Spirulina: Τι είναι και ποιά τα οφέλη της στην υγεία;
Spirulina: Τι είναι και ποιά τα οφέλη της στην υγεία;
Η σπιρουλίνα (Spirulina ή Arthrospira platensis) είναι ένα είδος κυανοβακτηρίου, το οποίο φωτοσυνθέτει. Η σπιρουλίνα έχει γίνει γνωστή για την θρεπτική της αξία και την χρήση της ως συμπλήρωμα διατροφής (και από τη NASA και την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή ESA), ενώ περιέχει και υψηλό ποσοστό πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (το 60% κατά βάρος, αν και η ποσότητα που χρησιμοποιείται σε συνταγές είναι συχνά μικρή).
Επίσης, περιέχει βιταμίνες Β1, Β2, Β3, B6, και C, Σίδηρο, Μαγνήσιο και Χαλκό, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και γ-λινολενικό οξύ, ενώ είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως η φυκοκυανίνη, που της δίνει το χαρακτηριστικό της χρώμα, το β-καροτένιο (πρόδρομη ένωση της βτιαμίνης Α), τοκοφερόλες και φαινολικές ενώσεις. Αν και παλαιότερα θεωρούταν πηγή βιταμίνης Β12, τελικά φαίνεται η ένωση που περιέχει να μην έχει τη δράση της βιταμίνης Β12.
Αναφορικά με την επίδραση της σπιρουλίνας στην υγεία, μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της οδηγεί σε μείωση της χοληστερόλης, της LDL “κακής” χοληστερόλης, και των τριγλυκεριδίων και αύξηση της HDL “καλής” χοληστερόλης.
Ορισμένοι μηχανισμοί πίσω από την δράση της σπιρουλίνας αναφορικά με τη μεταβολική υγεία είναι η απέκκριση της χοληστερόλης και των χολικών αλάτων με τα κόπρανα, καθώς και η αντι-φλεγμονώδης και αντιοξειδωτική δράση της, και η δράση του γ-λινολενικού οξέος.
Μικρές μελέτες που εστιάζουν στη διαχείριση του σωματικού βάρους, των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής υπέρτασης επίσης έχουν δείξει βελτίωση στην απώλεια βάρους, στην όρεξη, στην περιφέρεια μέσης και το σωματικό λίπος, στην υπέρταση και τη δυσλιπιδαιμία, μετά από αγωγή με 1-8 γραμμάρια την ημέρα σπιρουλίνα, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (placebo). Η απώλεια βάρους φαίνεται να διέπεται μέσω της βελτίωσης της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και της ρύθμισης του κορεσμού.
Επίσης, η σπιρουλίνα έχει πρεβιοτική δράση στο έντερο, ενώ φαίνεται να παίζει ρόλο και στο ανοσοποιητικό, ενδεχομένως λόγω των μικροθρεπτικών της συστατικών (βιταμίνες, αντιοξειδωτικά).
Είναι σημαντικό βέβαια να αναφερθεί το γεγονός ότι οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει για τη σπιρουλίνα είναι σε ζωικά μοντέλα.
Πού θα τη βρώ, τι να προσέξω;
Υπάρχει και σε συμπλήρωμα σε μορφή δισκίου και σε σκόνη σε καταστήματα. Η δοσολογία, όπως έχει γίνει και στις μελέτες είναι από 1 εως 10 γραμμάρια ανά ημέρα.
H σπιρουλίνα δεν είναι τοξική και η χρήση της είναι ασφαλής, όμως άτομα με φαινυλκετονουρία θα πρέπει να την αποφύγουν, καθώς περιέχει το αμινοξύ φαινυλαλανινη.
Πώς θα τη χρησιμοποιήσω;
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται όλο και περισσότερη χρήση φυτικών πηγών πρωτεϊνης, από πηγές όπως βακτήρια και ζύμες (πχ. διατροφική μαγιά). Έτσι, έχουμε και πολλές συνταγές!
Η σπιρουλίνα δεν έχει έντονη ή ιδιαίτερη γεύση, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε smoothies, μπάρες, σε overnight oats και γλυκές συνταγές, ενώ δίνει και πράσινο χρώμα σε κέικ και άλλες συνταγές.
