Χουρμάδες: Ποιά είναι η διατροφική τους αξία;
Οι χουρμάδες, είναι τροπικά φρούτα και προέρχονται από τους φοινικες Phoenix dactylifera. Πωλούνται επί το πλείστον αποξηραμένοι, ενώ τρώγονται και φρέσκοι. Συνήθως, βρίσκουμε δυο είδη χουρμάδων στο εμπόριο τους κλασσικούς, μικρούς (deglet noor) και τους βασιλικούς (medjool) χουρμάδες. Είναι πλούσιοι σε υδατάνθρακες, εκ των οποίων η πλειοψηφία είναι σάκχαρα, ενώ περιέχουν και φυτικές ίνες.
Σε 100 γραμμάρια βασιλικών χουρμάδων περιέχονται 277 θερμίδες, από 75 γραμμαρια υδατανθράκων, εκ των οποίων τα 66 γραμμαρια είναι σάκχαρα και τα 7 γραμμαρια φυτικές ίνες, ενώ περιέχουν και λίγη πρωτεϊνη (1,8 γραμμάρια) και ελάχιστα λιπαρά. Τα 100 γρ χουρμάδων προσδίδουν το 10% της βιταμίνης Β6, το 20% του Καλίου, το 5% του Σιδήρου και το 13% του Μανγησίου που χρειαζόμαστε. Η τυπική μερίδα, βέβαια, είναι 1-2 χουρμάδες, δηλαδή 25-50 γρ. Ένας βασιλικός χουρμάς ζυγίζει περι τα 25 γραμμαρια, ενώ ενας deglet noor 7 γραμμαρια.
Χάρη στην περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες, οι χουρμάδες είναι καλή επιλογή για άτομα με δυσκοιλιότητα, ενώ έχουν και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που σημαίνει οτι μπορούν να αποτελέσουν γλυκό σνακ για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, χωρίς να επηρεάσουν αρνητικά τα επίπεδα γλυκόζης, όταν καταναλώνονται σε μέτρια ποσοτητα. Χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωση των χουρμάδων, λόγω του οτι είναι τρόφιμο υψηλό σε σάκχαρα, γεγονός που δεν αντιστασθμίζεται από την περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά. Δηλαδή, συστήνεται η κατανάλωση να είναι με μέτρο, σε ποσότητα 25-50 γραμμαρίων.
Επιπλέον, σε σχέση με άλλα αποξηραμένα φρούτα, οι χουρμάδες έχουν τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, με θετική επίδραση στην υγεία και το οξειδωτικό στρες.
Διατηρούνταιι εύκολα και αποθηκεύονται είτε στο ψυγείο είτε σε δροσερό ντουλάπι σε αεροστεγές σκεύος
Τα τελευταία χρόνια οι χουρμάδες έχουν γίνει μέρος πολλών θρεπτικών συνταγών, αντικαθιστώντας συχνά τη ζάχαρη σε συνταγές, λόγω της πολύ γλυκιάς τους γεύσης. Έτσι, πολλές είναι οι συνταγές που θα βρει κανείς για γλυκά και σνακ. οπως μπάρες, κέικ και μπισκότα, είτε ωμά είτε ψημμένα!
Μια πολύ εύκολη και γνωστή συνταγή είναι χουρμάς γεμιστός με φυστικοβούτυρο. Απλά ανοιγουμε το χουρμά, και τον γεμίζουμε με 1 κουταλιά φυστικοβούτυρο. Επιπλέομ, μπορούμε να προσθέσουμε κάποιον ξηρό καρπό πχ. καρύδι ή/και τον καλύψουμε με μαύρη σοκολάτα.
Πηγές:
Glycemic indices of five varieties of dates in healthy and diabetic subjects.
USDA
Νηστεία: Κάνει καλό στην υγεία μας;
Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία διαρκεί 180-200 ημέρες το χρόνο, με κάθε περίοδο νηστείας να διαφέρει σε σχέση με το τι τρόφιμα αποφεύγονται. Βέβαια, όπως έδειξε μια μελέτη, αρκετοί πιστοί ακολουθούν δικούς τους κανόνες αναφορικά με τα τρόφιμα που νηστεύουν και τις περιόδους νηστείας. Μιας που η νηστεία λαμβάνει χώρα ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν γίνει μελέτες σε μοναχούς και πολίτες που νηστεύουν, σχετικά με την επίδραση της νηστείας στην υγεία.
