Διατροφή και Προληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ) είναι μεταβολική νόσος, ποικίλης αιτιολογίας που χαρακτρίζεται από υπεργλυκαιμία και διαταραχές στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, εξαιτίας διαταραγμένης παραγωγής ινσουλίνης ή δράσης της ή συνδυασμός τους. Ο ΣΔΙΙ είναι ο πιο κοινός τύπος διαβήτη, και αφορά το 90-95% των διαγνώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι διαγνώσεις ΣΔΙΙ σε ενήλικες, αλλά και σε εφήβους!
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου αποτελούν η γενετική προδιάθεση, η ηλικία, το υψηλό σωματικό βάρος, και ο καθιστικός τρόπος ζωής. Είναι πιο συχνός σε γυναίκες που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη κύησης και άτομα με δυσλιπιδαιμία ή υπέρταση. Η πρόληψη έγκειται στην τακτική παρακολούθηση των τιμών γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, καθώς και στην βελτίωση του τρόπου ζωής και την απώλεια βάρους σε άτομα με προ-διαβήτη.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης του ΣΔΙΙ μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη ή/και καθυστέρηση της εμφάνισης ΣΔΙΙ, με την απώλεια βάρους να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Σύμφωνα με τον American Diabetes Association (ADA) άτομα στο στάδιο του προ-διαβήτη θα πρέπει να επισκεφτούν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να λάβουν εξατομικευμένη διαιτολογική παρέμβαση.
Σύμφωνα με τον ADA άτομα με προ-διαβήτη συστήνεται να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής τους με στόχο μια μέτρια απώλεια βάρους της τάξης του 7% του αρχικού σωματικού βάρους, και μέτριας έντασης άσκηση για 150 λεπτά/εβδομάδα. Παρόμοιες οδηγίες έχουν μελετηθεί με θετικά αποτελέσματα σε έρευνες ανά τον κόσμο.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί ένα εξαιρετικό πρότυπο διατροφής για την πρόληψη του διαβήτη, όπως αναδεικνύει πληθώρα μελετών, ενώ και ο ADA συστήνει την προσκόλληση σε ένα υγιεινό μοντέλο διατροφής, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, ή ένα διατροφικό πρότυπο χαμηλό σε λιπαρά. Μάλιστα, η ΜΔ φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη του ΣΔΙΙ ακόμα και αν δεν υπάρχει απώλεια βάρους. Περισσότερες μελέτες θα πρέπει να γίνουν σχετικά με την επίδραση μιας διατροφής χαμηλής σε υδατάνθρακες για άτομα με προ-διαβήτη, αν και οι παρούσες δείχνουν ότι είναι το ίδιο αποτελεσματικές με τις δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά.
Ενώ η απώλεια βάρους, ανεξαρτήτως τρόπου, φαίνεται να εκείνη που βελτιώνει την πρόληψη του διαβήτη, η ποιότητα της διατροφής φαίνεται να είναι σημαντική για άτομα που δεν έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος, αλλά και για την συνολική υγεία. Σημαντικό στοιχείο για την μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους είναι η εξατομίκευση & η επιλογή του διατροφικού προτύπου που ταιριάζει στο κάθε άτομο.
Συμπερασματικά, η διατροφή ως σύνολο παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία και την πρόληψη ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του ΣΔΙΙ. Η απώλεια βάρους μεσω βελτίωσης του τρόπου ζωής παίζει τον πλέον σημαντικό ρόλο. Έμφαση πρέπει να δοθεί στην εξατομίκευση, ενώ συστήνεται η πρόσκόλληση σε ένα πλάνο υγιεινής διατροφής με έμφαση στην πρόσληψη προϊόντων ολικής άλεσης, στα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ να μειωθεί η πρόσληψη τροφίμων πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, αλάτι, κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές:
1. Standards of Medical Care in Diabetes—2019 Abridged for Primary Care Providers
2. Mediterranean diet and diabetes: prevention and treatment.
3. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes.
Πώς θα αυξήσουμε τα επίπεδα Σιδήρου στο αίμα;
Η έλλειψη Σιδήρου είναι μια από τις πιο συχνές διατροφικές ελλείψεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας περίπου το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η έλλειψη Σιδήρουμπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, μια κατάσταση που συμβαίνει όταν το αίμα δεν έχει αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια για να μεταφέρει οξυγόνο στα ιστά και τα όργανα του σώματος. Παρά την ύπαρξη αποτελεσματικών μεθόδων θεραπείας, η ανεπάρκεια σιδήρου παραμένει το πιο συνηθές πρόβλημα αναιμίας και διατροφικής έλλειψης παγκοσμίως.
