Πόσο γρήγορα θα χάσω βάρος;
Κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους ενέχει και το άγχος του ρυθμού της απώλειας. Με διάφορες εταιρείες, περιοδικά και ιστοσελίδες να διαφημίζουν και να υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους «χωρίς κόπο» αναμένουμε πολλές φορές ότι είναι φυσιολογικό να χάσει κανείς και 10 κιλά το μήνα! Έτσι, βλέποντας έναν πιο αργό ρυθμό απώλειας βάρους επέρχεται η απογοήτευση!
Όμως, η τόσο γρήγορη απώλεια βάρους όχι μόνο είναι πολύ δύσκολα εφικτή, αλλά αυξάνεται και ο κίνδυνος για διατροφικές ελλείψεις, ενώ η γρήγορη απώλεια οφείλεται σε απώλεια υγρών και μυϊκής μάζας και όχι σε απώλεια λίπους, που είναι το επιθυμητό. Επιπλέον, λόγω στέρησης όχι μόνο διαταράσσεται η σχέση με το φαγητό, αλλά μετά το πέρας της αυστηρής δίαιτας η κατανάλωση φαγητού αυξάνεται κατακόρυφα. Ως αποτέλεσμα, τη γρήγορη απώλεια βάρους ακολουθεί και η γρήγορη επαναπρόσληψή του!
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μια ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται. Ο ρυθμός απώλειας βάρους και λίπους εξαρτάται από τον βασικό μεταβολισμό μας και την κίνηση στη μέρα μας. Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως η ηλικία, η επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, η σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες, ενώ όσο περισσότερη κίνηση έχουμε στη μέρα μας, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι ανάγκες του σώματός μας σε ενέργεια. Έτσι, δύο άτομα του ίδιου βάρους, ύψους, ηλικίας και φύλλου μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες, και διαφορετικό ρυθμό απώλειας βάρους!
Επιπλέον, η ένδειξη της ζυγαριάς δεν μας δείχνει την πραγματική πρόοδο του προγράμματος διατροφής. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η απώλεια του λίπους και όχι τόσο του βάρους!
Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους είναι 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα, ενώ οι οδηγίες για το Ην. Βασίλειο αναφέρουν τα 600 γραμμάρια την εβδομάδα ως ιδανικό ρυθμό απώλειας βάρους. Μάλιστα, για μακροχρόνια απώλεια βάρους οι οδηγίες συστήνουν εξατομικευμένες, διατροφικές αλλαγές, που οδηγούν σε απώλεια βάρους, με ευελιξία, χωρίς να χρησιμοποιούνται περιοριστικά και μη-ισορροπημένα προγράμματα διατροφής, καθώς δεν έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα και μπορεί να είναι επιβλαβείς. Επιπλέον, η βελτίωση της διατροφής, ακόμη και αν δεν υπάρξει απώλεια σωματικού βάρους, είναι ευεργετική, καθώς επιφέρει οφέλη για την υγεία!
Συνεπώς, κάθε άτομο είναι διαφορετικό αναφορικά με τον ρυθμό απώλειας βάρους, ενώ πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής του κάθε ανθρώπου, καθώς και να δίνεται σημασία στην βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και συμπεριφορών και όχι στον ρυθμό μείωσης του αριθμού της ζυγαριάς. Άλλωστε, στόχος δεν είναι μόνο η απώλεια του βάρους, αλλά και η διατήρηση της απώλειας, σε συνδυασμό με υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Πώς θα καταλάβουμε οτι κάποιος πάσχει από διατροφική διαταραχή από την εμφάνισή του;
Πώς θα καταλάβουμε ότι ένας άνθρωπος πασχει από διατροφική διαταραχή κοιτώντας τον;
ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ!
Εχούμε ακούσει πολλές φορές τη φράση "είναι ανορεξικια" για αδύνατες κοπέλες, χωρίς να ξέρουμε τι πραγματικά σημαίνει νευρογενής ανορεξία, και αντιστρόφως βλέποντας ένα άτομο με φυσιολογικό ή και γυμνασμένο σώμα θεωρούμε ότι το άτομο αυτό δεν έχει κανένα θέμα με την εμφάνιση και τη διατροφή του.