Επίσης, είναι χαμηλή σε FODMAPs, και επιτρέπεται η χρήση της από άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου που βρίσκονται στο στάδιο αποκλεισμού του πρωτοκόλλου low FODMAP diet.
Πηγές:
- Serban MC, Sahebkar A, Dragan S, Stoichescu-Hogea G, Ursoniu S, Andrica F, Banach M. A systematic review and meta-analysis of the impact of Spirulina supplementation on plasma lipid concentrations. Clin Nutr. 2016 Aug;35(4):842-51. doi: 10.1016/j.clnu.2015.09.007. Epub 2015 Sep 25. PMID: 26433766.
- DiNicolantonio JJ, Bhat AG, OKeefe J. Effects of spirulina on weight loss and blood lipids: a review. Open Heart. 2020;7(1):e001003. Published 2020 Mar 8. doi:10.1136/openhrt-2018-001003
- Hernández-Lepe MA, Wall-Medrano A, López-Díaz JA, Juárez-Oropeza MA, Hernández-Torres RP, Ramos-Jiménez A. Hypolipidemic Effect of Arthrospira (Spirulina) maxima Supplementation and a Systematic Physical Exercise Program in Overweight and Obese Men: A Double-Blind, Randomized, and Crossover Controlled Trial. Mar Drugs. 2019 May 7;17(5):270. doi: 10.3390/md17050270. PMID: 31067674; PMCID: PMC6562443.
- Karkos PD, Leong SC, Karkos CD, Sivaji N, Assimakopoulos DA. Spirulina in clinical practice: evidence-based human applications. Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:531053. doi:10.1093/ecam/nen058
Μπαρες με κακάο & καφέ
Αν σας αρέσει η σοκολάτα και ο καφές, αυτές είναι οι μπάρες που περιμένατε!
Γνωρίζετε τα οφέλη του καφέ στην υγεία;
Τι θα χρειαστείτε για 8 μπάρες:
- 150 γρ αμύγδαλα
- 120 γρ χουρμάδες
- 2 κ.σ. βρώμη
- 2-3 κ.σ. κακάο
- 1 κ.γ. αλεσμένο καφέ ή καφέ για εσπρέσο
- Ξύσμα από 1/2 πορτοκάλι (προαιρετικά)
Δοκιμάστε πανεύκολες μπάρες brownies χωρίς ψήσιμο, με 5 υλικά
Εκτέλεση
- Σε μεγάλο μπλέντερ αναμείξτε τους χουρμάδες μεχρι να γίνουν παστα & αφήστε τους σε ένα μπολ.
- Σε μεγάλο μπλέντερ αναμείξτε τα αμύγδαλα μέχρι να γίνουν πολύ μικρά κομμάτια (όχι σκόνη).
- Ρίξτε στο μπλέντερ τη βρώμη, το κακάο, τον καφέ, το ξύσμα πορτοκαλιού και τους χουρμάδες και αναμείξτε καλά.
- Απλώστε το μίγμα σε ένα μικρό ταψάκι με αντικολλητικό χαρτί και πιέστε το μίγμα
- Αφήστε τις μπάρες να κρυώσουν για 20 λεπτά στην κατάψυξη και μετά κόψτε σε 8 κομμάτια.
- Διατηρούνται στην κατάψυξη και στο ψυγείο σε αεροστεγές τάπερ.
Καλή απόλαυση!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 3-8 Σεπτεμβρίου 2018
1. Οι πυρήνες βερύκοκου έγιναν γνωστοί πριν από λίγα χρόνια για τις υποτιθέμενες αντικαρκινικές ιδιότητες της ουσίας αμυγδαλίνης, που πολλοί ονομάζουν βιταμίνη Β17.
Στην πραγματικότητα, η αμυγδαλίνη ούτε είναι βιταμίνη, ούτε και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, όπως έδειξε πληθώρα μελετών.
Η αμυγδαλίνη, αντιθέτως, είναι μια κυανιούχα ένωση, η οποία μετατρέπεται σε υδροκυάνιο με την καταατροφή του πυρήνα, με αποτέλεσμα τη δηλητηρίαση!
