Διατροφή και ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική φλεγμονώδης δερματοπάθεια, που εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ αυτή η δερματοπάθεια επηρεάζει το 0.09–11.43% του παγκόσμιου πληθυσμού, και στις ανεπτυγμένες χώρες το ποσοστό των ασθενών είναι 1.5% με 5%. Η κλινική εικόνα των ασθενών διαφέρει ανάλογα με τη μορφή της. Η πλειονότητα των ασθενών εμφανίζει δερματικές πλάκες, συμμετρικά, κυρίως στους αγκώνες, τα γόνατα, στη μέση και το κεφάλι, που προκαλούν φαγούρα, πόνο και κάψιμο στο δέρμα. Οι δερματικές πλάκες δημιουργούνται από την υπερπλασία κυττάρων του δέρματος (κερατινοκυττάρων).
Η ψωρίαση διαγιγνώσκεται κυρίως μέσω φυσικής εξέτασης από δερματολόγο. Ενδέχεται να πραγματοποιηθεί βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η θεραπεία στοχεύει συχνά στη μείωση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των εξάρσεων. Κοινές θεραπείες περιλαμβάνουν τοπικά κορτικοστεροειδή, ανάλογα της βιταμίνης D, φωτοθεραπεία, στοματικά ή ενέσιμα φάρμακα και βιολογικούς παράγοντες που στοχεύουν σε συγκεκριμένα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η διατροφή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της ψωρίασης, αν και δεν την προκαλεί. Οι διατροφικές συστάσεις έχουν εστιάσει ιδιαίτερα γύρω από την ποιότητα της διατροφής.
- Διαχείριση Βάρους Το αυξημένο σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ψωρίασης. Επομένως, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, και την καλύτερη αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Μάλιστα, ακόμη και μικρή απώλεια βάρους, της τάξης του 5% του αρχικού βάρους έχει θετικά αποτελέσματα!
- Μεσογειακή Διατροφή Η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα πρότυπο διατροφής πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, με την έμφαση στα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά, τα σιτηρά ολικής άλεσης, το ψάρι, τα όσπρια και το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Μάλιστα, συστήνεται η τακτική εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού και οσπρίων, όπως και κόκκινης σάλτσας στο φαγητό, η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, και η καθημερινή χρήση ελαιολάδου. Αυτό το διατροφικό πρότυπο μπορεί να έχει ευεργετική δράση για τα άτομα με ψωρίαση λόγω των συστατικών των τροφίμων που τη χαρακτηρίζουν.
- Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα Η πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή που σχετίζεται με τη ψωρίαση. Καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, οι σπόροι και ξηροί καρποί.
- Συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D σε περίπτωση χαμηλών επιπέδων Ορισμένες μελέτες δείχνουν βελτίωση στα συμπτώματα με συμπληρωματική αγωγή σε άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
- Δίαιτα Χωρίς Γλουτένη Μόνο σε άτομα με ψωρίαση και κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, μια διατροφή χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης. Εαν δεν υπάρχει κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, δεν υπάρχει λόγος αποφυγής της γλουτένης.
Τι πρέπει να προσέξει το άτομο με ψωρίαση στη διατροφή του;
Ελεγχόμενη Κατανάλωση Αλκοόλ Η κατανάλωση αλκοόλ ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα συμπτώματα της ψωρίασης, επομένως η μείωση ή η αποφυγή του αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της ασθένειας (Qureshi et al., 2009, Archives of Dermatology).
Χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών Μελέτες σε ποντίκια έχουν δείξει αρνητική επίδραση των κορεσμένων λιπαρών στην δερματοπάθεια. Συνεπώς, συστήνεται η αποφυγή της υψηλής κατανάλωσης τους. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών είναι το βούτυρο, το κόκκινο κρέας, τα τροπικά έλαια (πχ. φοινικέλαιο, λάδι καρύδας) και τα ολόπαχα γαλακτοκομικά (κυρίως τυριά).
Χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων Σε ποντίκια, διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, και διατροφή πλούσια σε σάκχαρα και λιπαρά, είχε αρνητική επίδραση στην ψωρίαση. Συνεπώς, συστήνεται η χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων σακχάρων, όπως συστήνει και ο ΠΟΥ, μέχρι 5% των προσλαμβανόμενων θερμίδων. Το μέτρο αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω επιλογής τροφίμων με λιγότερη ή καθόλου πρόσθετη ζάχαρη, παρασκευή ροφημάτων και γλυκισμάτων χωρίς ή με λιγότερη ζάχαρη, και χρήση φρούτων για γλυκιά γεύση σε γλυκές παρασκευές (μπάρες, κέικ, μπισκότα).