Κι όμως, το σωμα και η εμφάνιση δεν αποτελούν στοιχείο διάγνωσης διατροφικής διαταραχής!
Στο γραφείο βλέπω πολλα ατομα με φυσιολογικό βάρος να παλευουν με την ανορεξία, τη βουλιμία ή την αδηφαγικη διαταραχή και ο περίγυρος τους να μην έχει καταλάβει τίποτα απολυτως, γιατί οι διατροφικές διαταραχές δεν αναγράφονται στο σώμα τους!
Για παραδειγμα, ένα άτομο που πληροί τα διαγνωστικά κριτηρια για την ανορεξία και έχει φυσιολογικό βάρος δεν σημαίνει οτι δεν έχει ανορέξια ακόμη και δεν χρειάζεται θεραπεία μέχρι να φτασει σε επικίνδυνα χαμηλό βάρος για τη ζωη του! Δηλαδή, η ανορεξία "δουλεύει" και ας μην υπάρχει η τυπική εικόνα της ανορεξίας που έχουμε μυαλό μας!
Μάλιστα, το γεγονός ότι δεν είμαστε σε θέση να "διαγνωσουμε" & να αποκλείσουμε μια διατροφική διαταραχή σε ένα άτομο είναι ένας από τους λόγους που επιμένουμε εμείς οι διαιτολόγοι (και οι ψυχολόγοι) στο να μην γίνονται σχόλια σχετικά με την εμφάνιση και τη διατροφή!
Για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών χρειάζεται διεπιστημονική ομάδα ιατρών, ψυχολόγου & διαιτολόγου.
Εσείς από πού λαμβάνετε συμβουλές για τη διατροφή σας;
Στις 24 Αυγούστου με υπουργική απόφαση καταστήθηκε παράνομη η διεξαγωγή του βιοσυντονισμού και των τεστ δυσανεξίας, εφόσον δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς πάνω στους οποίους βασίζονται, ενώ και ο τρόπος λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού δεν συνάδει με εκείνους τους ισχυρισμούς.
Αν και μπορούμε να ελπίζουμε ότι οι απάτες των τεστ δυσανεξίας και του βιοσυντονισμού έφτασαν στο τέλος τους, υπάρχουν αρκετές πηγές παραπληροφόρησης του κοινού που πρέπει να ελεγχθούν, συμπεριλαμβανομένων και μη επιστημονικά τεκμηριωμένων διατροφικών συμβουλών από ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πηγές άτομα δίχως επίσημη πανεπιστημιακή εκπαίδευση πάνω στην επιστήμη της διαιτολογίας, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ατόμων.
Με την πληθώρα πληροφοριών που είναι διαθέσιμη σήμερα μερικές φορές είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος πότε μια πληροφορία είναι έγκυρη. Τι πρέπει να προσέχουμε;
1. Οι συμβουλές αποτελούν γρήγορη λύση στο πρόβλημα, πχ. στο αυξημένο σωματικό βάρος. Δυστυχώς, υπάρχουν μαγικές, γρήγορες λύσεις με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα!
2. Οι ισχυρισμοί είναι πολύ καλοί για να είναι αληθινοί. Πέρα από τις διαφημίσεις προϊόντων, όπου η υπερβολή είναι αναμενόμενη, έχει παρατηρηθεί ότι αποτελέσματα επιστημονικών περιοδικών έχουν παραφραστεί από αρθρογράφους περιοδικών, με αποτέλεσμα τη διαστρέβλωσή τους, ενώ πολλές φορές γίνεται άλογη γενίκευση των συμπερασμάτων.
3. Οι συμβουλές στηρίζονται σε μια μελέτη. Μια έρευνα ίσον καμία στην επιστήμη, καθώς χρειάζονται αρκετές έρευνες πάνω σε ένα θέμα ώστε να μπορέσει η επιστημονική κοινότητα να καταλήξει σε ένα σαφές συμπέρασμα.
4. Ισχυρισμοί, χωρίς αμφιβολίες. Η επιστήμη εξελίσσεται συνεχώς. Έτσι, ακόμη και τα σαφή συμπεράσματα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, με νέες μελέτες, που βοηθούν στην αποσαφήνιση των κενών των προηγούμενων ερευνών.
