Λάδι καρύδας: τι ισχύει τελικά
Το λάδι καρύδας (coconut oil) είναι γνωστό κυρίως γιατί περιέχεται σε κρέμες σώματος και μαλλιών. Όμως, χρησιμοποιείται και στη μαγειρική, κυρίως σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει η «νέα διατροφική μόδα» και δεν είναι λίγοι εκείνοι που το χρησιμοποιούν καθημερινά στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική. Επειδή είναι στερεό σε θερμοκρασία δωματίου το χρησιμοποιούν αντί για βούτυρο, ενώ πλέον και στο εμπόριο βρίσκουμε λίπη επάλειψης με έλαιο καρύδας! Και σίγουρα, αν και δεν το έχω δοκιμάσει, θα δίνει ένα ωραίο άρωμα και γεύση καρύδας!
Το λάδι καρύδας διαφημίζεται ως ένα «υγιεινό» λάδι, ένα «superfood» που βοηθά στην απώλεια βάρους, ενώ συνοδεύεται και από μια αρκετά υψηλή για την εποχή τιμή, γύρω στα 20 ευρώ το λίτρο! Τι ισχύει για αυτό το λάδι, ή καλύτερα λίπος;
Το λάδι-λίπος αυτό είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά, και μάλιστα περιέχει πολύ περισσότερα κορεσμένα λιπαρά από το βούτυρο, το μοσχαρίσιο και το χοιρινό λίπος. Το κορεσμένο λίπος αυξάνει την LDL «κακή» χοληστερόλη, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επιπλέον, αν και αυξάνει και την HDL «καλή» χοληστερόλη, ως κορεσμένο λίπος, είναι προτιμότερο να επιλέξουμε ακόρεστα λιπαρά, που όχι μόνο μειώνουν την κακή, αλλά αυξάνουν και την καλή χοληστερόλη! Επίσης, το λάδι καρύδας δεν περιέχει τις βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά που βρίσκουμε στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Έτσι, λόγω της ελλιπούς θετικής επίδρασης στην υγεία, ο «American Heart Association» προτείνει την αποφυγή χρήσης του, ενώ άλλοι συστήνουν την χρήση του πιο σπάνια, εάν θέλουμε να φτιάξουμε ένα εξωτικό πιάτο, όπως Ταϋλανδέζικο!
Βέβαια, για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων δεν αρκεί μόνο η μείωση κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών, αλλά χρειάζεται προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, και τακτική άσκηση.
Άλλος ένας λόγος για τον οποίο το λάδι καρύδας έγινε γνωστό, είναι το γεγονός ότι η έρευνα έχει δείξει ότι τα τριγλυκερίδια μέσης αλυσίδας (MCT) μπορούν να αυξήσουν το μεταβολισμό περισσότερο από τριγλυκερίδια μακράς αλυσίδας. Το λάδι καρύδας περιέχει τέτοιου είδους τριγλυκερίδια, και σε μεγαλύτερη πυκνότητα απ’ ό,τι άλλα έλαια, επομένως θεωρήθηκε ότι το έλαιο καρύδας θα βοηθά στη μείωση του βάρους. Όμως, η έρευνα έγινε με 100% MCT έλαια που σχεδιάστηκαν για τη μελέτη, ενώ το λάδι καρύδας περιέχει μόνο 13-15% MCT. Άρα, το όποιο όφελος θα είχε για το μεταβολισμό κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν πολύ - πολύ μικρό, αν όχι ανύπαρκτο!
Επομένως, μπορούμε να βάλουμε λάδι καρύδας πάνω στο σώμα μας, αλλά όχι μέσα στο σώμα μας, όπως τόνισε ο Frank Sacks, συγγραφέας ενός επιστημονικού άρθρου για το συγκεκριμένο λάδι.
Στην Ελλάδα, είμαστε πολύ τυχεροί καθώς μπορούμε να έχουμε σε χαμηλή τιμή εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, του οποίου τα οφέλη για την υγεία είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένα, όπως είναι και τα οφέλη της προσκόλλησης στη Μεσογειακή Διατροφή!
"Αποτοξίνωση": γιατί δεν χρειαζόμαστε δίαιτα αποτοξίνωσης!
Την ακούμε συνεχώς, αλλά ειδικά μετά τις γιορτές, και λίγο πριν το καλοκαίρι, η αποτοξίνωση είναι μια από τις πιο αγαπημένες λέξεις της βιομηχανίας τροφίμων, συμπληρωμάτων διατροφής και πωλητών "ευεξίας"! Βέβαια, κανείς, ποτέ δεν μας λέει ποιές είναι αυτές οι τοξίνες που μας ταλαιπωρούν!
