Οι μοντέρνες δίαιτες απώλειας βάρους και γιατί να τις αποφύγετε
Σήμερα ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ατόμων ασχολείται με την απώλεια βάρους, ακόμη και από την παιδική και εφηβική ηλικία. Η βιομηχανία της δίαιτας αποτελεί μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων με πληθώρα προϊόντων να διαφημίζονται ως η υπέρτατη λύση στο αδυνάτισμα. Από τη δίαιτα με το (δηλητήριο) Αρσενικό ώς τη δίαιτα της ωραίας κοιμωμενης και της λαχανόσουπας, οι ακραίοι τρόποι απώλειας βάρους όχι μόνο δεν λειτουργούν, αλλά μας οδηγούν σταδιακά σε όλο και πιο αυξημένο βάρος, σε λιγότερο υγιή σχέση με το φαγητό και το σώμα μας.
Πολλές είναι οι δίαιτες για την απώλεια βάρους, αλλά το τελευταίο διάστημα ακούγονται πιο συχνά τα υποκατάστατα γευμάτων, τα τεστ διατροφογεννετικής και τροφικής δυσανεξίας, η κετογονική δίαιτα καθώς και η διαλειματική νηστεία.
Αναφορικά με τα υποκατάστατα γευμάτων, είναι προϊόντα (σκόνες-ροφήματα, μπάρες) τα οποία αντικαθιστούν 2 γεύματα ημερησίως, με σκοπό την μεγάλη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης. Συστήνονται για γρήγορη απώλεια βάρους πριν από χειρουργείο, και η χρήση τους γίνεται για μικρό χρονικό διάστημα υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση. Όταν χρησιμοποιούνται για απώλεια βάρους, η χρήση τους είναι βραχυπρόθεσμη, υπό ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση, και στη συνέχεια ο διαιτώμενος επανέρχεται στην τυπική διατροφή. Η “επιτυχία” τους οφείλεται στην μεγάλη μείωση θερμίδων, όμως τα αποτελέσματα δεν φαίνεται να είναι μακροπρόθεσμα, δεν έχουμε επαρκή στοιχεία από διαιτώμενους που μόνοι τους αγόρασαν τα σκευάσματα, ενώ δυστυχώς πολλές φορές η υποκατάσταση γευμάτων γίνεται χωρίς ιατρική και διαιτολογική παρακολούθηση με αποτέλεσμα τον κίνδυνο για την υγεία, ενώ δεν υπάρχει βελτίωση ούτε των διατροφικών συνηθειών, ούτε της σχέσης με το φαγητό. Τα προϊόντα αυτά υπόκεινται στη νομοθεσία για τα συμπληρώματα διατροφής, και δεν ελέγχονται από τον ΕΟΦ. Έχουν καταγραφεί περιστατικά ηπατοπάθειας, καθώς και θανάτου και ανάγκης για μεταμόσχευση ήπατος ύστερα από χρήση γνωστών σκευασμάτων, ενώ δεν συστήνονται για ορισμένες ομάδες πληθυσμού (πχ. έγκυες, νεφροπαθείς)
Τα τεστ διατροφογεννετικής είναι τεστ όπου αναλύονται ορισμένα γονίδια και συστήνονται διατροφικές αλλαγές, με σκοπό τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων. Τα τεστ αυτά δεν συστήνονται, καθώς η επιστήμη δεν έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να γίνονται οι αντίστοιχες συστάσεις, ενώ τα εμπορικά τεστ δεν αναλύουν το σύνολο του γονιδιώματός μας. Τις επόμενες δεκαετίες θα έχουμε περισσότερα δεδομένα και θα μπορούμε να εφαρμόσουμε στην κλινική πράξη τα ευρήματα της διατροφογεννετικής. Δυστυχώς, πολλοί χρησιμοποιούν τα τεστ αυτά για να συστήσουν “ειδικές δίαιτες” απώλειας βάρους. Αν και έχουν αναγνωριστεί γονίδια της παχυσαρκίας, δεν σχετίζεται το γονιδίωμά μας με το τι τρόφιμα μας “παχαίνουν”, ενώ δεν υπάρχουν τρόφιμα των οποίων η κατανάλωση θα μας παχύνει ή θα μας αδυνατίσει!
