Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 2-7 Ιουλίου 2018
1. Δοκιμάστε μια διαφορετική συνταγή για δροσερά overnight oats, με γιαούρτι, γάλα, και σπόρους!
2. Είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ/ BMI) ένας καλός δείκτης για το βάρος μας και την υγεία μας;
5 επαγγελματίες υγείας απαντούν πώς όχι δεν είναι.
Και αυτό γιατί, όπως και με το βάρος μας, δεν μας δείχνει τη σύσταση του σώματός μας και την κατανομή του λίπους στο σώμα μας, ενώ υπάρχουν διαφυλετικές διαφορές σχετικά με τη σχέση υγείας και ΔΜΣ.
Επομένως, χρησιμοποιούμε το ΔΜΣ (και το βάρος) ως ένα αρχικό δείκτη, ο οποίος μας δείνει το έναυσμα να εξετάσουμε και τη σύσταση του σώματος, μέσω της ανάλυσης σύστασης σώματος, τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, καθώς και άλλους δείκτες υγείας.
3. Πρέπει να ακολουθούμε δίαιτα χωρίς λεκτίνες;
Το τελευταίο διάστημα ακούγεται όλο και πιο πολύ η δίαιτα χωρίς λεκτίνες, η οποία υπόσχεται μείωση της φλεγμονής (?) και απώλεια βάρους (αλίμονο… πώς θα γίνει γνωστή αν δεν βοηθά στην απώλεια βάρους!).
Τι είναι οι λεκτίνες;
Οι λεκτίνες είναι ουσίες που βρίσκουμε σε φυτικούς οργανισμούς, και κυρίως στα όσπρια, οι οποίες έχουν τοξική δράση στον άνθρωπο. Για το λόγο αυτό πριν φάμε όσπρια τα μουλιάζουμε και τα βράζουμε, για να απενεργοποιηθούν.
Παρόλο που η δίαιτα χωρίς λεκτίνες έχει γίνει της μοδός δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, καθώς έτσι κι αλλιώς η ποσότητα των λεκτινών που λαμβάνουμε από τη διατροφή μας είναι είναι αμελητέα, αν όχι μηδαμινή. Άλλωστε, τα τρόφιμα στα οποία βρίσκεται είναι πολύ θρεπτικά, σχετίζονται με οφέλη για την υγεία, και τα μαγειρεύουμε καλά ούτως ή άλλως!
4. Πρέπει να φοβόμαστε τα τεχνητά γλυκαντικά;
Η The Food Medic Dr Hazel Wallace αναλύει τη βιβλιογραφία και καταλήγει στο ότι σύμφωνα με τις παρούσες μελέτες και την ποσότητα των τεχνητών γλυκαντικών που καταναλώνεται μπορούμε να πούμε ότι:
α) η χρήση τους είναι ασφαλής, και
β) μπορεί να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους, εαν αντικαταστήσουν τη ζάχαρη, άρα και θερμίδες.
Βέβαια, είναι πιο σημαντικό να ασχοληθούμε με τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες ως σύνολο. Δηλαδή, ναι μεν είναι ένα καλό βήμα η αντικατάσταση των αναψυκτικών με ζάχαρη με αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, αλλά η προσκόλληση στην υγιεινή διατροφή είναι βαρυσήμαντη και απαραίτητη.
5. Όταν χρειαζόμαστε βοήθεια, πηγαίνουμε στον ειδικό! Γιατί δεν το κάνουμε αυτό και με τη διατροφή μας;
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι ο μοναδικός ειδικός πάνω στη διατροφή, με τουλάχιστον 4 έτη εκπαίδευσης στην επιστήμη διαιτολογίας-διατροφής, και εκατοντάδες ώρες πρακτικής άσκησης για την απόκτηση του πτυχίου και της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος!
Πολλές φορές θα ακούσουμε τις "συμβουλές" των φίλων, συγγενών, πωλητών, διασήμων και άλλων ατόμων, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία μας!!!
Εμπιστευτείτε μόνο τους διαιτολόγους-διατροφολόγους με άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, καθώς ανά την επικράτεια υπάρχουν άτομα που παριστάνουν τους διαιτολόγους, και πολλές φορές διατηρούν διαιτολογικά γραφεία!!!
Τι θα φάμε την Κυριακή του Πάσχα;
Για όσους νηστεύουν, η Κυριακή του Πάσχα είναι η ημέρα που υπερκαταναλώνουν τα τρόφιμα που στερήθηκαν το προηγούμενο διάστημα, ενώ για τους υπόλοιπους άλλη μια μέρα γιορτής, ευκαιρία με φαγητό και ποτό με οικογένεια και φίλους.
