ακολουθούμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με σωστή διατροφή και τακτική άσκηση. Ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής δεν απαγορεύει την κατανάλωση τροφίμων ή ομάδων τροφίμων, χωρίς ιατρικό λόγο, αλλά έμφαση δίνεται στη συχνότητα κατανάλωσης των ομάδων τροφίμων, και φυσικά στην κατανάλωση κατάλληλων μερίδων. Επομένως, τα γλυκά δεν απαγορεύονται, αλλά η κατανάλωσή τους περιορίζεται στη μια φορά την εβδομάδα, ενώ τα φρούτα, τα λαχανικά και τα προϊόντα ολικής άλεσης κατέχουν ένα μεγάλο μέρος της διατροφής μας. Επίσης, είναι προτιμότερη η κατανάλωση ψαριών και πουλερικών, σε σχέση με το κόκκινο κρέας, του οποίου η κατανάλωση είναι καλό να μην ξεπερνά τις 2 μερίδες την εβδομάδα. Ένα έξυπνο τρικ για να βεβαιωθούμε ότι το πιάτο μας είναι πλήρες είναι να βάλουμε στο 1/2 σαλάτα, στο 1/4 μια πηγή πρωτεΐνης (πχ. ψάρι, κοτόπουλο, κρέας, αυγό, τυρί, όσπρια) και στο άλλο 1/4 μια πηγή αμύλου (πχ. ψωμί ολικής άλεσης, καστανό ρύζι, πατάτες ψητές ή βραστές)!
Η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της υγείας μας. Ανεξαρτήτου σωματικού βάρους είναι απαραίτητο να προσέχουμε τη διατροφή μας και να επιλέγουμε συνετά τι θα βάλουμε στην κουζίνα μας, επομένως και στο πιάτο και το σώμα μας!
Overnight oats: φτιάχνουμε το πρωινό μας από το προηγούμενο βράδυ
Η κατανάλωση πρωινού είναι μια εξαιρετική διατροφική συνήθεια. Μια κοινή δικαιολογία για την παράλειψη του πρωινού είναι η έλλειψη χρόνου. Υπάρχουν, φυσικά, πολλές λύσεις στο πρόβλημα αυτό, όπως το να ξυπνήσουμε πιο νωρίς, ή να ετοιμάσουμε το πρωινό μας από το προηγούμενο βράδυ.
Τα overinight oats είναι μια γευστική λύση όταν δεν έχουμε χρόνο για την προετοιμασία του πρωινού. Απώς τα προετοιμάζουμε το βράδυ και το επόμενο πρωί είναι έτοιμα για κατανάλωση!
Όπως και με το χυλό βρώμης (porridge), τα overnight oats μπορούν να συνδυαστούν με διάφορα υλικά και γίνουν αμέτρητοι συνδυασμοί, για να μην βαρεθούμε ποτέ!!!
Ας δούμε τη βασική συνταγή:
Θα χρειαστείτε:
- 1/2 φλ. γάλα 1,5% ή ρόφημα αμυγδάλου ή σόγιας
- 1/2 φλ. βρώμη (rolled oats για καλύτερη υφή!!!)
Προσθέστε επιπλέον υλικά όπως κανέλλα, chia seeds, λιναρόσπορο, ξηρούς καρπούς και σπόρους, αποξηραμένα φρούτα, ταχίνι, μέλι, φυστικοβούτυρο, ή κόψτε φρούτα το πρωί! Ακόμη μπορείτε να προσθέστε κακάο σε σκόνη για σοκολατένια γεύση!
Εκτέλεση:
- Σε ένα μπολ/δοχείο που κλείνει με καπάκι ανακατέψτε την βρώμη και το γάλα, ώστε όλη η βρώμη να μουσκέψει.
- Προσθέστε τα υλικά της επιλογής σας και ανακατέψτε.
- Κλείστε καλά το καπάκι και αφήστε το δοχείο στο ψυγείο όλο το βράδυ.
- Το επόμενο πρωί απολαύστε το πρωινό σας!!!
Μπορείτε να πάρετε ιδέες από εδω:
https://minimalistbaker.com/peanut-butter-overnight-oats/
http://www.quakeroats.com/cooking-and-recipes/overnightoats
http://www.foodnetwork.com/healthyeats/recipes/2015/05/as-you-like-it-ov...