Μάλιστα, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις δηλητηρίασης από τους πυρήνες βερύκοκου στη χώρα μας, καθώς και στο εξωτερικό.
Παράλληλα, η κατανάλωση 3 πυρήνων βερύκοκου δεν θεωρείται ααφαλής!
Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο μου "Βιταμίνη Β17: η ανύπαρκτη βιταμίνη"
2. Αρκετοί υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω της διατροφής; Η διαιτολόγος-διατροφολόγος Δρ Ειρήνη Δημίδη μας αναλύει το θέμα εδώ.
3. Το υπερβάλλον σωματικό βάρος στα παιδιά είναι δυστυχώς ένα πολύ κοινό εύρημα, όταν τα παιδιά επισκέπτονται τον παιδίατρο ή τον διαιτολόγο-διατροφολόγο.
Η αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού προβλήματος είναι αναγκαία!
Για να βοηθηθεί, όμως, το παιδί θα πρέπει ολόκληρη η οικογένεια να λάβει μέρος στην προσπάθεια!!!
4. Διάφορα συμπληρώματα διατροφής κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Ανά τον κόσμο, τα συμπληρώματα διατροφής δεν χρειάζοντια την έγκριση από τον αντίστοιχο ΕΟΦ, αλλά έχουν έναν αριθμό γνωστοποίησης, ο οποίος σημαίνει ότι ο εκάστοτε φορέας γνωρίζει ότι το προϊόν υπάρχει και πωλείται.
Για την κυκλοφορία των συμπληρωμάτων δεν χρειάζεται να καταγράφοτναι όλα τα συστατικά, ούτε να έχει αποδειχθεί ότι το συμπλήρωμα όντως λειτουργεί, όπως διαφημίζεται!
Έτσι, κυκλοφοορούν συμπληρώματα που διαφημίζονται ότι είναι "αντηλιακά χάπια", τα οποία όμως σύμφωνα με τον Αμερικάνικο FDA δεν λειτουργούν!!!
5. Αυτή την εβδομάδα έγινε το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Lesvos Euphoria, στην Πέτρα και το Μόλυβο, με αρκετές δράσεις. Είχα την τιμή να παρουσιάσω στους συμμετέχοντες τα οφέλη της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία μας, σε δύο ομιλίες!
Φωτογραφία 1. Από την ομιλία μου στην Πέτρα, την πρώτη μέρα του φεστιβάλ.
Φωτογραφία 2. Από την ομιλία μου στο Μόλυβο, τη δεύτερη μέρα του φεστιβάλ.
Φωτογραφία 3. Ο μαγευτικός Μόλυβος, με το Κάστρο του.
Πώς ξεχωρίζουμε μια παράδοξη δίαιτα;
Πώς ξεχωρίζουμε μια παράδοξη δίαιτα;
Συχνά ακούμε για διάφορες δίαιτες που γίνονται μόδα. Οι περισσότερες (αν όχι όλες) είναι παράδοξες δίαιτες που μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, από ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, μέχρι αυξημένο κίνδυνο για χρόνιες νόσους, ενώ η πιο συχνή "παρενέργεια" είναι η πρόσληψη βάρους μετά το τέλος της δίαιτας!
Τι πρέπει να προσέχουμε στις δίαιτες που κυκλοφορούν για να είμαστε σίγουροι ότι δεν ακολουθούμε μια παράδοξη δίαιτα είτε για απώλεια βάρους, είτε για βελτίωση της διατροφής μας;
Ποιές είναι οι κόκκινες σημαίες για μια ανορθόδοξη δίαιτα;
- Η δίαιτα υπόσχεται γρήγορη απώλεια βάρους, πάνω από 1 κιλό την εβδομάδα, ενώ συχνά ακολουθείται από τη φράση "χωρίς κόπο". Σίγουρα ένα πρόγραμμα διατροφής θέλει προσπάθεια, όπως οποιαδήποτε άλλη αλλαγή. Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής- καταρτισμένο από έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο - είναι βασισμένο στο άτομο που το ακολουθεί και λαμβάνεται υπόψιν μεταξύ άλλων η καθημερινότητα του ατόμου, οι διατροφικές του ανάγκες, η κατάσταση θρέψης και υγείας του. Έτσι, είναι πιο εύκολο για το άτομο να ακολουθήσει το πρόγραμμα και να έχει μακροχρόνια αποτελέσματα. Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν η απώλεια βάρους να είναι ίδια για όλους, καθώς ο ρυθμός εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, που δεν είναι εξ ολοκλήρου στο χέρι μας!