Η κετογονική δίαιτα ξεκίνησε και συνεχίζει να χρησιμοποποιείται ως μια θεραπευτική δίαιτα για άτομα που δεν αποκρίνονται στη φαρμακοθεραπεία για την επιληψία. Ενδέχεται να βοηθήσει άτομα που δεν μπορούν να ελέγξουν τον σακχαρώδη διαβήτη, με βραχυπρόθεσμη εφαρμογή, αλλά χωρίς να υπάρχει επίσημη σύσταση. Είναι μια διατροφή σχεδόν χωρίς υδατάνθρακες, υψηλή σε λίπος, μέτρια σε πρωτεΐνη, η οποία δεν υπερέχει άλλων διαιτών για απώλεια βάρους. Η μακροχρόνια χρήση της είναι δυνητικά επικίνδυνη, καθώς οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι για τον άνθρωπο, ενώ σύμφωνα με νέα μελέτη η υψηλή πρόσληψη φυτικών ινών (από πηγές υδατανθράκων φυσικά) σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα, ενώ τα βακτήρια του εντέρου μας (δεν ζούμε μόνοι σε αυτό το σώμα) χρειάζονται τις φυτικές ίνες ως τροφή! Μάλιστα, άτομα που ακολουθούν τέτοιου είδους διατροφή κατά πάσα πιθανότητα δεν βρσίκονται καν σε κατάσταση κέτωσης!
Τέλος, η διαλλειματική νηστεία δεν είναι άλλο από το να τρώμε μέσα σε ένα 8ωρο, ενώ υπάρχουν και άλλοι μέθοδοι. Σύμφωνα με την έρευνα δεν φαίνεται να υπερτερεί έναντι μιας τυπικής διατροφής για την απώλεια βάρους, ενώ αυτό που ορίζει η διαλλειματική νηστεία είναι το ωράριο και όχι η ποιότητα και η ποσότητα της διατροφής. Οι περισσότερες μελέτες μέχρι σήμερα έχουν γίνει σε ζωικά μοντέλα, ενώ στον άνθρωπο έχουν γίνει λίγες και μικρές μελέτες, όπου αρκετά άτομα τις εγκαταλείπουν. Βέβαια, αν και είναι νωρίς, οι μελέτες δείχνουν θετικά αποτελέσματα αναφορικά με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τον διαβήτη. Παρόλα αυτά είναι απαραίτητες οι επιπρόσθετες μελέτες.
Υπάρχουν αρκετές δίαιτες, και θα συνεχίσουν να κάνουν την εμφάνισή τους και άλλες ακραίες δίιατες, σκευάσματα και τεστ για απώλεια βάρους. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η απώλεια βάρους βασίζεται αποκλειστικά στο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας, αλλά είναι απαραίτητο το πρόγραμμα διατροφής που ακολουθούμε να ταιριάζει με τον τρόπο ζωής και τις ανάγκες μας, να βοηθά στη διασφάλιση της υγείας μας (ψυχικής & σωματικής) και να δίνει έμφαση στην υγιή σχέση και την απόλαυση του φαγητού.
Evaluating the relationship between circadian rhythms and metabolic disorders: Current clinical evidence in human studies
Mentzelou Maria, Sousana K. Papadopoulou, Dimitrios Papandreou, Maria Spanoudaki, Antonios Dakanalis, Georgios K. Vasios, Gavriela Voulgaridou, Eleni Pavlidou, Maria Mantzorou, and Constantinos Giaginis. 2023. "Evaluating the Relationship between Circadian Rhythms and Sleep, Metabolic and Cardiovascular Disorders: Current Clinical Evidence in Human Studies" Metabolites 13, no. 3: 370. https://doi.org/10.3390/metabo13030370
Circadian rhythms are generated by the circadian clock, a self-sustained internal timing system that exhibits 24-h rhythms in the body. Many metabolic, cellular, behavioral and physiological processes are regulated by the circadian clock in coordination with environmental cues. The present study is a comprehensive review of the currently existing evidence concerning the relationship between circadian rhythms and sleep, metabolic, and cardiovascular disorders. We thoroughly searched the online databases PubMed, Scopus, and Web of Science to find the existing clinical studies from the last twenty-three years (2000–2023). Circadian misalignment was found to be associated with an increase in the risk of metabolic disorders, cardiovascular diseases, and obesity, as well as inadequate sleep quality. In this review article, all the included studies had a strength protocol design and all of them were conducted on humans. However, the most common limitations of them were the small sample size and the short time of the intervention. In conclusion, managing the factors that disrupt the optimal function of central and peripheral clocks can help to reduce the risk of metabolic and cardiovascular diseases, improving also sleep quality. Future studies should further explore the underlying mechanisms of the interconnections between circadian clocks and sleep, metabolic, and cardiovascular disorders. This may provide new opportunities for advance chronotherapy approach.
Ο κιρδκάρδιος ρυθμός, που περιλαμβάνει έναν κεντρικό ρολόι στον εγκέφαλο και μια σειρά "ρολογιών" στους περιφερειακούς ιστούς σε όλο το σώμα, ρυθμίζεται από τόσο ενδογενείς (γενετικούς, φυσιολογικούς) όσο και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Η βιβλιογραφική ανασκόπιση ανέδειξε οτι:
- Οι ασθενείς με μικρότερη διάρκεια ύπνου (λιγότερο από έξι ώρες) είχαν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σύγκριση με εκείνους με μεγαλύτερης διαρκειας ύπνο. Οι ασθενείς με αποφρακτική υπνική απνοία είχαν 12% μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων από τους ασθενείς με κανονικό ύπνο.
