Γιατί ακολουθούμε ανορθόδοξους τρόπους για απώλεια βάρους
H απώλεια βάρους είναι μονίμως ένα επίκαιρο θέμα που προβληματίζει γυναίκες και άντρες ανά τον κόσμο. Αρκετά συχνά διαβάζουμε σε περιοδικά, ιστολόγια και άλλα μέσα για νέες δίαιτες γρήγορης απώλειας βάρους. Τα προγράμματα ως επί το πλείστον δεν συμβαδίζουν με τη φυσιολογία του οργανισμού και τα επιστημονικά δεδομένα ενώ αποκλείουν δίχως ιατρικό λόγο και επιστημονική βάση τρόφιμα και ομάδες τροφίμων.
Πολλά απ’ αυτά ενδέχεται μάλιστα να έχουν αρνητική επίδραση στην υγεία, όταν ακολουθούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι δίαιτες αυτές δεν είναι εφεύρεση της εποχής μας. Εδώ και δεκαετίες παρουσιάζονται ως μια εύκολη και γρήγορη λύση στην απώλεια βάρους, βελτίωση της υγείας και την επίτευξη της ευεξίας. Εντωμεταξύ, εκδοτικοί οίκοι, εταιρείες και διασημότητες έχουν πλουτίσει μέσα από τη βιομηχανία του αδυνατίσματος.
Οι κανόνες των προγραμμάτων αυτών ξεφεύγουν από τις κλασικές συμβουλές τού να τρώμε λιγότερο και να κινούμαστε περισσότερο, κινώντας έτσι την περιέργεια των ατόμων. Ο συνδυασμός της έγκρισής τους από διάσημους και οι θετικές μαρτυρίες από άτομα που δοκίμασαν ή διαφημίζεται ότι δοκίμασαν τη δίαιτα οδηγούν το κοινό να πιστέψει στο διαφορετικό και να ακολουθήσει τις διάφορες ανορθόδοξες δίαιτες που κατά καιρούς βλέπουν το φως της διασημότητας με την ελπίδα ότι βρέθηκε η λύση στο πρόβλημά τους.
Τα προγράμματα αυτά έχουν βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, που όμως παρακινούν τα άτομα να συνεχίσουν την προσπάθειά τους και να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στις διατροφικές τους επιλογές, είτε αποφεύγοντας την κατανάλωση κάποιων τροφίμων -συνήθως θερμιδικά πυκνών-, είτε κάνοντας «μαγικούς συνδυασμούς» τροφίμων.
Όμως, η γρήγορη απώλεια βάρους οφείλεται κυρίως στην απώλεια μυϊκής μάζας και υγρών, ενώ λόγω της χαμηλής ενεργειακής πρόσληψης αυξάνεται ο κίνδυνος για έλλειψη απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και βιταμινών, ειδικά όταν η διατροφή εφαρμόζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Λόγω χαμηλής ενεργειακής πρόσληψης και απώλειας μυϊκής μάζας οι ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού μειώνονται, δηλαδή μειώνεται ο βασικός μεταβολισμός. Μετά το πέρας της δίαιτας, το άτομο συνεχίζει την τυπική του ενεργειακή κατανάλωση, χωρίς να έχει βελτιώσει τις διατροφικές του συνήθειες, και σε συνδυασμό με τον πλέον μειωμένο βασικό μεταβολισμό, το βάρος επανέρχεται και με το παραπάνω! Πολλοί κύκλοι αυξομείωσης του βάρους οδηγούν σε απώλεια μυϊκής μάζας και αυξημένα επίπεδα λίπους στο σώμα.
Ακολουθώντας μια οποιαδήποτε υποθερμιδική διατροφή, δηλαδή προσλαμβάνοντας λιγότερες θερμίδες απ’ ό,τι χρειάζεται το σώμα μας σε μια ημέρα, μπορούμε να χάσουμε βάρος. Η προσκόλληση σε fad diets, όπως ονομάζονται, δεν είναι η λύση στο πρόβλημα του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους, ειδάλλως θα είχε εξαλειφθεί το μεγάλο πρόβλημα της παχυσαρκίας εδώ και δεκαετίες.
Σκοπός ενός προγράμματος απώλειας βάρους δεν είναι να μειωθεί ο αριθμός που δείχνει η ζυγαριά. Το σημαντικό είναι να βελτιωθεί ο τρόπος ζωής και ο τρόπος σκέψης γύρω από τη διατροφή, έτσι ώστε το άτομο να χάσει βάρος και να διατηρήσει αυτήν την απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα, έχοντας υγιή σχέση με το φαγητό.