5. Δηλώσεις που έρχονται σε αντίφαση με συστάσεις από αξιόπιστες επιστημονικές οργανώσεις. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η προσκόλληση και η διάδοση ισχυρισμών που ουδεμία σχέση έχουν με τη φυσιολογία του οργανισμού μας και τις συστάσεις από παγκόσμιους οργανισμούς.
6. «Καλά» και «κακά» ή «απαγορευμένα» τρόφιμα. Δεν υπάρχουν καλά ή κακά τρόφιμα, μόνο υγιεινή ή μη διατροφή. Μια ισορροπημένη διατροφή περιέχει τρόφιμα πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι, όπως σοκολάτα ή παγωτό, αλλά σε μικρή ποσότητα και λιγότερο συχνά.
7. Ισχυρισμοί που βασίζονται σε ευχαριστημένους πελάτες ή επωνύμους, χωρίς να παρουσιάζονται με έγκυρα επιστημονικά δεδομένα. Δεν είναι λίγοι οι επώνυμοι που πληρώνονται αδρά για να διαφημίσουν προϊόντα, χωρίς όμως οι ίδιοι να έχουν επιστημονικές γνώσεις πάνω στη διατροφή!
Ποιες μπορεί όμως να είναι οι έγκυρες πηγές ενημέρωσης; Σε ιστοσελίδες διεθνώς αναγνωρισμένων πανεπιστημίων, κρατικών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών, θα βρείτε έγκυρα άρθρα από επιστήμονες και ερευνητές, καθώς και συστάσεις πάνω στην υγεία και τη διατροφή.
Όταν διαβάζετε κάποιο βιβλίο ή άρθρο, βεβαιωθείτε ότι ο συγγραφέας είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος. Για την Ελλάδα μπορείτε να βρείτε τη λίστα με τους διαιτολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στην ιστοσελίδα του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων (www.hda.gr).
Στο εξωτερικό οι διαιτολόγοι έχουν δίπλα από το όνομά τους τον τίτλο RD ή RDN, ενώ οι εγγεγραμμένοι διατροφολόγοι στο Ην. Βασίλειο θα πρέπει να έχουν τον τίτλο RNutr ή ANutr. Ειδικά στην τηλεόραση βεβαιωθείτε ότι ο ομιλητής δεν έχει σκοπό να διαφημίσει ένα προϊόν. Με λιγοστές εξαιρέσεις για συγκεκριμένους πληθυσμούς, δεν συστήνεται η πρόσληψη συμπληρωμάτων διατροφής, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή.
Η παραπληροφόρηση στον τομέα της διαιτολογίας ολοένα και αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Η έλλειψη ελέγχου των τίτλων που χρησιμοποιούνται από άτομα χωρίς αναγνωρισμένες γνώσεις διαιτολογίας ή με τίτλους από ολιγοήμερα διαδικτυακά σεμινάρια έχει συμβάλλει στην περαιτέρω παραπλάνηση του κοινού ανά τον κόσμο, με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η υγεία του κοινού, με την αύξηση των κρουσμάτων νευρικής ορθορεξίας, μέσω του κινήματος του clean eating.
Τέσσερις τρόποι να σαμποτάρετε την προσπάθειά σας να τρώτε σωστά
Όλοι γνωρίζουμε ότι η υγιεινή διατροφή είναι αρωγός στην διασφάλιση της υγείας μας. Η προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής σχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών και πρόωρου θανάτου. Πολλές φορές νομίζουμε ότι το να τρώμε σωστά είναι δύσκολο και ενέχει αρκετούς περιορισμούς που μας στερούν την απόλαυση του φαγητού. Στην πραγματικότητα, όμως, η προσκόλληση στην υγιεινή διατροφή είναι πιο απολαυστική, και πιο γευστική από την προσκόλληση σε μια «δυτικού» τύπου διατροφή.
Ας δούμε τέσσερις πεποιθήσεις που σαμποτάρουν την προσπάθειά μας να τρώμε υγιεινά!
