Επίπεδα γλυκόζης στο αίμα: τι είναι η γλυκόζη, ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα, τι συμβαίνει αν είναι αυξημένη, πως την ελέγχω, και ποιες τροφές τη ρίχνουν;
Η γλυκόζη είναι ένα απλό σάκχαρο και αποτελεί την πρωταρχική πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα διατηρούνται σε ένα συγκεκριμένο εύρος για την υγιή λειτουργία του οργανισμού.
Η γλυκόζη προέρχεται από τα διάφορα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, φρούτα, ζυμαρικά, όσπρια, κ.α.). Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται σε αυτά μετατρέπονται σε γλυκόζη κατά τη διάρκεια της πέψης και της απορρόφησης. Παράλληλα, όντας το κύριο καύσιμο του οργανισμού, το σώμα, μέσω της γλυκονεογένεσης μπορεί να παράξει μόνο του γλυκόζη.
Σύμφωνα με την American Diabetes Association, τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε άτομα που δεν έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη είναι τα εξής:
- Νηστεία (π.χ. πριν από το πρωινό): 70 – 100 mg/dL
- Μετά από γεύματα(2 ώρες μετά): Λιγότερο από 140 mg/dL
Στους ασθενείς με διαβήτη, οι στόχοι γλυκαιμίας είναι ελαφρώς διαφορετικοί:
- Νηστεία και πριν από τα γεύματα: 80 – 130 mg/dL
- Μετά από γεύματα (2 ώρες μετά): Λιγότερο από 180 mg/dL
Η παρατεταμένη αυξημένη γλυκόζη αίματος (υπεργλυκαιμία) είναι δείγμα αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη, όπου το σώμα δεν μπορεί να ρυθμίσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Με την πάροδο του χρόνου, ο αρρύθμιστος διαβήτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρική νόσο, νευροπάθεια, και μικρο-αγγειακές βλάβες στα μάτια.
Πώς ελέγχουμε τα επίπεδα γλυκόζης μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ακολουθώντας μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή, μπορεί κανείς να ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος, με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ.
Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ανεβαίνουν με την πρόσληψη υδατανθράκων. Στην περίπτωση του προ-διαβήτη και του διαβήτη, τα επίπεδα γλυκόζης παραμένουν υψηλά για περισσότερη ώρα. Στόχος, συνεπώς, είναι η καθυστέρηση της απορρόφησης των υδατανθράκων στην κυκλοφορία του αίματος, για σταδιακή αύξηση των τιμών γλυκόζης στο αίμα.
Αυτό επιτυγχάνεται με τις παρακάτω μεθόδους:
1. Συνδυασμός των πηγών υδατανθράκων με πηγές “καλών” λιπαρών ή/και πρωτεΐνης (πχ. φρούτο και ξηροί καρποί, φρούτο και γιαούρτι). Στο επίπεδο του γεύματος, συστήνεται η κατανάλωση πλήρων γευμάτων που περιέχουν λαχανικά, πηγή πρωτεΐνης και πηγή σύνθετων υδατανθράκων, με χρήση καλών λιπαρών, όπως εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (πχ. πράσινη σαλάτα με κοτόπουλο και πατάτες).
2. Περιορισμός της υπερκατανάλωσης ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων, όπως γλυκίσματα και γλυκά σνακ, και ροφήματα με ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά).
3. Αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης της γλυκόζης από το σώμα, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση πιο σταθερού εύρους επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, ενώ βελτιώνουν και τον κορεσμό.
Φυσικά, στα πλαίσια του συνόλου της διατροφής, μια διατροφή όπως η Μεσογειακή Διατροφή φαίνεται να έχει μακροπρόθεσμα θετικό αποτέλεσμα στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του αίματος, καθώς και στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης των επιπλοκών της νόσου, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, μέσω του ελέγχου των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής πίεσης.
Παράλληλα, η απώλεια και διατήρηση της απώλειας βάρους της τάξης του 10% του αρχικού βάρους συμβάλλει στην βελτίωση της ρύθμισης της γλυκόζης του αίματος, τη μείωση της ινσουλινο-αντίστασης, ακόμη και την ύφεση του διαβήτη.
Υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα;
Δεν υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα γλυκόζης. Τα τρόφιμα που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όμως, οδηγούν σε ομαλή αύξηση της γλυκόζης του αίματος. Τέτοια τρόφιμα είναι τα δημητριακά/σιτηρά ολικής άλεσης, τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.
Επίσης, το ξύδι έχει προταθεί ως ένα πιθανό φυσικό μέσο για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Μερικές μικρές μελέτες έχουν υποστηρίξει την θεωρία ότι μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των υδατανθράκων, οδηγώντας έτσι σε μια πιο αργή και σταθερή αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, και να αυξήσει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει την απορρόφηση της γλυκόζης από τα κύτταρα. Ωστόσο, παρόλο που υπάρχουν ορισμένες ανεξάρτητες μελέτες που υποστηρίζουν αυτά τα ευρήματα, τα δεδομένα είναι περιορισμένα. Οι περισσότερες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων και οι αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα.
Συνοψίζοντας, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και διαχείριση με τη βοήθεια της διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας και τη χρήση φαρμάκων σε άτομα με διαβήτη. Ο στόχος είναι να διατηρηθούν φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για την επίτευξη και διατήρηση της υγείας και της ευεξίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση διεπιστημονικής ομάδας ιατρού (αναφορικά με την φαρμακοθεραπεία) και διαιτολόγου-διατροφολόγου (αναφορικά με την διατροφή) και να λαμβάνονται υπόψη οι ατομικές ανάγκες και αρέσκειες του κάθε ατόμου.
Χρήσιμες Πηγές
- American Diabetes Association; Standards of Care in Diabetes—2023 Abridged for Primary Care Providers. Clin Diabetes 2 January 2023; 41 (1): 4–31. https://doi.org/10.2337/cd23-as01
- American Heart Association. (2018). Added Sugars. [Online] Available at: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sugar/a...
- Johnston, C. S., Kim, C. M., & Buller, A. J. (2004). Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance or type 2 diabetes. Diabetes Care, 27(1), 281-282.
- Liatis, S., Grammatikou, S., Poulia, K. A., Perrea, D., Makrilakis, K., & Diakoumopoulou, E. (2010). Vinegar reduces postprandial hyperglycaemia in patients with type II diabetes when added to a high, but not to a low, glycaemic index meal. European Journal of Clinical Nutrition, 64(7), 727-732.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 31 Ιουλίου-6 Αυγούστου 2017
1. Πόσο συχνά πίνετε;
Μια έρευνα από το University of Southern Denmark, με 70.551 συμμετέχοντες που παρακολουθήθηκαν για 4,9 χρόνια, έδειξε ότι η κατανάλωση αλκοόλ, και ιδιαίτερα η κατανάλωση κρασιού 3-4 φορές την εβδομάδα σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη!
Μάλιστα, αναφορικά με την ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ φαίνεται ότι οι άνδρες που κατανάλωναν 14 ποτά την εβδομάδα είχαν 43% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη και οι γυναίκες που κατανάλωναν 9 ποτά την εβδομάδα είχαν 58% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη σε σχέση με εκείνους που δεν πίνουν.
Όσον αφορά τη συχνότητα κατανάλωσης των ποτών, χαμηλότερος κίνδυνος φαίνεται να σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ 3-4 φορές την εβδομάδα. Συγκεκριμένα, για τους άνδρες ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη είναι κατά 27% χαμηλότερος, ενώ για τις γυναίκες 32% χαμηλότερος σε σχέση με εκείνους που καταναλώνουν αλκοόλ 1 φορά την εβδομάδα.
Για το κρασί, φαίνεται ότι η κατανάλωση 7-9 ποτηριών κρασί την εβδομάδα σχετίζεται με 25-30% χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη, σε σχέση με την κατανάλωσή του λιγότερο από 1 φορά την εβδομάδα.