Η συμπληρωματική αγωγή με σίδηρο είναι η σύσταση για την αντιμετώπιση αυτής της έλλειψης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η ημερήσια πρόσληψη Σιδήρου μέσω συμπληρωμάτων πρέπει να είναι 60 mg για ενήλικες γυναίκες και 120 mg για έγκυες γυναίκες. Ωστόσο, η δοσολογία μπορεί να ποικίλει.
Η απορρόφηση του σιδήρου μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες. Για παράδειγμα, η απορρόφηση του σιδήρου μπορεί να μειωθεί από την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε Ασβέστιο ή ταννίνες, όπως το τσάι και το καφέ. Αντίθετα, η απορρόφηση του σιδήρου μπορεί να αυξηθεί με την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C. Ορισμένες καλές πηγές σιδήρου περιλαμβάνουν το κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά, τα όσπρια, το σπανάκια και τα σιτηρά εμπλουτισμένα με Σίδηρο.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η αγωγή με Σίδηρο μπορεί να γίνεται καθημερινά ή παρά μέρα. Μια σειρά μελετών αναφέρουν ότι η παρά μέρα μονοδοσική αγωγή (λήψη συμπληρώματος 1 φορά τη μέρα) με σίδηρο μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στην αύξηση της απορρόφησης Σιδήρου στο αίμα, και να οδηγήσει σε λιγότερες γαστρεντερικές διαταραχές και δυσβίωση στο παχύ έντερο, σε σχέση με την καθημερινή αγωγή.
Συμβουλές αύξησης της απορρόφησης του Σιδήρου της διατροφής
- Προτιμείστε γεύματα με αιμικό Σίδηρο πιο συχνά πχ. κρέας, πουλερικά και ψάρι
- Αποφύγετε την κατανάλωση καφέ ή τσαγιού με τα γεύματα (μπορείτε να τα καταναλώσετε 1 ώρα μετά το γεύμα)
- Αποφύγετε την κατανάλωση γαλακτοκομικών με γεύματα πλούσια σε Σίδηρο
- Προτιμείστε εμπλουτισμένα σε Σίδηρο προϊόντα του εμπορίου.
- Η βιταμίνη C διευκολύνει την απορρόφηση του Σιδήρου της διατροφής, επομένως συμπεριλάβετε στη διατροφή μαζί με τα γεύματα πηγές της βιταμίνης, όπως εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια μανταρίνια), πιπεριές, τομάτες, κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, ακτινίδιο, και φράουλες. Επιπλέον, προσθέστε λεμόνι σε πηγές σιδήρου, όπως φακές και φασόλια, αλλά και στο κοτόπουλο, το κρέας και το ψάρι.
Τι τρώμε μια μέρα όταν λαμβάνουμε Σίδηρο;
- Πρωινό: 2 φέτες ψωμί με ταχίνι, λιναρόσπορο και μπανάνα
Συμπλήρωμα σιδήρου (σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας)
Καφές ή τσάι (μετά από 1-2 ώρες, καθώς μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση του Σιδήρου)
- Σνακ: 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2% με 1 κ.γ. μέλι και 1 φρούτο και κολοκυθόσπορο
- Γεύμα: Σαλάτα με dressing vinegraitte με λεμόνι, 1 φιλέτο κοτόπουλο και ψητές πατάτες
- Σνακ: Κίτρινο τυρί και στικς λαχανικών
- Δείπνο: Σαλάτα με φακές beluga, αυγό βραστό και dressing vinegraitte με πορτοκάλι
Πηγές:
- WHO DAILY IRON SUPPLEMENTATION in adult women and adolescent girls
- Stoffel NU, von Siebenthal HK, Moretti D, Zimmermann MB. Oral iron supplementation in iron-deficient women: How much and how often? Mol Aspects Med. 2020 Oct;75:100865. doi: 10.1016/j.mam.2020.100865. Epub 2020 Jul 7. PMID: 32650997.
- Moretti D, Goede JS, Zeder C, Jiskra M, Chatzinakou V, Tjalsma H, Melse-Boonstra A, Brittenham G, Swinkels DW, Zimmermann MB. Oral iron supplements increase hepcidin and decrease iron absorption from daily or twice-daily doses in iron-depleted young women. Blood. 2015 Oct 22;126(17):1981-9. doi: 10.1182/blood-2015-05-642223. Epub 2015 Aug 19. PMID: 26289639.
- Stoffel NU, Cercamondi CI, Brittenham G, Zeder C, Geurts-Moespot AJ, Swinkels DW, Moretti D, Zimmermann MB. Iron absorption from oral iron supplements given on consecutive versus alternate days and as single morning doses versus twice-daily split dosing in iron-depleted women: two open-label, randomised controlled trials. Lancet Haematol. 2017 Nov;4(11):e524-e533. doi: 10.1016/S2352-3026(17)30182-5. Epub 2017 Oct 9. PMID: 29032957.