Λόγω του ότι πληθώρα τροφίμων όπως κρέας, γαλακτοκομικά και λίπος δεν ήταν μέρος του διαιτολογίου για τις τελευταίες 40 ημέρες, καλό είναι να υπάρχει σταδιακή επανεισαγωγή λιπαρών τροφίμων και γλυκών. Η μαγειρίτσα το βράδυ της Ανάστασης αποτελεί μέρος της σταδιακής επανεισαγωγής του κρέατος, ενώ την ημέρα του Πάσχα καλό είναι να έχουμε ποικιλία στο πιάτο μας και να μην εστιάσουμε μόνο στο κρέας, προς αποφυγή γαστρεντερικών ενοχλήσεων (γαστρίτιδα, γαστροισοφαγική παλινδρόμηση, διάρροιες κ.α.). Ειδικά για άτομα που δεν κατανάλωναν ελαιόλαδο και είχαν πολύ χαμηλή πρόσληψη λιπαρών το προηγούμενο διάστημα συστήνεται να μην καταναλώσουν μεγάλη ποσότητα λιπαρών προς αποφυγή πιθανής χολοκυστίτιδας ή ακόμη και οξείας παγκρεατίτιδας.
Συγκεκριμένα, γεμίστε το μισό πιάτο με σαλάτα, το 1/4 με μια πηγή υδατανθράκων (πχ. ρύζι, ψωμί, ζυμαρικά) και το 1/4 με πηγή πρωτεΐνης (πχ. κρέας, κοτόπουλο, αυγό). Γεμίζοντας το πιάτο μας με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο λαμβάνουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας, αλλά χορταίνουμε περισσότερο. Φυσικά, δεν ξεχνάμε να αφήσουμε και χώρο για γλυκό!
Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού προσέχει τη διατροφή του με σκοπό την απώλεια βάρους. Συνήθως, τα άτομα μένουν νηστικά, για να “κάνουν οικονομία στις θερμίδες”, όμως λόγω της αυξημένης πείνας οδηγούνται, όπως είναι λογικό στην υπερφαγία. Για το λόγο αυτό, καλό είναι η μέρα να ξεκινά με πρωινό. Μάλιστα, επειδή τις μέρες των εορτών ξεχνάμε τα φρούτα, το πρωινό είναι μια ευκαιρία να καταναλώσουμε φρούτα πχ. μαζί με 1 φέτα τσουρέκι ή με γιαούρτι!
Αν και η προσμονή για τα Πασχαλινά εδέσματα είναι μεγάλη, καλό είναι να μην παρασυρθούμε από τα τρόφιμα και να θυμόμαστε ότι το Πασχαλινό τραπέζι είναι ευκαιρία για να βρεθούμε με φίλους και την οικογένειά μας. Άλλωστε, όταν έχουμε ξεπεράσει το στάδιο του κορεσμού, μειώνεται κατά πολύ η απόλαυση του φαγητού!
Προσοχή πρέπει να δοθεί και στην ασφάλεια τροφίμων, η οποία εξίσου σημαντική για μια όμορφη Κυριακή (και Πρωτομαγιά)! Ο επιμελής καθαρισμός χεριών, κουζίνας και σκευών είναι απαραίτητος. Πέρα από το καλό ψήσιμο του κρέατος, σημασία πρέπει να δοθεί στην προετοιμασία της σαλάτας. Δεδομένου ότι η προετοιμασία του κρέατος και της σαλάτας θα γίνει στην ίδια κουζίνα, θα πρέπει να αποφευχθεί ο κίνδυνος επαφής των λαχανικών με επιφάνειες ή σκεύη που ακούμπησε το ωμό κρέας. Μάλιστα, αναφορικά την απόψυξη του κρέατος, δεν θα πρέπει να γίνει εκτός ψυγείου. Τοποθετήστε το κρέας στο χαμηλότερο ράφι του ψυγείου.
Επίσης, προσοχή πρέπει να δοθεί και στα Πασχαλινά αυγά. Τα βρασμένα αυγά δεν πρέπει να μείνουν εκτός ψυγείου για πάνω από 2 ώρες ή για πάνω από 1 ώρα σε περίπτωση που η θερμοκρασία ξεπερνά τους 32 βαθμούς Κελσίου. Επομένως, αν έχετε διακοσμήσει με Πασχαλινά αυγά, θα ήταν προτιμότερο να μην τα καταναλώσετε, προς αποφυγή τροφικής δηλητηρίασης. Ομοίως, το φαγητό μετά το τραπέζι θα πρέπει να αποθηκευτεί το ψυγείο.
Εν κατακλείδι, το πασχαλινό τραπέζι είναι ευκαιρία για να απολαύσουμε αγαπημένα φαγητά, παρέα με φίλους και την οικόγενεια. Ας εστιάσουμε στην καλή παρέα, απολαμβάνοντας το φαγητό και το γλυκό που μας αρέσει, προσέχοντας την ασφάλεια τροφίμων και την μεγάλη κατανάλωση φαγητού και ειδικά λιπαρών!