Η νηστεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία θα μπορούσε να συγκριθεί με μια παροδικά vegetarian ή αλλιώς flexitarian διατροφή, ακόμη και με περιόδους βιγκανισμού (vegan διαττροφή), ενώ άλλοι την συγκρίνουν και με το κλασσικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Δηλαδή, η νηστίσιμη διατροφή είναι συγκρίσιμη με πρότυπα που συνάδουν με μια υγιεινή διατροφή. Και όντως, η έρευνα αναδυκνείει τα οφέλη που έχει η νηστεία στην υγεία μας.
Αναφορικά με τη γλυκόζη, φαίνεται ότι οι μοναχοί οι οποίοι νηστεύουν αυστηρά σύμφωνα με τις οδηγίες της κάθε περιόδου νηστείας, έχουν καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο, και καλύτερη ανοχή στη γλυκόζη, ενώ για το κοινό τα ευρήματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Όσον αφορά τα λιπίδια του αίματος, φαίνεται να υπάρχει βελτίωση στην ολική και την LDL “κακή” χοληστερόλη μετά τη νηστεία.
Πολλοί θεωρούν ότι με τη νηστεία παίρνουμε βάρος. Αυτό ισχύει μόνο στην περίπτωση που προσλαμβάνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται το σώμα μας. Είναι, βέβαια, πολύ εύκολο να παρασυρθούμε με τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες, όπως ο χαλβάς, αλλά τρόφιμα που επιλέγουμε συχνά στη νηστεία, όπως τα όσπρια είναι θρεπτικά και αρκετά χορταστικά!
Η έρευνα δείχνει ότι μετά την περίοδο της νηστείας, άτομα που νηστεύουν έχουν χαμηλότερο βάρος, ενώ οι μοναχοί πέρα από γενικά χαμηλότερο βάρος τους, έχουν και χαμηλότερο ποσοστό λίπους, σε σχέση με πολίτες που νηστεύουν. Ένα ενδιαφέρον έυρημα μιας μελέτης ήταν ότι κατά τη νηστεία, τα άτομα που νηστεύουν προσλαμβάνουν 180 θερμίδες λιγότερες απ’ ότι όταν δεν νηστεύουν, ενώ εκείνοι που δεν νηστεύουν, κατά τη διάρκεια της νηστείας προσλαμβάνουν 137 θερμίδες επιπλέον! Συνεπώς, η νηστεία μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Λόγω των περιορισμών που φέρει η νηστεία, η επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών απασχολεί τους πιστούς που επιλέγουν να νηστέψουν. Η έρευνα δείχνει ότι κατά τη νηστεία καταναλώνουμε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και όσπρια, περισσότερες φυτικές ίνες, και λιγότερα λιπαρά γενικά και λιγότερα κορεσμένα και τρανς λιπαρά και πρωτεΐνες. Κατά τη νηστεία μειώνεται η πρόσληψη αλατιού και ασβεστίου, κια αυξάνεται η πρόσληψη Μαγνησίου. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι έρευνες δείχνουν ότι όχι μόνο δεν επιρρεάζονται αρνητικά οι αποθήκες Σιδήρου κατά τη νηστεία, αλλά αντιθέτως όσοι νηστεύουν έχουν καλύτερα επίπεδα Φερριτίνης!
Τέλος, όσον αφορά την ψυχική υγεία, η οποία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική υγεία, οι μοναχοί βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση ψυχικής υγείας, ενώ έχουν πιο υγιείς συμπεριφορές, όπως ηρεμία, ικανοποιητική ζωή, υγιεινή διατροφή, προσωπική υγιεινή και σωματική άσκηση.
Συνεπώς, η νηστεία ως πρότυπο και τρόπος διατροφής (και ζωής) μπορεί να αποτελέσει έναν παράγοντα με θετική επίδραση στην σωματική και ψυχική υγεία.
Πώς αντιμετωπίζουμε τη δυσκοιλιότητα;
H δυσκοιλιότητα είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί αρκετά άτομα, είτε σε χρόνια βάση, είτε περιοδικά. Δυσκοιλιότητα θεωρείται η μείωση της συχνότητας των κενώσεων σε λιγότερες από τρεις την εβδομάδα.
Οι αιτίες που οδηγούν στη δυσκοιλιότητα ποικίλουν. Ενδέχεται να οφείλονται στον τρόπο ζωής, όπως στη χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, στην αγνόηση του αισθήματος προς αφόδευση, στην έλλειψη κίνησης, ενώ παρατηρείται και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επιπλέον, ορισμένα φάρμακα, ενδοκρινικά, μεταβολικά, νευρομυϊκά και ψυχολογικά νοσήματα, καθώς και παθήσεις του εντέρου μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκοιλιότητα.