Ανάλυση Σύστασης Σώματος: Τι μας δείχνει και πως την κάνουμε
Η λιπομέτρηση, ή η ανάλυση σύστασης σώματος όπως ονομάζεται πλέον είναι η μέτρηση μέσω της οποίας, όπως λέει και το όνομά της, εκτιμάται η σύσταση του σώματός μας. Ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται η ανάλυση είναι λιγότερο ή περισσότερο λεπτομερής, και πέρα από το λίπος, οι παράμετροι που μπορεί να μετρώνται η μυική μάζα, και τα υγρά, και η κατανομή του λίπους και της μυικής μάζας στο σώμα.
Η αξιολόγηση του σωματικού βάρους, και του Δείκτη Μάζας Σώματος (Βάρος/Ύψος2) και η κατάταξή του στις κλίμακες του χαμηλού σωματικού βάρους, του φυσιολογικού βάρους, του υπέρβαρου, και της παχυσαρκίας μπορεί να χρησιμοποιούνται συχνά, όμως πλέον γνωρίζουμε οτι σε ατομικό επίπεδο μπορεί να υπο- ή υπερεκτιμηθεί ο λιπώδης ιστός που παίζει ρόλο στην κατάσταση της υγείας, σε όλες τις ηλικίες. Αυτό σημαίνει οτι άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος μπορεί να έχουν μια επιθυμητή σύσταση σώματος, και άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος να έχουν αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους ή/και χαμηλή μυική μάζα. Η ανάλυση σύστασης σώματος έρχεται να εκτιμήσει τη σύσταση του σώματος, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε πληροφορίες σχετικά με την παρούσα κατάσταση σύστασης σώματος, την πρόοδο της απώλειας λίπους (και σπλαχνικού λίπους) ή την εκγύμναση ενός ατόμου, και όχι μόνο!
Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για την ανάλυση σύστασης σώματος, όπως το δερματοπτυχόμετρο (γνωστό και ως “τσιμπίδα”), τα μηχανήματα βιοηλεκτρικής εμπέδησης που χρησιμοποιούνται ευρέως στα διαιτολογικά γραφεία, και η μέθοδος DEXA (Dual Energy X-ray Absorpiometry ή στα Ελληνικά Διπλής Ενέργειας Φωτονιακή Απορροφησιομέτρηση) που χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε ακτινοδιαγνωστικά κέντρα, και αποτελεί τον gold standard τρόπο μέτρησης, δηλαδή τον πλέον ακριβή τρόπο μέτρησης. Επίσης, η σύσταση σώματος μπορεί να αξιολογηθεί και μέσω λιγότερο συχνά απαντώμενων μεθόδων όπως η πληθυσμιογραφία, η μέτρηση Καλίου σώματος, η υδροπυκνομετρία, η μαγνητική και η αξονική τομογραφία και άλλες μέθοδοι. Επίσης, μέσω εξισώσεων με χρήση ανθρωπομετρίας (μέτρηση περιφερειών σώματος) μπορεί να εκτιμηθεί το ποσοστό του λίπους και του κοιλιακού λίπους.
Κάθε μέτρηση έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της.
Η μέθoδος DEXA αποτελεί τον πιο ακριβή τρόπο ανάλυσης σύστασης σώματος, αλλά έχει υψηλότερο κόστος, και είναι χρονοβόρα μέθοδος. Η μέτρηση με το δερματοπτυχόμετρο είναι επίσης ακριβή, όμως θα πρέπει να γίνεται από άτομο με εμπειρία στις μετρήσεις και η χρήση του είναι δύσκολη σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Επίσης, δεν εκτιμαται η μυική μάζα, αλλά μόνο το ποσοστό του λίπους στο σώμα.
Η βιοηλεκτική εμπέδηση είναι ακριβής εφόσον τηρείται το πρωτόκολλο μέτρησης, η ανάλυση γίνεται πολύ γρήγορα και δίνει πολλές πληροφορίες για τη σύσταση του σώματος. Χάρη στην ευκολία και ταχύτητα χρήσης της, είναι η πιο κοινή μέθοδος ανάλυσης σύστασης σώματος που χρησιμοποιείται στα διαιτολογικά γραφεία. Τα τελευταία έτη, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η βιοηλεκτρική εμπέδηση, μπορεί να μας δώσει αρκετές πληροφορίες, όπως το βάρος του λιπώδους ιστού, το ποσοστό και την κατανομή του λίπους στο σώμα, το επίπεδο του σπλαχνικού λίπους στο σώμα, τη μυική μάζα και την κατανομή της στο σώμα, την οστική μάζα, τις πρωτεϊνες, τα συνολικά υγρά του σώματος, το ενδοκυττάριο και εξωκυττάριο νερό, και τη γωνία φάσης (μια μέτρηση για την κατάσταση των κυτταρικών μεμβρανών) και την αξιολόγηση υπάρξης σαρκοπενίας στους ηλικιωμένους (έλλειψη μυικής μάζας).