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη
Οι δίαιτες χωρίς γλουτένη είναι από τις πιο δημοφιλείς των ημερών, με πολλούς διάσημους να τις ακολουθούν.
Έτσι, όλο και περισσότεροι παρασύρονται και τις υιοθετούν χωρίς να γνωρίζουν τι πραγματικά είναι η γλουτένη αλλά ούτε και τις συνέπειες μιας δίαιτας που την αποκλείει.
Η γλουτένη είναι μία ομάδα πρωτεϊνών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη και δίνει ελαστικότητα στη ζύμη, όταν το αλεύρι αναμειχθεί με νερό. Η γλουτένη βρίσκεται σε τρόφιμα όπως το ψωμί, τα μακαρόνια, τα μπισκότα, τα δημητριακά, τη μπύρα, αλλά προστίθεται σε μαλακά τυριά, χυμούς εμπορίου και άλλα τρόφιμα, ενώ η επιμόλυνση από άλλες τροφές που παρασκευάζονται στο ίδιο εργοστάσιο είναι πιθανή.
Στις δίαιτες χωρίς γλουτένη αποκλείονται πλήρως τρόφιμα τα οποία περιέχουν ή ενδέχεται να περιέχουν γλουτένη.
Οι δίαιτες αυτές προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για άτομα διαγνωσμένα από το γιατρό τους με την αυτοάνοση νόσο κοιλιοκάκη ή με ερπητοειδή δερματίτιδα. Τα άτομα αυτά πρέπει να ακολουθούν εφ’ όρου ζωής την εν λόγω δίαιτα, ώστε να βελτιωθούν τα συμπτώματα και τα ιστολογικά ευρήματα.
Επιπλέον, διφορούμενες απόψεις υπάρχουν σχετικά με την ευαισθησία στη γλουτένη, χωρίς κοιλιοκάκη. Εδώ υπάρχει όμοια συμπτωματολογία με την κοιλιοκάκη, χωρίς όμως τα αντίστοιχα κλινικά ευρήματα.
Πολλοί είναι εκείνοι που «αυτοδιαγιγνώσκουν» την ευαισθησία και ακολουθούν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Συνιστάται σε άτομα που υποψιάζονται ότι έχουν κοιλιοκάκη να μην αποφεύγουν την κατανάλωση προϊόντων με γλουτένη μέχρι να επισκεφτούν το γιατρό τους, για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.
Η γλουτένη έχει κατηγορηθεί για την αύξηση βάρους σε άτομα που την καταναλώνουν! Είναι πρωτεΐνη και, όπως όλες οι πρωτεΐνες, αποδίδει τέσσερις θερμίδες ανά γραμμάριο, ενώ σύμφωνα με την ανθρώπινη φυσιολογία δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει σε πρόσληψη βάρους ή παχυσαρκία.
Αν και οι δίαιτες χωρίς γλουτένη προωθούνται -χωρίς επιστημονική βάση- για την απώλεια βάρους, τα ειδικά, ακριβά προϊόντα χωρίς γλουτένη, όπως ψωμί, μακαρόνια, γλυκά κ.ά., περιέχουν μεγαλύτερο ποσοστό λίπους από τα συμβατικά προϊόντα, επομένως και περισσότερες θερμίδες.
Συνεπώς, είναι οξύμωρο να γίνεται η παραπάνω αντικατάσταση με σκοπό την απώλεια βάρους. Η δίαιτα είναι ακατάλληλη για άτομα που δεν πάσχουν από τη νόσο, καθώς οδηγεί σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών.
Επιπλέον, πολλοί ισχυρίζονται ότι η γλουτένη προκαλεί καρκίνο. Τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη όντως έχουν αυξημένες πιθανότητες για ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου, εάν δεν ακολουθούν τη δίαιτα χωρίς γλουτένη. Αντιθέτως, τα τρόφιμα στα οποία υπάρχει γλουτένη είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Συνεπώς, εάν δεν υπάρχει διαγνωσμένη κοιλιοκάκη από γιατρό, η αποφυγή της από τη δίαιτα κάθε άλλο παρά θετικό αποτέλεσμα μπορεί να φέρει.
Τα άτομα που πάσχουν πρέπει να παρακολουθούνται από το γιατρό και το διαιτολόγο τους, για να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της δίαιτας αυτής. Όσον αφορά στο αδυνάτισμα, η λύση βρίσκεται σε μια υγιή και ισορροπημένη διατροφή, όπου καμία τροφή δεν απαγορεύεται.