Το σώμα μας, όχι, δεν χρειάζεται αποτοξίνωση, έχει το ήπαρ και τους νεφρούς μας για αυτή την πολύ σημαντική λειτουργία που ουσιαστικά μας κρατάει εν ζωή. Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που λόγω ασθένειας δεν μπορεί ο οργανισμός μας να αποτοξινωθεί κανένα τσάι, χυμός (juice cleanse), έμπλαστρο πατούσας, τρόφιμο ή συμπλήρωμα δεν θα μας βοηθήσει! Θα πρέπει να πάμε στο νοσοκομείο!
Ούτε είναι η αποτοξίνωση το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για να χάσουμε βάρος! Η απώλεια βάρους και οι "τοξίνες" δεν σχετίζονται!
Λίγο καιρό πριν δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal η περίπτωση μιας 47-χρονης κυρίας που εισήχθει σε νοσοκομείο με σπασμούς, λόγω υπονατριαιμίας, η οποία προκλήθηκε από την προσκόλληση σε ένα πρόγραμμα αποτοξίνωσης ("herbal medication detox"), ενώ έπινε υπέρογκη ποσότητα νερού και τσαγιών. Όπως αναφέρεται και το άρθρο της εφημερίδας The Guardian παρακάτω η ασθενής ανάρρωσε αφού επανήλθε το Νάτριο στα επιθυμητά επίπεδα, αλλιώς θα είχε "καθαριστεί" ("cleansed") από προσώπου Γής!
Πώς θα μείνουμε όμως υγιείς αν δεν ισχύει η αποτοξίνωση μέσω τροφής και συμπληρωμάτων; Ακολουθώντας ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, που είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και όσπρια! Όχι μόνο είναι πιο ευχάριστη, αλλά και πιο φτηνή (και ασφαλής και βοηθάει στην διαφύλαξη της υγείας μας)!
Οι ισχυρισμοί υγείας στα τρόφιμα πρέπει να υποστηρίζονται από επιστημονικές μελέτες, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο οργανισμός που ελέγχει τους ισχυρισμούς αυτούς είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Οι αιτήσεις που έχουν γίνει για τις αποτοξινωτικές δράσεις τροφίμων, όπως το γκρέιπφρουτ, και τα φύκια δεν έχουν γίνει αποδεκτές! Όμως, η νομοθεσία αυτή δεν ισχύει για κράτη εκτός Ε.Ε., ενώ οι συσκευασίες, και οι διαφημίσεις πολλών προϊόντων, επί το πλείστον δεν είναι τόσο ειλικρινείς!
Διαβάστε το ενδιαφέρον άρθρο της εφημερίδας The Guardian https://www.theguardian.com/global/2017/jan/29/dishing-the-dirt-on-detox
Πόσο έγκυρα είναι τα ντοκυμαντέρ του Netflix;
Το 2014, και ενώ έκανα το μεταπτυχιακό μου στο King’s College London ανακάλυψα το Netflix (είχε μείνει σε σύνδεση από κάποιον στο cinema room της εστίας που έμενα) και δυστυχώς και τα ντοκυμαντέρ διατροφής του. Είχα δει ένα #ντοκυμαντέρ που ακόμα και σήμερα θεωρείται πολύ πετυχημένο, όμως είναι μη επιστημονικώς τεκμηριωμένο και έχει συνετεύξεις από πολλούς γνωστούς απατεώνες διατροφής.
Τότε, είχα άγνοια του γεγονότος οτι στον κόσμο υπάρχουν ψευδο-επιστήμονες (=απατεώνες) που έχουν “κλινικές” και εκμεταλλεύονται απελπισμένους ασθενείς, ή που κάνουν εντελώς αβάσιμους ισχυρισμούς, ενώ δεν πίστευα οτι θα είχαν και το θράσος να ανακοινώνουν δημοσίως αυτούς τους επικίνδυνους και παραπλανητικούς ισχυρισμούς.
Στο “ντοκυμαντερ” αυτό ( shockumentary ), μια κυρία είπε οτι θεράπευσε ασθενή με καρκίνο χρησιμοποιώντας μεγαδόση βιταμίνης C. Επειδή μου φάνηκε περίεργο ρώτησα τον πιο αυστηρό καθηγητή της σχολής, ο οποίος ήταν και επιβλέπων στην διπλωματική μου, η οποία αφορούσε τον καρκίνο. Έγινα προφανέστατα ρεζίλι, καθώς πίστεψα ως ενα βαθμό ότι τα ντοκυμαντερ αυτά έχουν εγλκυρότητα, τη στιγμή που από το παν/πιο έμαθα ότι πρέπει να είμαι σκεπτική και να (ανα)ζητώ βιβλιογραφικές αναφορές, και πραγματική επιστημονική τεκμηρίωση για κάθε ισχυρισμό!