- Η νυχτερινή εργασία συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι με νυχτερινές βάρδιες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων σε σύγκριση με εκείνους που εργάζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών του ύπνου, της αύξησης της αρτηριακής πίεσης και των αλλαγών στην ευαισθησία στην ινσουλίνη που συνδέονται με τη νυχτερινή εργασία.
- Επιπλέον, εξετάστηκαν τα αποτελέσματα του ενδογενούς κιρκάδιου ρυθμού και της διαταραχής μεταξύ των κιρκάρδιων ρυθμών στην ευαισθησία στην ινσουλίνη και τη λειτουργία των παγκρεατικών β-κυττάρων σε άνθρωπους που είναι διημερινά ενεργοί και σε και ανθρώπους που είναι εργαζόμενοι νυχτερινής βάρδιας. Ο κιρκάδιος ρυθμός μείωνε τόσο τη δυναμική όσο και τη στατική ανταπόκριση των β-κυττάρων, ενώ η διαταραχή στον κιρκάρδιο ρυθμό μείωνε την ευαισθησία στην ινσουλίνη χωρίς να επηρεάζει τη λειτουργία των παγκρεατικών β-κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι οι αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό και η ασυνέπεια του ρυθμού μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και άλλες μεταβολικές διαταραχές.
- Ο κιρδκάρδιος ρυθμός, φαίνεται να επηρεάζει τόσο τη δυναμική όσο και τη στατική ανταπόκριση των β-κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός αυτός μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των β-κυττάρων να ανταποκρίνονται σε αλλαγές στην ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, καθώς και τη σταθερότητα αυτής της ανταπόκρισης.
Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι διαταραχές στον κιρδκάρδιο ρυθμό και η ασυνέπεια του ρυθμού μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και άλλες μεταβολικές διαταραχές. Επιπλέον, οι άνθρωποι που εργάζονται τη νύχτα ή έχουν διαταραγμένους ύπνους έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Διατροφή: οι διάσημοι ξέρουν καλύτερα;
Οι διάσημοι ανά τον κόσμο είναι πλέον πιο γνωστοί για την εμφάνισή τους, παρά για τη δουλειά και τα κατορθώματά τους. Και πολλοί θα κάνανε τα πάντα για να τους μοιάσουν, είτε πρόκειται για κρέμες και ρούχα, είτε για διατροφή!
Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησαν νέα για το πρόγραμμα διατροφής που έχει επιβάλει η Meghan Markle στον πρίγκιπα Harry εν όψει του γάμου τους. Συγκεκριμένα, ο πρίγκιπας φαίνεται να ακολουθεί τη Sirtfood diet, μια διατροφή που είναι βασισμένη στην αύξηση των σιρτουινών, ενζύμων που παίρνουν μέρος σε διάφορες λειτουργίες στο σώμα μας, συμπεριλαμβανομένου και του μεταβολισμού. Ο μεγάλος περιορισμός των θερμίδων, σε συνδυασμό με άσκηση φαίνεται να βοηθάει στην παραγωγή τους, αλλά αυτό έχει φανεί σε πρώιμες μελέτες σε ζωικά μοντέλα, αλλά όχι στον άνθρωπο. Δηλαδή, το πρόγραμμα ουσιαστικά βασίζεται σε μεγάλο αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και άσκηση, που είτε αυξάνουν, είτε όχι τις σιρτουίνες, η απώλεια βάρους είναι δεδομένη!
Κατά τον προηγούμενο βασιλικό γάμο είχε γίνει γνωστό ότι η Δούκισσα του Cambridge και η μητέρα της ακολούθησαν τη Δίαιτα Dukan για απώλεια βάρους. Η Δίαιτα Dukan, έχει ψηφιστεί από τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων ως μια από τις χειρότερες διάσημες δίαιτες που μπορεί να ακολουθήσει κανείς. Μάλιστα, πέρα από την έλλειψη επιστημονικής τεκμηρίωσης και την ασυμβατότητα της δίαιτας αυτής με την υγιεινή διατροφή, η συγκεκριμένη δίαιτα προέρχεται από έναν ιατρό που δεν κατάφερε να ασκήσει επιστημονικά σωστά το επάγγελμα για το οποίο σπούδαζε χρόνια! Πόσο καλά, λοιπόν, θα ασκήσει ένα επάγγελμα για το οποίο δεν έχει καμία γνώση και εκπαίδευση;
Πριν λίγες μέρες ο Donald Trump διόρισε τον γνωστό ιατρό της τηλεόρασης Dr Oz στο συμβούλιο για τη διατροφή και την άσκηση. Ο εν λόγω καρδιοχειρουργός έγινε γνωστός μέσω της εκπομπής της Oprah, και έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για προώθηση ψευδο-επιστήμης, και ψευδών ισχυρισμών σχετικά με προϊόντα αδυνατίσματος, έχοντας καταθέσει γι’ αυτό και ενώπιον της Γερουσίας! Μάλιστα, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε σε γνωστό επιστημονικό περιοδικό έδειξε ότι μόνο το 46% των ισχυρισμών που έγιναν σε 40 εκπομπές του βασίζονταν σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα. Δηλαδή, λιγότερες από τις μισές ιατρικές συμβουλές που έδινε ήταν σωστές!