Mediterranean Diet Adherence Is Associated with Favorable Health-Related Quality of Life, Physical Activity, and Sleep Quality in a Community-Dwelling Greek Older Population
Mantzorou Maria, Maria Mentzelou, Georgios K. Vasios, Christos Kontogiorgis, Georgios Antasouras, Konstantinos Vadikolias, Evmorfia Psara, Theofanis Vorvolakos, Efthymios Poulios, Aspasia Serdari, Sousana K. Papadopoulou, and Constantinos Giaginis. 2023. "Mediterranean Diet Adherence Is Associated with Favorable Health-Related Quality of Life, Physical Activity, and Sleep Quality in a Community-Dwelling Greek Older Population" Antioxidants 12, no. 5: 983. https://doi.org/10.3390/antiox12050983
Background: The Mediterranean diet (MD) is a beneficial dietary pattern with strong antioxidant and anti-inflammatory properties that can promote mental and physical human health. This study aims to assess the impact of MD adherence on health-related quality of life, physical activity levels, and sleep quality in a representative Greek elderly population. Methods: This is a cross-sectional study. A total of 3254 persons ≥65 years from 14 different Greek regions, urban, rural and islands participated in this study, of which 48.4% were female and 51.6% were male. Health-Related Quality of Life (HRQOL) was evaluated utilizing a short form healthy survey, physical activity was determined by the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), sleep quality was assessed utilizing the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and MD adherence was assessed via the Mediterranean Diet Score (MedDietScore). Results: Moderate adherence to the MD and an increased prevalence of poor quality of life, low physical activity levels and inadequate sleep quality among the elderly population were recorded. High MD adherence was independently associated with better quality of life (OR: 2.31, 95% CI: 2.06–2.68, p = 0.0008), higher physical activity (OR: 1.89, 95% CI: 1.47–2.35, p= 0.0141) and adequate sleep quality (OR: 2.11, 95%: 1.79–2.44, p = 0.0018), female sex (OR: 1.36, 95% CI: 1.02–1.68, p = 0.0032) and living with others (OR: 1.24, 95% CI: 0.81–1.76, p = 0.0375), after adjustment for potential confounding factors. In unadjusted analysis, participants’ age (p < 0.0001), anthropometric characteristics (p < 0.005), educational (p = 0.0026) and financial status (p = 0.0005) and smoking habits (p = 0.0031) were also identified as indicators of MD adherence; however, their impact on MD adherence was considerably attenuated after adjusting for confounding factors (p > 0.05). Conclusion: High MD adherence was correlated with favorable quality of life, higher levels of physical activity, and a more adequate sleep quality score. Strategies and public health policies that facilitate MD adherence and physical activity in older adults may improve sleep and quality of life, impacting overall wellbeing in this age group.
Σύνοψη της μελέτης
Η Μεσογειακή Διατροφή (ΜΔ) είναι ένα ευεργετικό διατροφικό πρότυπο με ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να προάγει την ψυχική και σωματική υγεία του ανθρώπου. Η υιοθέτηση της Μεσογειακής Διατροφής έχει βασικό ρόλο στην υγιή γήρανση, η οποία σχετίζεται με καλύτερη σωματική υγεία και ποιότητα ζωής σχετιζόμενη με την υγεία καθώς και με διάφορες πτυχές του τρόπου ζωής που σχετίζονται με κοινωνικές στάσεις, γνωστική λειτουργία, ψυχική υγεία, καθημερινή σωματική δραστηριότητα, ευεξία και κλινικά χαρακτηριστικά.
Σε συμφωνία με τα αποτελέσματά μας, και οι Mamalaki et al. διαπίστωσαν ότι η υψηλή συμμόρφωση με τη ΜΔ σχετιζόταν ανεξάρτητα με την καλύτερη ποιότητα ύπνου σε έναν ηλικιωμένο πληθυσμό της Ελλάδας, ακόμη και αν η συμμόρφωση στη ΜΔ δεν συσχετίστηκε με τη διάρκεια του ύπνου. Η τήρηση ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου όπως η ΜΔ έχει συσχετιστεί με ευνοϊκή ποιότητα ύπνου, ποιότητα ζωής και επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, καθώς όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι αλληλένδετοι και σημαντικοί για την επιτυχή γήρανση σε Έλληνες ηλικιωμένους.
Η υψηλή προσκόλληση στην ΜΔ συσχετίστηκε ανεξάρτητα με καλύτερη ποιότητα ζωής, υψηλότερη φυσική δραστηριότητα και επαρκή ποιότητα ύπνου, το γυναικείο φύλο και τη συμβίωση με άλλους , μετά από προσαρμογή για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες.
Στρατηγικές και πολιτικές δημόσιας υγείας που θα μπορούσαν να προάγουν την υιοθέτηση της ΜΔ και της σωματικής δραστηριότητας για τους ηλικιωμένους μπορεί να διευκολύνουν τον ύπνο και την ποιότητα ζωής, επηρεάζοντας τη συνολική ευημερία σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού!
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.