Για την σωστή μέτρηση υπάρχουν οδηγίες πριν από τη χρήση της που πρέπει να ακολουθεί το άτομο που θέλει να κάνει την ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτικής εμπέδησης:
- Αποφύγετε να φάτε γεύμα ή/και να πιείτε μεγάλες ποσότητες υγρού τουλάχιστον 2 - 3 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Να πίνετε αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια του 24ωρου που προηγείται της μέτρησης, για να εξασφαλίσετε κανονικές συνθήκες ενυδάτωσης.
- Αποφύγετε την άσκηση για 12 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Αποφύγετε την καφεΐνη εντός 3 ωρών από τη μέτρηση.
- Αδειάστε την ουροδόχο κύστη τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από τη μέτρηση.
- Μην πίνετε αλκοόλ εντός 24 ωρών από τη δοκιμή.
- Επειδή οι εκτιμήσεις του σωματικού λίπους επηρεάζονται από την αλλαγή της περιεκτικότητας σε νερό μέσα στο σώμα καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι προτιμότερο οι μετρήσεις να γίνονται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε φορά.
- Για τις γυναίκες, η έμμηνος ρύση επηρεάζει τις μετρήσεις.
Πηγές:
- Jiménez Boraita R, Arriscado Alsina D, Gargallo Ibort E, Dalmau Torres JM. Determinantes de la salud en la adolescencia: capacidad cardiorrespiratoria y composición corporal [Determinants of health in adolescence: cardiorespiratory fitness and body composition]. Nutr Hosp. 2021 Jul 29;38(4):697-703. Spanish. doi: 10.20960/nh.03507. PMID: 33720742.
- Bosy-Westphal A, Braun W, Geisler C, Norman K, Müller MJ. Body composition and cardiometabolic health: the need for novel concepts. Eur J Clin Nutr. 2018 May;72(5):638-644. doi: 10.1038/s41430-018-0158-2. Epub 2018 May 10. PMID: 29748654.
- Wang N, Sun Y, Zhang H, Chen C, Wang Y, Zhang J, Xia F, Benedict C, Tan X, Lu Y. Total and regional fat-to-muscle mass ratio measured by bioelectrical impedance and risk of incident type 2 diabetes. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2021 Dec;12(6):2154-2162. doi: 10.1002/jcsm.12822. Epub 2021 Sep 30. PMID: 34595832; PMCID: PMC8718017.
- Kuriyan R. Body composition techniques. Indian J Med Res. 2018;148(5):648-658. doi:10.4103/ijmr.IJMR_1777_18
- Lee SY, Gallagher D. Assessment methods in human body composition. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008;11(5):566-572. doi:10.1097/MCO.0b013e32830b5f23
Clinical Value of Nutritional Status in Cancer: What is its Impact and how it Affects Disease Progression and Prognosis?
Στις 30/10/2017 δημοσιεύτηκε το 1ο μου επιστημονικό άρθρο με τίτλο "Clinical Value of Nutritional Status in Cancer: What is its Impact and how it Affects Disease Progression and Prognosis?" στο επιστημονικό περιοδικό Nutrition and Cancer.
Ακολουθεί η περίληψη του άρθρου στα Ελληνικά:
Εισαγωγή: Η υποθρεψία αποτελεί κοινό εύρημα σε ασθενείς με καρκίνο, το οποίο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την εξέλιξη της νόσου και την πρόγνωση των ασθενών. Αρκετά εργαλεία εκτίμησης της θρέψης έχουν μελετηθεί μέχρι και σήμερα, με αντικρουόμενα ωστόσο αποτελέσματα.
Σκοπός: Η παρούσα εργασία στοχεύει στην κριτική ανασκόπηση και αξιολόγηση του ρόλου της κατάστασης θρέψης στην εξέλιξη της νόσου και στην πρόγνωση ασθενών με καρκίνο, όπως εκτιμάται από εργαλεία εκτίμησης κατάστασης θρέψης και σχετικούς βιοχημικούς δείκτες.
Υλικό/Μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε διεξοδική αναζήτηση στη βάση δεδομένων PubMed με τη χρήση σχετικών λέξεων-κλειδιών προκειμένου να εντοπιστούν οι κλινικές μελέτες που διερευνούν τον προγνωστικό ρόλο της κατάστασης θρέψης σε ασθενείς με καρκίνο.