Παράλληλα, στα περιοδικά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζονται Έλληνες και ξένοι διάσημοι να ακολουθούν διάφορες παράδοξες δίαιτες, και να διαφημίζουν ανορθόδοξους και δυνητικά επικίνδυνους τρόπους αδυνατίσματος, και σχετικά σκευάσματα.
Θα περίμενε κανείς ότι οι διάσημοι με τους αστρονομικούς τραπεζικούς λογαριασμούς, που τους δίνουν την ευχέρεια να πληρώσουν τους πιο επιστημονικά καταξιωμένους ιατρούς, και διαιτολόγους - διατροφολόγους, ξέρουν καλύτερα σε ποιον θα εμπιστευτούν την υγεία τους!
Κι όμως, δεν φαίνεται να ξέρουν! Και γιατί να ξέρουν; Είναι άνθρωποι, των οποίων η εμφάνιση είναι ένα σημαντικό κομμάτι της δουλειάς και της επιτυχίας τους. Έτσι, θα δοκιμάσουν οτιδήποτε! Το ότι είναι διάσημοι δεν σημαίνει ότι είναι και παντογνώστες! Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι πάρα πολλές φορές πληρώνονται αδρά για διαφημίσεις προϊόντων, χωρίς να σημαίνει ότι τα χρησιμοποιούν. Πολλές φορές παρατηρείται ότι ένα προϊόν διαφημίζεται παράλληλα από πολλούς διασήμους! Δεν είναι τυχαίο, είναι διαφήμιση! Μάλιστα, η Gwyneth Paltrow μέσω της ιστοσελίδας της προωθεί επικίνδυνους ισχυρισμούς περί υγείας και προϊόντα, για τα οποία δεν έχει την παραμικρή ιδέα, όπως φάνηκε σε συνέντευξή της σε γνωστή τηλεοπτική εκπομπή.
Συνεπώς, κατακλυζόμαστε από πληροφορίες σχετικές με την υγεία και την τη διατροφή μας από διάσημους (και μη), χωρίς όμως οι πληροφορίες αυτές να είναι έγκυρες, και να θέτουμε έτσι την υγεία μας σε κίνδυνο! Οι συστάσεις για την υγιεινή διατροφή μπορεί να μην παρουσιάζονται ως «μαγικές», όμως λειτουργούν στην προάσπιση της υγείας και της μακροζωίας, και είναι βασισμένες σε πολυετείς και έγκυρες επιστημονικά μελέτες. Όσον αφορά την απώλεια βάρους, το μυστικό είναι κοινό! Αρκεί να τρώμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε. Και αν χρειάζεται να χάσουμε βάρος, τότε και πάλι συνδυάζουμε την υγιεινή διατροφή με μια υποθερμιδική διατροφή!
Μπάρες με κινόα & μπανάνα
Μια ιδανική, νηστίσιμη, vegan συνταγή για όταν έχετε 3 ώριμες μπανάνες!
Για 10-12 μπάρες θα χρειαστείτε:
- 1 φλ. βρώμη
- 1 φλ. κινόα ωμή (ξεπλυμενη με νερό)
- 3 ώριμες μπανάνες (πατημενες με ένα πιρουνι ή στο μπλέντερ)
- 1 κ.γ. baking powder
- 2 κ.γ. κανέλα
- 2 κ.σ. chia seeds
- 3 κ.σ. φυστικοβούτυρο
- 3 κ.σ. μέλι (ή άλλο σιρόπι)
Μπορείτε να προσθεσετε και ξηρους καρπους ή και σταγονες σοκολάτας.
Εκτέλεση:
1. Ανμειξτε τη βρώμη, την κινοα, το baking powder, την κανελα σε ένα μπολ
2. Σε άλλο μπολ αναμειξτε τα υπόλοιπα υλικα
3. Αναμειξτε τα δυο μπολ καλά. Προσθέστε αν θέλετε τους ξηρους καρπους & τη σοκολάτα.
4. Τοποθέτηστε σε πυρέξ με λαδόκολλα.
5. Ψηστε για 30 λεπτά στους 170 βαθμους.
Καλη απόλαυση!