Τέλος, αν και τα πιο βαριά ποτά (πχ. ουίσκι) δεν σχετίστηκαν με τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη στους άνδρες, στις γυναίκες η κατανάλωσή τους πάνω από 7 τέτοια ποτά την εβδομάδα σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου κατά 83% , σε σχέση με γυναίκες που έπιναν κάτω από ένα βαρύ ποτό την εβδομάδα!
http://www.medicalnewstoday.com/articles/318684.php
2. Πόσες ώρες κοιμάστε;
Μια νέα έρευνα έδειξε ότι ο μικρότερης διάρκειας ύπνος σχετίζεται με την παχυσαρκία και την αυξημένη περιφέρεια μέσης!
Στην έρευνα τα δεδομένα από 1615 ενήλικες, ηλικίας 19-65 ετών, 57,1% των οποίων γυναίκες, αναλύθηκαν ως προς την σχεση μεταξύ της διάρκειας ύπνου και του λίπους, ορισμένων δεικτών υγείας, και διατροφής.
Εφόσον λήφθηκαν υπόψιν η ηλικία, η εθνικότητα, το φύλο, το κάπνισμα, και το κοινωνικο-οικονομικό στάτους παρατηρήθηκε ότι η διάρκεια του ύπνου σχετιζόταν αρνητικά με το Δείκτη Μάζας σώματος (ΔΜΣ) και την περιφέρεια μέσης, δηλαδή ο μικρότερης διάρκειας ύπνος σχετίζεται με μεγαλύτερο ΔΜΣ και περιφέρεια μέσης. Ενδεικτικά αύξηση κατά 0,46 kg/m2 του ΔΜΣ και 0,9 cm της πειφέρειας μέσης επιφέρει η μια ώρα λιγότερος ύπνος!!! Επίσης, θετική συσχέτιση παρατηρήθηκε με την HDL "καλή" χοληστερόλη, και την ελεύθερη θυροξίνη, δηλαδή όσο μεγαλύτερος ο ύπνος τόσο πιο υψηλά τα επίπεδά τους. Παράλληλα, αρνητική συσχέτιση παρατηρήθηκε με τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c και την CRP!
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371%2Fjournal.pone.0182195
3. Καμία διαφορά στην απόλαυση, μικρή διαφορά στο μάτι, μεγάλη διαφορά στις θερμίδες! Το μέγεθος της μερίδας μας μετράει! Και με μικρές αλλαγές μπορούμε να πετύχουμε μια μεγάλη αλλαγή στην υγεία και το σώμα μας!
https://www.facebook.com/FitnessRe/photos/a.142359345882840.27701.142216...
4. Το λάδι καρύδας (coconut oil) είναι γνωστό κυρίως γιατί περιέχεται σε κρέμες σώματος και μαλλιών. Όμως, χρησιμοποιείται και στη μαγειρική, κυρίως σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει η «νέα διατροφική μόδα» και δεν είναι λίγοι εκείνοι που το χρησιμοποιούν καθημερινά στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική.
Το λάδι καρύδας διαφημίζεται ως ένα «υγιεινό» λάδι, ένα «superfood» που βοηθά στην απώλεια βάρους, ενώ συνοδεύεται και από μια αρκετά υψηλή για την εποχή τιμή, γύρω στα 20 ευρώ το λίτρο!
Τι ισχύει, όμως, για αυτό το λάδι; Είναι όντως τόσο υγιεινό ή μήπως να μείνουμε στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδό μας;
http://www.mantzorou.gr/el/blog/ladi-karydas-ti-ishyei-telika
5. Ανακοίνωση του ΠΣΔΔ για το Πόρισμα της Διαιτολογικής Πράξης που κατατέθηκε στο Υπουργείο Υγείας
"Με δεδομένο ότι η διαιτολογική πράξη εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της πρόληψης, θεραπείας και αποκατάστασης της υγείας του ανθρώπου μέσω της ορθής Διατροφικής Φροντίδας, που παρέχεται είτε δια ζώσης, είτε εξ’ αποστάσεως σε άτομα, ομάδες ή πληθυσμούς, είναι αναγκαίος ο επίσημος ορισμός της και η εφαρμογή της αποκλειστικά από τους Διαιτολόγους – Διατροφολόγους, όπως αυτοί ορίζονται από το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρίθμ.133, ΦΕΚ 213, 1.10.2014, προκειμένου να διασφαλιστεί η Δημόσια Υγεία."
http://www.hda.gr/to-porisma-orismos-tis-diaitologikis/
http://www.moh.gov.gr/articles/kentriko-symboylio-ygeias-ndash-kesy/kate...