Αποτελέσματα: Το Prognostic Nutritional Index (PNI) ήταν ένας σημαντικός ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για την επιβίωση των ασθενών, στις περισσότερες μορφές καρκίνου. Τα προεγχειρητικά επίπεδα αλβουμίνης συσχετίστηκαν με χειρότερη πρόγνωση σε αρκετούς τύπους καρκίνου. Ο ρόλος του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) έχει μελετηθεί εκτενώς, με αντικρουόμενα αποτελέσματα μεταξύ των διαφορετικών τύπων καρκίνου. Αν και ο χαμηλότερος ΔΜΣ φάνηκε να αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για μικρότερη επιβίωση σε κάποιους τύπους καρκίνου, σε άλλες μελέτες δεν επηρέασε την επιβίωση των ασθενών.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη αναδεικνύει τον σημαντικό προγνωστικό ρόλο της κατάστασης θρέψης στην εξέλιξη της νόσου και την επιβίωση των ασθενών με καρκίνο. Επιπρόσθετες, καλής ποιότητας και καλοσχεδιασμένες προοπτικές μελέτες είναι απαραίτητες, ώστε να εξάγουμε πιο έγκυρα συμπεράσματα για τον προγνωστικό ρόλο συγκεκριμένων εργαλείων εκτίμησης της κατάστασης θρέψης και σχετικών βιοχημικών δεικτών, ειδικά στον καρκίνο του ήπατος, του μαστού και του προστάτη και στις αιματολογικές νεοπλασίες.
Μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο εδώ.
"Το φαγητό είναι η μόνη μου διέξοδος" και πώς θα ξεφύγουμε από αυτή τη σκέψη!
Νιώθετε οτι το φαγητό είναι η μόνη σας διέξοδος; Νιώθετε οτι τίποτα άλλο δεν μπορεί να σας πάρει μακριά από τα προβλήματα της καθημερινότητας και να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα;
Αν και όλοι οι άνθρωποι τρώμε λιγο εως πολύ συναισθηματικά, η καταφυγή στο φαγητό ως μόνη λύση, όχι μόνο λύση δεν είναι, αλλά εντείνει το πρόβλημα που μας απασχολεί και μας δημιουργεί επιπλέον ψυχικό βάρος, και ενδεχομένως και προβλήματα σωματικής υγείας.
Το φαγητό ως διέξοδος ή αδιέξοδο;
Το φαγητό δεν είναι διέξοδος, είναι ένα "α-διέξοδο".
Ακόμη και αν καταφύγουμε στο φαγητό στην αναζήτηση μιας λύσης για το πρόβλημα που μας απασχολεί ή για να ξεφύγουμε από το πρόβλημά μας, η επίδρασή του είναι παροδική, και η απόλαυση του φαγητού στιγμιαία.
Μπαίνουμε στο αδιέξοδο, και μετά θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω, στο ζήτημα που μας απασχολεί.
Και τι θα κάνω, αν δεν φάω; Το φαγητό είναι το μόνο που με κάνει να νιώσω καλύτερα!
Μπορεί να φαίνεται ακατόρθωτο ή δύσκολο, αλλά μπορούμε να νιώσουμε καλύτερα, αντιμετωπίζοντάς τα προβλήματά μας με καλοσύνη, χωρίς φαγητό! Πώς θα γίνει αυτό;
1. Κατανοούμε τι νιώθουμε
Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας, χωρίς να καταφύγουμε στο φαγητό είναι σημαντικό να τα κατανοήσουμε. Οι Resch & Tribole, πρωτοπόρες της “Διαισθητκής Διατροφής” συστήνουν να αναρωτηθούμε:
- Τι νιώθουμε;
- Τι χρειαζόμαστε;
Και να ζητήσουμε βοήθεια από τους γύρω μας, εαν μπορούν να μας βοηθήσουν.
Άλλωστε, αν κάτι μας απασχολεί είναι πιο πιθανό να μας βοηθήσει μια φίλη, παρά ένα πιάτο φαγητό!
2. Προετοιμαζόμαστε για μελλοντικές παρόμοιες καταστάσεις
Σε κατάσταση ηρεμίας, κάνουμε μια λίστα με δραστηριότητες που μας βοηθούν να νιώοσυμε καλύτερα, πχ. βόλτα, συνομιλία με αγαπητούς φίλους που μπορούμε να μοιραστούμε τον προβληματισμό μας, διάβασμα ενός βιβλίου, χαλαρωτικό μπανιο, περιποίηση προσώπου και άλλα.
Το φαγητό είναι ανάγκη, απόλαυση και μέρος της κοινωνικής μας ζωής. Είναι κομμάτι της ζωής μας, όχι όλη μας η ζωή, και σίγουρα δεν αποτελεί λύση σε κανένα πρόβλημα, πέρα από την πείνα!
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε μια υγιή σχέση με το φαγητό, μέσω της διατροφικής συμβουλευτικής και εκπαίδευσης.