Αυτό το shockumentary, λοιπόν, ήταν ένα από τα μεγαλύτερά μου παθήματα & μαθήματα. Όπως, πολλά (αν όχι όλα) τα ντοκυμαντέρ διατροφής υπάρχει πολύ μεγάλη μεροληψία, παραπληροφόρηση και ο τηλεθεατής οδηγείται σε άκυρα συμπεράσματα!
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μεγάλη ενασχόληση με τη διατροφή, ενώ πολλοί ασχολούνται με το να αναδείξουν τη διατροφή που θεωρούν οι ίδιοι ότι είναι η καλύτερη, αγνοώντας το σύνολο της επιστημονικής βιβλιογραφίας, την μοναδικότητα και τις ανάγκες του κάθε άνθρωπου, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που τα άτομα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την επιστήμη της διατροφής.
Έτσι, φτάνουμε στο να έχουμε από ομάδες στα social media μέχρι και “ντοκυμαντέρ” από μεγάλους παραγωγούς που επιλέγουν να βάλουν παρωπίδες στους ίδιους & το κοινό με σκοπό την “ισχυροποίηση” των πεποιθήσεών τους.
Το νέο ντοκυμαντέρ του Netflix δεν αποτελεί εξαίρεση.
Παρουσιάζει vegan αθλητές να ισχυρίζονται οτι η vegan διατροφή τους βοήθησε να φτάσουν σε υψηλό επίπεδο, ξεχνώντας το γεγονός ότι οι αθλητές δεν ήταν εξ’αρχής #vegan και κατά πάσα βρίσκονται υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση, ενώ δεν γνωρίζουμε εαν έχουν και έξτρα “βοήθεια” από νόμιμα και μη σκευάσματα.
Με αυτή τη λογική, θα μπορούσαμε να πάρουμε αθλητές που υπερκαταναλώνουν κρέας και να δούμε τις καλές επιδόσεις τους και να βγάλουμε το συμπέρασμα οτι πρέπει να τρώμε πολύ κρέας!
Επίσης, γίνονται αναφορές σε συγκεκριμένα αποτελέσματα μελετών που βολεύουν την εξαγωγή συγκεκριμένων συμπερασμάτων, ξεχνώντας τα μειονεκτήματα/ σημεία προσοχής σε μια τέτοια διατροφή ειδικά για αθλητές, καθώς και το τι αναφέρει το σύνολο της βιβλιογραφίας.
Παράλληλα, γίνεται αναφορά στους μονομάχους (gladiators) της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όπως ανέφερε ο @thenutritional_advocate στο instagram, οι μονομάχοι τότε δεν έχουν καμία σχέση με εκείνους που βλεπουμε στις ταινίες!
Τέλος, όπως αναφέρει ο συνάδελφος κ. Ξένος στην κριτική του, ο παραγωγός James Cameron έχει conflict of interest εφόσον έχει επενδύσει σε vegan πρωτεϊνες.
Έχουμε την τάση να στρεφόμαστε προς το τι κάνουν οι διάσημοι ηθοποιοί & αθλητές για να έχουν τη φόρμα που έχουν. Ποιός μας λέει όμως οτι αυτά που λένε είναι αλήθεια, ή ολόκληρη η αλήθεια; Γιατί νομίζουμε ότι ο εκάστοτε διάσημος έχει περισσότερες γνώσεις ή καλύτερη κριτική σκέψη από το κοινό σε θέματα πάνω στα οποία δεν έχουν καμία επιστημονική γνώση; Είναι άνθρωποι και έχουν μια άποψη, η οποία όμως δεν σημαίνει ότι είναι σωστή, απλά και μόνο επειδή είναι διάσημοι ή γυμνασμένοι ή αδύνατοι ή όμορφοι!
Η επιστήμες δεν έχουν να κάνουν με απόψεις, αλλά με ερευνητικά δεδομένα, τα οποία θα πρέπει να εξεσταστούν αμερόληπτα, από άτομα που έχουν τις γνώσεις & τις δεξιότητες να τα εξετάσουν σωστά! Συνεπώς, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν βλέπουμε ντοκυμαντέρ διατροφής, καθώς είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούμε στα λανθασμένα συμπεράσματα που θέλουν να μας οδηγήσουν οι δημιουργοί τους.