Ημερήσιο Διατροφικό Πλάνο
Πρωινό: 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2% με 1 φρούτο, μούσλι, κανέλα και σπόρους (πχ. κολοκυθόσπορο)
Δεκατιανό: Σπιτική μπάρα με βρώμη, σπόρους και φυστικοβούτυρο
Μεσημεριανό: Σαλάτα εποχής με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, 1 μερίδα ψάρι ψητό ή πλακί, και ψωμί ολικής άλεσης
Απογευματινό: 2 φρούτα και ξηρούς καρπούς
Βραδινό: Σαλάτα ντάκος με παξιμάδι ολικής άλεσης, ανθότυρο, ντομάτα, κρεμμύδι και ελιές, και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
Χρήσιμες πηγές:
- Kanda N, Hoashi T, Saeki H. Nutrition and Psoriasis. Int J Mol Sci. 2020 Jul 29;21(15):5405. doi: 10.3390/ijms21155405.
- Garbicz J, Całyniuk B, Górski M, Buczkowska M, Piecuch M, Kulik A, Rozentryt P. Nutritional Therapy in Persons Suffering from Psoriasis. Nutrients. 2021 Dec 28;14(1):119. doi: 10.3390/nu14010119.
- Honda T, Kabashima K. Current understanding of the role of dietary lipids in the pathophysiology of psoriasis. J Dermatol Sci. 2019 Jun;94(3):314-320. doi: 10.1016/j.jdermsci.2019.05.003. Epub 2019 May 21. PMID: 31133503.
- Ford AR, Siegel M, Bagel J, Cordoro KM, Garg A, Gottlieb A, Green LJ, Gudjonsson JE, Koo J, Lebwohl M, Liao W, Mandelin AM 2nd, Markenson JA, Mehta N, Merola JF, Prussick R, Ryan C, Schwartzman S, Siegel EL, Van Voorhees AS, Wu JJ, Armstrong AW. Dietary Recommendations for Adults With Psoriasis or Psoriatic Arthritis From the Medical Board of the National Psoriasis Foundation: A Systematic Review. JAMA Dermatol. 2018 Aug 1;154(8):934-950. doi: 10.1001/jamadermatol.2018.1412.
Φριτεζα αέρα: Όσα θέλετε να μάθετε
Η φριτέζα αέρα ή airfryer έχει παρει τη θέση της στον παγκο της κουζινας πολλών νοικοκυριών.
Τι είναι η φριτέζα αυτή;
Όπως οι κλασσικές φριτεζες τηγανιζουν τα τρόφιμα σε λάδι, το airfryer ουσιαστικά ψήνει στον αέρα το τρόφιμο, όπως περίπου θα τα εψηνε ο φούρνος στη λειτουργία "αέρα". Το μέγεθος της είναι όσο ενός αρτοπαρασκευαστή.
Τι μπορώ να μαγειρέψω;
Αν και στο μυαλό μας ερχονται οι πατάτες, μπορουν να μαγειρευτουν από (γλυκο)πατάτες, μανιτάρια, και λαχανικά, εως και κοτόπουλο, κρεας, ψάρι ή γαρίδες, ενώ ψήνει και τις τορτιγιες σε chips.
Μάλιστα, ορισμένες έχουν και ρύθμιση και οδηγίες ανάλογα με το τι θέλει να μαγειρέψει κανεις!
Πόσο λάδι βάζω;
Ποικίλει ανάλογα με τις οδηγίες της εκάστοτε εταιρείας. Ορισμενες χρειάζονται 1 κουταλιά λάδι, ενώ άλλες αναφέρουν ότι δεν πρεπει να ρίξει κανείς λάδι μέσα στον κάδο.
Για να έχουν ωραία γευση τα φαγητά και οι πατατες, απλά μπορεί να ανακατευτεί το εκάστοτε τρόφιμο λίγο λάδι και μπαχαρικά.
Γιατί να επιλέξω φριτέζα αέρα;
Αν και δεν αποτελεί βασικό εργαλείο κουζίνας, έχει αρκετά οφέλη. Ο χρόνος ψησίματος είναι πιο γρήγορος, και δεν χρειάζεται να ανάψει κανεις το φουρνο, ενώ δεν χρειάζεται προθέρμανση!
Επίσης, είναι ιδανική για τους λάτρεις της τηγανητής πατάτας!!!
Πχ. Οι πατάτες ετοιμάζονται σε 20 λεπτά περίπου
Έτσι, έχουμε πατάτες "τηγανητές" γρήγορα και ευκολα, χωρίς τη χρήση μεγάλης ποσότητας λαδιού, χωρίς να χρειάζεται να τηγανίσουμε & να καθαρίζουμε την κουζίνα από τα λαδια.
Επίσης, η γεύση είναι όπως της τηγανητής πατατας!!! (Και ναι έχει πολυ λιγότερες θερμίδες)
Είναι ακριβη;
Ανάλογα με το budget, οι τιμές ποικιλουν από 50-300 ευρώ και πάνω!
Έχετε βαφλιέρα; Φτιάξτε βάφλες με 3 υλικά, χωρίς ζάχαρη!