- Stoffel NU, Zeder C, Brittenham GM, Moretti D, Zimmermann MB. Iron absorption from supplements is greater with alternate day than with consecutive day dosing in iron-deficient anemic women. Haematologica. 2020 May;105(5):1232-1239. doi: 10.3324/haematol.2019.220830. Epub 2019 Aug 14. PMID: 31413088; PMCID: PMC7193469.
- Pasupathy, E., Kandasamy, R., Thomas, K. et al. Alternate day versus daily oral iron for treatment of iron deficiency anemia: a randomized controlled trial. Sci Rep 13, 1818 (2023). https://doi.org/10.1038/s41598-023-29034-9
- Sood, V., Kamboj, K., Bhatia, P. et al. A randomized trial of once daily versus twice daily dosing of oral iron in CKD. Sci Rep 13, 141 (2023). https://doi.org/10.1038/s41598-022-26589-x
Apple crisp with oats
Apples can be kept for a long time without spoiling! So if you have apples left, you can make something like apple pie, apple crisp, which is an apple-based dessert with a layer of oats & nuts on top!
The recipe is very easy, it is prepared quickly and can be accompanied by yogurt or ice cream!
What you will need (for 6 filling portions):
Apple layer
- 550-600 g diced apples
- 30 g of raisins
- 4 tbsp. water
- 3 tbsp. Brown sugar
- 1 tbsp. cinnamon
- 2 tbsp. corn flour
Oat/Crispy layer
- 100 g oats (rolled oats)
- 50 g ground almonds
- 1 tbsp. brown sugar
- 50 g walnuts or pecans
- 1/2 tbsp. cinnamon
- 3 tbsp. extra virgin olive oil
- Preheat the oven at 180 C degrees.
- In a bowl, mix the ingredients well for the apple layer and place in an oven dish.
- In a bowl (which can be the same bowl you had for the apple layer) mix the ingredients for the layer of oats and pour them over the apple layer
- Bake the apple scrisp at 180 C degrees for 50 minutes
- Enjoy!
Μελομακάρονα με φυστίκι Αιγίνης
Και σε ποιόν δεν αρέσουν τα μελομακάρονα! Μια αγαπημένη, κλασσική και θρεπτική συνταγή από μόνη της, με μέλι και ελαιόλαδο!
Αν και το διαδίκτυο κατακλύζεται από "πιο θρεπτικές" παραλλαγές της κλασσικής συνταγής, επιλέγω να μοιραστώ μαζί σας, μια κλασσική συνταγή, καθώς από μόνη της είναι θρεπτική, ειδικά χάρη στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, ενώ τα γλυκά και τα γλυκίσματα τα καταναλώνουμε για απόλαυση και όχι για τη θρεπτική τους αξία.
Αν έχετε παρατηρήσει οτι υπερκαταναλώνετε μελομακάρονα και άλλα γλυκίσματα, αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να εστιάσετε στους λόγους της υπερκατανάλωσης, και όχι στο να τα κάνετε ακόμη πιο θρεπτικά!
Θα χρειαστείτε:
Για τα μελομακάρονα
1 1/2 φλ. εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
1/2 φλ. ηλιέλαιο
1 φλ. μέλι
3/4 φλ. χυμό πορτοκάλι
1/4 φλ. κονιάκ
2 κ.γ. ξυσμα πορτοκαλιού
2 κ.γ. baking powder
1 κ.γ. σόδα
8 φλ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κ.γ. κανέλα
1 κ.γ. γαρύφαλο
Για το σιρόπι
2 φλ. μέλι
2 φλ. ζαχαρη
2 φλ. νερό
Για το γαρνίρισμα
1 1/2 φλ. ψιλοκομμένους ξηρούς καρπούς (εδώ: φυστίκι Αιγίνης)
Εκτέλεση:
1. Στο μιξερ αναμείξτε καλά τα υγρά υλικά (6 πρώτα)
2. Σε ενα μπολ αναμείξτε το αλεύρι, τη σόδα και το baking powder
3. Σιγα σιγα αναμείξτε τα στερεά με τα υγρά υλικά
4. Πλάστε τα μελομαρονα
5. Σε προθερμασμένο φούρνο ψηστε τα στους 175 βαθμους για περιπου 30 λεπτά
6. Ετοιμαστε το σιρόπι βραζοντας το μελι με τη ζαχαρη και το νερο
7. Όταν βγουν τα μελομακαρονα απο το φούρνο, μελώστε τα και αφηστε τα να κρυώσουν
8. Τέλος, πασπαλίστε τα με τους ξηρούς καρπούς