- Το πρόγραμμα εμπεριέχει "υπερτροφές" (superfoods). Ο όρος superfood είναι όρος του μάρκετινγκ και όχι επιστημονικός όρος. Δεν υπάρχουν υπερτροφές, καθώς δεν υπάρχει τρόφιμο από το οποίο θα πάρουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε. Βέβαια, η προτίμηση σε θρεπτικά τρόφιμα (πχ. φρούτα, λαχανικά, όσπρια, γαλακτοκομικά) μας βοηθά να προσλάβουμε περισσότερα θρεπτικά συστατικά! Πολλές φορές ακούμε για τα διάφορα ακριβά εξωτικά φρούτα, τα μύρτιλα και goji berry, αλλά ξεχνάμε ότι με 1 πορτοκάλι που μπορεί να το έχουμε και στην αυλή μας παίρνουμε όλη τη βιταμίνη C που χρειαζόμαστε σε μαι ημέρα.
- Το πρόγραμμα αποκλείει τρόφιμα και ομάδες τροφίμων. Δεν είναι λίγες οι δίαιτες που αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων ή συστατικά, όπως γαλακτοκομικά, γλουτένη, τα σιτηρά και άλλα. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος αποφυγής τροφίμων και ομάδων τροφίμων, εκτός και αν πρόκειται για ιατρικό λόγο, όπως για παράδειγμα κοιλιοκάκη ή αλλεργία στο γάλα, ή αλλεργία στο σιτάρι.
- Υποκατάσταση γευμάτων. Η υποκατάσταση γευμάτων είναι ένα πρωτόκολλο που πρέπει να γίνεται υπό ιατρική, και διαιτολογική επίβλεψη, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σε συνδυασμό με διατροφική εκπαίδευση. Η υποκατάσταση γευμάτων, όπως παρουσιάζεται από ορισμένες εταιρείες δεν έχει σχέση με το παραπάνω πρωτόκολλο, ενώ υπάρχει σοβαρότατος κίνδυνος νόσων (έως και θάνατο σύμφωνα με τη βιβλιογραφία) και διατροφικών ελλείψεων.
- Χρειάζεται ειδική εξέταση να βρούμε τα τρόφιμα που παχαίνουν ή δεν μπορεί να μεταβολίσει ο οργανισμός. Άλλες φορές προωθείται ότι τεστ βρίσκουν "αλλεργίες" ή "μόλυνση από Candida" που οδηγούν σε αύξηση του βάρους. Εδώ και χρόνια ασκείται η ψευδο-επιστήμη του βιοσυντονισμού και των τεστ τροφικής δυσανεξίας, χωρίς να υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για αυτά, και χωρίς να συνάδουν τα λεγόμενα εκείνων που τα προωθούν με τη φυσιολογία του οργανισμού μας. Δεν υπάρχει κανένα τρόφιμο που θα μας κάνει να βάλουμε βάρος, απλά και μόνο καταναλώνοντάς το. Πολλές φορές συγχέεται η δυσανεξία στη λακτόζη ή τη γλουτένη με τις "τροφικές δυσανεξίες που παχαίνουν". Όμως, ούτε η δυσανεξία στη λακτόζη, ούτε η κοιλιοκάκη, ούτε καμία άλλη δυσανεξία ή αλλεργία ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή κάποια μόλυνση μας παχαίνει! Όταν τρώμε περισσότερες θερμίδες απ' όσο χρειαζόμαστε, τότε βάζουμε βάρος.