Βιταμίνη D & νόσος COVID 19
Πολλές έρευνες που δημοσιευονται το τελευταίο διάστημα αφορούν τον ιό SARS-Cov-2019 και τη νόσο COVID-19.
Πέρα από τις μελέτες για τα φάρμακα και το εμβόλιο, έχουν δημοσιευτεί και άλλες που αφορούν τη διατροφή, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη βιταμίνη D, για την οποία το ενδιαφέρον είναι αυξημένο στην επιστημονκή κοινοτητα εδώ και λίγα χρόνια.
Μπορούμε να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας με τη διατροφή;
Η βιταμίνη D, η λεγόμενη βιταμίνη του ήλιου, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία ενεργοποιείται με την έκθεση στον ήλιο. Οι δράσεις της βιταμίνης D είναι πολλές.
Ο ρόλος της βιταμίνης D στο σώμα μας είναι η απορρόφηση και ομοιόσταση του ασβεστίου, η απορρόφηση του φωσφόρου και η διατήρηση της υγείας των οστών και των δοντιών, η υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παίζει ρόλο και στην κυτταρική ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, όλο και αυξάνεται η βιβλιογραφία που υποστηρίζει την ευεργετική της δράση στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών, όπως διάφοροι τύποι καρκίνου, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη τύπου 1 και 2, ρευματοειδή αρθρίτιδα και η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Μάλιστα, έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, μέσω της δράσης της στη ρύθμιση της έκκρισης ινσουλίνης και της ανοχής στη γλυκόζη. Αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου, φαίνεται ότι η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην κυτταρική ανάπτυξη και την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων.
Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει πληθώρα ανθρώπινων γονιδίων, των οποίων η έκφραση επηρεάζεται με την έλλειψη της βιταμίνης. H έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα στα παιδιά, οστεομαλακία και οστεοπόρωση σε ενήλικες.
Πηγές βιταμίνης D (πέρα από την έκθεση στον ήλιο) αποτελούν το μουρουνέλαιο, τα λιπαρά ψάρια (πχ. σολομός), ο κρόκος του αυγού, το συκώτι, τα μανιτάρια (που τα εχουμε αφησει στον ήλιο) και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα, καθώς φυσικά και τα συμπληρώματα διατροφής!
Η έλλειψη της βιταμίνης D (επίπεδα κάτω από 30 nmol/L) παρατηρείται συχνά παγκοσμίως, και στη χώρα μας.
Αναφoρικά με τη νόσο COVID-19, λόγω της μεγάλης σημασίας της κατάστασης θρέψης και της σημαντικότητας της βιταμίνης D για το ανοσοποιητικό σύστημα, πολλοί συνέστησαν την συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D για πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου.
Τι λέει όμως η έρευνα;
Σε πρόσφατη έρευνα/αναφορά (report) που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMJ Nutrition, Prevention & Health, η επιστημονική ομάδα αναφέρει ότι η βιταμίνη D είναι μεν θρεπτικό συστατικό που είναι απαραίτητο για τον άνθρωπο, την υγεία και το ανοσοποιητικό, όμως θα πρέπει να τονιστεί ότι τα επαρκή επίπεδα θα πρέπει να αποτελούν στόχο για την καλή κατάσταση θρέψης ως σύνολο.
Μετα-ανάλυση έδειξε οτι συμπληρωματική αγωγή σε άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μείωσε τον κίνδυνο για οξείες αναπνευστικές νόσους, όμως οι έρευνες είναι ετερογενείς, με αποτέλεσμα τα συμπεράσματα να μην είναι ισχυρά.