Διαβάστε αξιόλογες κριτικές της ταινίας:
-Game changers: Το ντοκιμαντέρ για τη διατροφή που συζητήθηκε εντόνως. Τι «κράτησα» - τι «πέταξα»…
Στο instagram:
-@thealanaragon το post από 23/10
-@thenutritional_advocate τα stories με τίτλο Historical BS
- @greek_spartan το post με την εικονα του poster της ταινίας
Αποτοξίνωση: μύθος ή πραγματικότητα;
Τα περιοδικά αφιερώνουν πολλές σελίδες για τις δίαιτες αποτοξίνωσης, ενώ οι διάσημες δεν σταματούν να μιλούν για τις δίαιτες τέτοιου τύπου που ακολουθούν. Όμως, τι σημαίνει πραγματικά αποτοξίνωση και τελικά ενδείκνυται για απώλεια βάρους;
Ο όρος «αποτοξίνωση» σημαίνει απαλλαγή από εθισμό. Η αποτοξίνωση είναι ζωτικής σημασίας σε περίπτωση εθισμού και δηλητηρίασης.
Όμως, η κατάχρηση του όρου αυτού τον έχει κάνει συνώνυμο με τη διαδικασία απομάκρυνσης βλαβερών ή τοξικών ουσιών από τον οργανισμό, χρησιμοποιώντας ακριβά συμπληρώματα, υπερ-τρόφιμα, επιθέματα που αλλάζουν χρώμα, και άλλα προϊόντα στα οποία, όμως, δεν ορίζεται τι σημαίνει αποτοξίνωση, από ποιες τοξικές ουσίες απαλλάσσεται ο οργανισμός, ενώ παράλληλα ούτε οι κατασκευαστές δεν μπορούν να υποδείξουν στοιχεία από επιστημονικές μελέτες που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς τους.
Αν και πολυδιαφημισμένες, οι δίαιτες αποτοξίνωσης δεν απομακρύνουν τις «βλαβερές ουσίες που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό μας», καθώς τη λειτουργία απομάκρυνσης των βλαβερών ουσιών την έχουν αναλάβει οι νεφροί, το ήπαρ, οι πνεύμονες και το δέρμα.
Συνεπώς, εάν τα όργανα είναι υγιή και λειτουργούν πλήρως, τότε ο οργανισμός αποβάλλει κανονικά τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και των φαρμάκων, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, γίνεται η ανάλογη θεραπεία από τον ιατρό. Ιδιαίτερα σε περίπτωση ασθένειας αντενδείκνυται ο αυστηρός αποκλεισμός ομάδων τροφίμων, ώστε ο οργανισμός να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάρρωση και την ενίσχυσή του.
Άτομα που ακολουθούν δίαιτες αποτοξίνωσης ισχυρίζονται σημαντική απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, γεγονός αναμενόμενο ύστερα από αυστηρό περιορισμό θερμίδων και πολλών ομάδων τροφίμων. Η αντικατάστασή γευμάτων και τροφίμων με σκευάσματα και χυμούς χαμηλής θερμιδικής πυκνότητας μπορούν να οδηγήσουν σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, σίδηρο και ασβέστιο.
Παράλληλα, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και η απώλεια βάρους οφείλεται κυρίως σε απώλεια υγρών. Βέβαια, τα κιλά επανέρχονται μετά το πέρας της δίαιτας, λόγω της επιστροφής στις παλιές διατροφικές συνήθειες, και την επαναπρόσληψη των υγρών.
Υπάρχουν όμως κάποια θετικά στοιχεία που μπορούμε να κρατήσουμε από τέτοιου είδους δίαιτες και να τις ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας, ώστε να βελτιώσουμε τη διατροφή μας, όπως η σωστή χρήση του αλκοόλ, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και η μείωση κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Όσον αφορά το αλκοόλ, συστήνεται η κατανάλωση έως 1 ποτό για τις γυναίκες και έως 2 ποτά για τους άνδρες ημερησίως.
Επίσης, πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα τροφοδοτούν τον οργανισμό με απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία και φυτικές ίνες.
Είναι προτιμότερο να φάτε παρά να πιείτε σε χυμό τα φρούτα, ώστε να καταναλώσετε και τις φυτικές ίνες τους. Τέλος, συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και αλλαντικών έχουν ενοχοποιηθεί για αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Συνεπώς είναι θεμιτή η μέτρια κατανάλωσή τους, όχι πάνω από 500 γραμμάρια την εβδομάδα.
Δυστυχώς πίσω από τη βιομηχανία της «αποτοξίνωσης» κρύβονται καλά οργανωμένες στρατηγικές μάρκετινγκ που με ευκολία χειρίζονται και εκμεταλλεύονται την άγνοια του κοινού προς όφελός τους. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με μια πλήρη διατροφή, όπως για παράδειγμα η Μεσογειακή Δίαιτα, που παρέχει όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός, σε συνδυασμό με άσκηση, μπορεί επιφέρει την ευεξία και την υγεία.