1. Η υγιεινή διατροφή ισούται με περιορισμούς σε τρόφιμα. Κανένα τρόφιμο δεν απαγορεύεται, εκτός και αν υπάρχει ιατρικός λόγος, όπως κάποια αλλεργία. Όλα τα τρόφιμα μάς παρέχουν ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, με κάποια τρόφιμα να είναι πιο θρεπτικά, και άλλα λιγότερο θρεπτικά. Σκοπός είναι η ισορροπία στην κατανάλωση των τροφίμων. Δηλαδή, ναι μεν το πορτοκάλι είναι πιο υγιεινό από μια πάστα, αλλά δεν μπορούμε να ζήσουμε αποκλειστικά με κανένα από τα δύο. Θα φάμε καθημερινά 2 με 3 μερίδες φρούτων, και μια φορά την εβδομάδα μπορούμε να απολαύσουμε το αγαπημένο μας γλυκό! Ακόμη και όταν δεν είναι εύκολο να έχουμε έλεγχο στον τρόπο μαγειρέματος και στα διαθέσιμα φαγητό, όπως στις διακοπές, πρέπει να σκεφτόμαστε ότι ο στόχος δεν είναι η τελειότητα, αλλά το να κάνουμε τις καλύτερες επιλογές, δεδομένων των συνθηκών!
2. Η υγιεινή διατροφή βοηθά μόνο τα άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Πολλές φορές λέμε ή σκεφτόμαστε ότι ο/η τάδε είναι αδύνατος/η, άρα γιατί να προσέξει; Δεν έχει τόση σημασία το σωματικό βάρος, όταν η διατροφή δεν παρέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά σε επαρκείς ποσότητες, ενώ γίνεται υπερκατανάλωση κορεσμένων και τρανς λιπαρών, ελευθέρων σακχάρων και Νατρίου. Η προσκόλληση στην υγιεινή διατροφή είναι ευεργετική για όλους.
3. Πρέπει να τρώμε αυστηρά 3 γεύματα και 2 σνακ την ημέρα, ανά 3 ώρες. Φυσικά, είναι καλό να ακολουθούμε το πλάνο αυτό, έτσι ώστε να παρέχουμε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό μας, χωρίς να μένουμε νηστικοί και πολύ πεινασμένοι για ώρες. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε με το ρολόι πάνω από το φαγητό και να τρώμε όλο το φαγητό μας. Είναι απαραίτητο να ακούμε τον οργανισμό μας και να τρώμε όταν πεινάμε (που συνήθως είναι ανά 3-4 ώρες), ενώ όταν είμαστε ικανοποιημένοι με την ποσότητα φαγητού που φάγαμε, χωρίς να έχουμε «σκάσει στο φαΐ», καλό είναι να σταματάμε, ακόμη και αν δεν έχουμε τελειώσει το πιάτο μας. Μπορούμε να βάλουμε το φαγητό που περίσσεψε στο ψυγείο και να το φάμε αργότερα, όταν πεινάσουμε!
4. Η υγιεινή διατροφή είναι βαρετή και τα φαγητά άγευστα! Η υγιεινή διατροφή, όμως, μόνο άγευστη ή άχρωμη δεν είναι! Πληθώρα χρωματιστών λαχανικών και φρούτων από τοπικούς παραγωγούς, μυρωδικά και μπαχαρικά που δίνουν άλλη διάσταση στο πιάτο, καλομαγειρεμένο κρέας, κοτόπουλο με πατάτες στο φούρνο και ψητό ψάρι με μπόλικο λεμόνι και μυρωδικά, καλοζυμωμένο ψημένο ψωμί με λίγο λάδι και ρίγανη, ζεστή σούπα οσπρίων για το χειμώνα, γιαούρτι με μέλι και καρύδια, και πολλά άλλα αλμυρά και γλυκά εδέσματα είναι αυτά που χαρακτηρίζουν την υγιεινή διατροφή, ειδικά στην Ελλάδα. Μήπως πρέπει να φανταζόμαστε τα παραπάνω φαγητά όταν σκεφτόμαστε την υγιεινή διατροφή;
Η προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής δεν είναι δύσκολο! Ειδικά στην Ελλάδα είναι εύκολο, γευστικό και πιο φθηνό να ακολουθούμε τη Μεσογειακή Διατροφή, ένα από τα πιο υγιεινά και μελετημένα πρότυπα διατροφής στον κόσμο!