Πώς η διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπισή της;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Η επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών και υγρών είναι το κλειδί! Καλές πηγές φυτικών ινών είναι τα φρούτα, ειδικά όταν καταναλώνονται με τη φλούδα, τα λαχανικά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και τα προϊόντα ολικής άλεσης.
Συστήνεται η καθημερινή λήψη 25 γραμμαρίων φυτικών ινών. Η ποσότητα αυτή μπορεί να καλυφθεί με την κατανάλωση 1/2-1 φλιτζανιού δημητριακών πρωινού ολικής άλεσης, όπως είναι η βρώμη, 2-3 φρούτων με τη φλούδα και δύο ατομικών μερίδων σαλάτας την ημέρα, ενώ η κατανάλωση οσπρίων και λαδερών μια με δύο φορές την εβδομάδα μπορεί να αυξήσει σημαντικά την πρόσληψη φυτικών ινών.
Υπάρχουν αρκετά τρόφιμα με υπακτική δράση, όπως το λάχανο, η βρώμη, τα φρούτα με σκληρούς σπόρους, το μέλι, τα σύκα, τα δαμάσκηνα και ο χυμός δαμάσκηνο.
Αναφορικά με τα υγρά, συστήνεται η πρόσληψη 30-35 ml υγρών ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ ως υγρά θεωρούνται το νερό, το γάλα χαμηλό σε λιπαρά, ο σκέτος καφές και το τσάι και άλλα ροφήματα χωρίς ζάχαρη. Οι χυμοί ανήκουν στα υγρά, αλλά -σύμφωνα με τις διατροφικές συστάσεις του Ην. Βασιλείου- καλό είναι να μην ξεπερνούν τα 150 ml την ημέρα.
Τα τακτικά γεύματα και η επαρκής πρόσληψη λίπους είναι επίσης σημαντικά. Η αερόβια άσκηση, όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και ο χορός, μπορούν επίσης να βοηθήσουν!
Πέρα από τις αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα, τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά που βρίσκονται σε τρόφιμα και συμπληρώματα βοηθούν στη διατήρηση της καλής υγείας του πεπτικού συστήματος. Επιπλέον, υπάρχουν βότανα και φυτικά προϊόντα που βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, λόγω της καθαρτικής τους δράσης, όπως το αραβικό κόμμι.
Στα φαρμακεία βρίσκουμε και καθαρτικά σκευάσματα, των οποίων η χρήση μπορεί να βοηθήσει, όμως δεν αποτελούν λύση πρώτης γραμμής, αλλά χρησιμοποιούνται εφόσον οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν έχουν επιφέρει αποτέλεσμα.
Η δυσκοιλιότητα είναι ένα συχνό φαινόμενο, ενώ κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική συχνότητα εντερικών κινήσεων. Οι αλλαγές στη διατροφή και την κίνηση παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, ενώ η καταπολέμηση του άγχους επίσης μπορεί να βοηθήσει.
Μεσογειακή σαλάτα με όσπρια
Τι θα χρειαστείτε:
για το dressing:
- 1 κ.γ. μουστάρδα
- 1 κ.σ. βαλσάμικο ξύδι
- 3 κ.σ. ελαιόλαδο
για τη σαλάτα:
- 500 γρ. ρεβίθια ή μαυρομάτικα φασόλια, βρασμένα και στραγγισμένα, σε θερμοκρασία δωματίου ή κρύα
- 1 αγγούρι κομμένο σε κυβάκια
- ½ κρεμμύδι κομμένο σε κυβάκια
- 1 μέτρια κόκκινη πιπεριά σε μικρά κομμάτια
- 1 φλ. ντομάτα σε κυβάκια ή 1 φλ. ντοματίνια κομμένα στα δυο
- ½ φλ. ελιές
- ¼ φλ. + 2 κ.σ. τυρί φέτα σε κομματάκια
- ¼ φλ. φρέσκο μαιντανό
- Πιπέρι
- ¼ κ.γ. ρίγανη
Εκτέλεση:
1. Ανακατέψτε καλά το ελαιόλαδο, τη μουστάρδα και το βαλσάμικο ξύδι.
2. Προσθέστε τα υπόλοιπα υλικά και ανακατέψτε καλά.
3.Σερβίρετε τη σαλάτα ή βάλτε τη στο ψυγείο.
Η συνταγή είναι παραλλαγή της συνταγής της Sara Haas που δημοσιεύτηκε στο Food and Nutrition