Συγκεκριμένα για τη νόσο COVID-19, η επιστημονική ομάδα του report αναφέρει ότι οι περισσότερες συστάσεις βασίζονται σε υποθέσεις βασισμένες στις λειτουργίες της βιταμίνης D, καθώς και σε 2 μελέτες, μια σε ποντίκια και κυτταρικές σειρές για τη νόσο των πτηνών H5N1, και μια άλλη σχετικά με τη βιταμίνη D και τις ιογενείς νόσους. Οι επιστήμονες αναφέρουν οτι δεν συστήνεται η χρήση μεγαδόσεων βιταμίνης D ανω των 4000 IU την ημέρα, εκτός και αν έχει συσταθεί από τον θεράπων ιατρο.
Οι έρευνες που αυτή τη στιγμή γίνονται και μελετούν τη βιταμίνη D για τον SARS-Cov-2 και την COVID-19 θα μας δώσουν περισσότερες πληροφορίες.
Συνεπώς, ναι μεν η επάρκεια σε βιταμίνη D είναι σημαντική για την υγεία, αλλά δεν έχουμε δεδομένα αναφορικά με την δράση της στην πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου COVID-19. Ειδικά λόγω καραντίνας και περιορισμού των μετακινήσεων, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για έλλειψη βιταμίνης D. Σε περίπτωση έλλειψης, φυσικά, απαραίτητη κρίνεται η συμπληρωματική αγωγή.
Πηγές
Vitamin D Fact Sheet for Health Professionals
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 21-26 Αυγούστου 2017
1. Ο ρόλος των ω-3 λιπαρών οξέων στην παθογένεια και την αντιμετώπιση της διαταραχής ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) δεν είναι ξεκάθαρος. Όμως, μια μελέτη που έλαβε υπόψιν δεδομένα τυχαιοποιημένων μελετών έδειξε ότι:
α. Συμπληρωματική αγωγή με ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα βελτιώνει κλινικά συπτώματα ΔΕΠΥ και βελτιώνει γνωστικές λειτουργίες που σχετίζονται με την προσοχή.
β. Παρατηρήθηκε επίσης ότι παιδιά και έφηβοι με ΔΕΠΥ έχουν χαμηλότερα επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων.
Επομένως, η συμπληρωματική αγωγή με ω-3 λιπαρά οξέα ως μονοθεραπεία είναι μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία στην βελτίωση συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ.
http://www.nature.com/npp/journal/vaop/ncurrent/abs/npp2017160a.html
2. Καλά τα νέα για τα παιδιά που πάσχουν από αλλεργία στα φυστίκια, η οποία συνήθως συνοδεύει τα άτομα και στην ενήλικο ζωή! Τα αποτελέσματα μιας έρευνας δείχνουν ότι ο συνδυασμός προβιοτικών και ανοσοθεραπείας φαίνεται να έχει δράση, ακόμη και 4 χρόνια μετά το πέρας της θεραπείας στην αλλεργία στα φυστίκια!
Διαβάστε το επιστημονικό άρθρο εδώ:
Long-term clinical and immunological effects of probiotic and peanut oral immunotherapy after treatment cessation: 4-year follow-up of a randomised, double-blind, placebo-controlled trial
http://thelancet.com/…/ar…/PIIS2352-4642(17)30041-X/fulltext
3. Αν σας αρέσει το καρπούζι και το πεπόνι (ή πρέπει να φάτε αυτά που έχετε στο ψυγείο) θα ενθουσιαστείτε με τους 10 διαφορετικούς τρόπους που μπορούμε να τα βάλουμε στο πιάτο μας! http://www.thekitchn.com/10-ways-to-eat-your-weight-in-melon-247260
4.Συχνά ακούμε για διάφορες δίαιτες που γίνονται μόδα. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) είναι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή «παρενέργεια» είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας!
Ποιές είναι οι «κόκκινες σημαίες» που μας δείχνουν ότι μια δίαιτα είναι παράδοξη;
http://www.mantzorou.gr/el/blog/pos-xehorizoyme-mia-paradoxi-diaita-meros