- Τρως όσο θες, ακολουθώντας κάποιους κανόνες. Μερικές δίαιτες αναφέρουν ότι δεν υπάρχει περιορισμός στην ποσότητα των τροφών, οπότε το άτομο τρώει όση ποσότητα θέλει και χάνει βάρος! Από τη "δίαιτα των μονάδων” έως τις πρωτεϊνικές (atkins, keto, paleo κ.α.) ο μοναδικός κανόνας είναι η αρχή διατήρησης της ενέργειας (Αρχή της Φυσικής)! Όταν τρώμε λιγότερο, τότε χάνουμε βάρος. Μπορούμε να βάλουμε βάρος τρώγοντας φρούτα και λαχανικά και να χάσουμε βάρος τρώγοντας σουβλάκια!
- Χρειάζεται αποτοξίνωση για την έναρξη της απώλειας βάρους ή και σε τακτά χρονικά διαστήματα. Το σώμα μας είναι φτιαγμένο έτσι ώστε μόνο του να αποτοξινώνεται συνεχώς. Το ήπαρ και οι νεφροί είναι τα πιο σημαντικά όργανα στην αποτοξίνωση του οργανισμού μας. Δεν χρειάζεται κανένας χυμός, μαγικό συμπλήρωμα ή τσάι ώστε να γίνεται καλύτερα η αποτοξίνωση, ενώ στην περίπτωση ασθένειας ή δηλητηρίασης που οργανισμός αδυνατεί να αποτοξινωθεί ή χρειάζεται επιτάχυνση της διαδικασίας, τότε πάμε στο νοσοκομείο! Δεν υπάρχει τρόπος βελτίωσης της αποτοξίνωσης πέρα από το να δίνουμε στο σώμα μας τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται, και να αποφεύγουμε την υπερκατανάλωση αλκοόλ και άλογη χρηση σκευασμάτων (συμπληρώματα αμφιβόλου ποιότητας και φάρμακα).
- Το πρόγραμμα διατροφής είναι η "μαγική" ή "κρυφή" απάντηση στην θεραπεία χρόνιων ασθενειών. Δεν είναι λίγες οι δίαιτες (ή ροφήματα) που βγαίνουν στη δημοσιότητα που υπόσχονται ότι εξαλείφουν πάσα νόσο, και ιδιαίτερα συχνά υπόσχονται ότι είναι η θεραπεία για τον καρκίνο. Σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος δεν γιατρεύονται με καμία δίαιτα, μαγικό συμπλήρωμα, ή ένεση σόδας! Σίγουρα μια υγιεινή διατροφή όπως η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νόσου από χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείρηση ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Επιπλέον, τροποποιήσεις στη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείρηση και άλλων ασθενειών, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή την κοιλιοκάκη.
Είναι φυσικό να υπάρχει σύγχυση με τις διάφορες δίαιτες που προωθούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνήθως, αυτές οι δίαιτες προωθούνται από διασημότητες, σεφ και μπλόγκερ, οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με την επιστήμη της διαιτολογίας-διατροφής.
Για να διασφαλίσουμε όμως ότι δεν θα έχουμε αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας θα πρέπει να αναρωτηθούμε:
-Ποιός μας δίνει τις συμβουλές; Ένας διαιτολόγος-διατροφολόγος ή ένας … “ψαγμένος” γνωστός μας, ένας πωλητής που μας έστειλε μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Προσοχή ακόμη και οι γιατροί απαγορεύεται να δίνουν διατροφικές συμβουλές και προγράμματα διατροφής και να εκτελούν τη διαιτολογικής πράξη!
-Πού βασίζονται οι συμβουλές αυτές; Σε χρόνια μελετών με σαφή αποτελέσματα ή σε μία μικρή μελέτη με ανεπιβεβαίωτα αποτελέσματα ή αποτελέσματα που δεν έχουν φανεί σε άλλες μελέτες ή σε προσωπικές μαρτυρίες;
Αν μια δίαιτα ακούγεται πολύ καλή για να είναι αληθινή, τότε... καλύτερα να μην την ακολουθήσετε!
Αν έχετε απορίες πάνω στη διατροφή ρωτήστε τον διαιτολόγο-διατροφολόγο σας!