Πρεβιοτικά: τα οφέλη στην υγεία μας
Τα πρεβιοτικά μαζί με τα προβιοτικά ακούγονται όλο και πιο συχνά σήμερα. Τα πρεβιοτικά είναι άπεπτοι, ζυμώσιμοι υδατάνθρακες, που οδηγούν σε επιλεκτική ανάπτυξη ή και δράση συγκεκριμένων μικροβίων της εντερικής χλωρίδας, ωφελώντας την υγεία του ατόμου που τα καταναλώνει.
Οι φυτικές ίνες είναι άπεπτοι υδατάνθρακες που ζυμώνονται στο παχύ έντερο, αλλά δεν έχουν απαραίτητα πρεβιοτική δράση, καθώς μπορεί να ζυμώνονται και από μη ωφέλιμα βακτήρια.
Τα πρεβιοτικά χαρακτηρίζονται από την αντίστασή τους στην πέψη στον ανώτερο γαστρεντερικό σωλήνα, την ικανότητα να ζυμώνονται από την εντερική χλωρίδα και να επάγουν την ανάπτυξη ή και δράση συγκεκριμένων βακτηρίων.
Ουσιαστικά αποτελούν την τροφή των βακτηρίων του παχέος εντέρου και δρουν έμμεσα, ενισχύοντας τη δράση των προβιοτικών, ειδικά με την ταυτόχρονη κατανάλωσή τους.
Η σύσταση της εντερικής χλωρίδας επηρεάζεται από τη σύσταση της διατροφής μας. Έτσι, αν αλλάξουμε τη διατροφή μας, τα είδη των βακτηρίων του εντέρου που θα αναπτύσσονται περισσότερο θα είναι διαφορετικά, ανάλογα με τα πρεβιοτικά που καταναλώνουμε.
Οι περισσότερες έρευνες μέχρι τώρα έχουν γίνει με συμπληρώματα πρεβιοτικών, οπότε δεν είναι ξεκάθαρη η επίδραση μιας διατροφής πλούσιας σε πρεβιοτικά καθώς και η βέλτιστη δόση πρεβιοτικών για θετικά αποτελέσματα, χωρίς ενοχλήσεις από το γαστρεντερικό.
Η έρευνα υποδεικνύει ότι τα οφέλη για την υγεία που προέρχονται από τη δράση των πρεβιοτικών δεν αφορούν μόνο την καλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, αλλά και την απορρόφηση μετάλλων και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.
Αν και δεν έχουμε πολλές έρευνες πάνω σε ανθρώπους, φαίνεται ότι τα πρεβιοτικά βοηθούν στη μείωση εντεροπαθογόνων μικροοργανισμών, ενδεχομένως μέσω ανάπτυξης ωφέλιμων βακτηρίων, ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος στο γαστρεντερικό σωλήνα ή μέσω των λιπαρών οξέων μικρής αλυσίδας που είναι μεταβολικά προϊόντα των βακτηρίων, με δράσεις που προάγουν την υγεία.
Μερικές από τις δράσεις των πρεβιοτικών που εξετάζονται είναι η μείωση των διαρροιών λόγω μολύνσεων ή αγωγής με αντιβίωση, βελτίωση συμπτωμάτων των φλεγμονωδών νόσων εντέρου, προστασία από τον καρκίνο του παχέος εντέρου, αύξηση της βιοδιαθεσιμότητας μετάλλων, όπως του ασβεστίου, του μαγνησίου και ενδεχομένως του σιδήρου, μείωση κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και επαγωγή του κορεσμού και επομένως υποβοήθηση της απώλειας βάρους.
Βέβαια, χρειάζονται επιπρόσθετες μελέτες σε ανθρώπους για την επικύρωση των μέχρι τώρα ευρημάτων.
Στην πράξη, εφόσον δεν συνίσταται συγκεκριμένη ποσότητα πρεβιοτικών, που είναι ευεργετική για την υγεία μας, μπορούμε να έχουμε ως στόχο την αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών και προϊόντων που φυσικά περιέχουν πρεβιοτικά, ενώ συμπλήρωμα πρεβιοτικών δεν είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της υγείας μας.
Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα προϊόντα ολικής άλεσης είναι εξαιρετικές πηγές φυτικών ινών, ενώ τρόφιμα όπως οι μπανάνες, τα κρεμμύδια, η βρώμη, τα όσπρια, οι αγκινάρες είναι πηγές φυτικών ινών με πρεβιοτική δράση και είναι καλό να είναι μέρος της διατροφής μας.
Ανορθόδοξες δίαιτες: Μέρος Β
Με την απώλεια βάρους να απασχολεί ενήλικες και ανηλίκους, πολλοί είναι αυτοί που παίρνουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν και να πουλήσουν τη δική τους δίαιτα.
Δίαιτες που αποκλείουν ομάδες τροφίμων ή συγκεκριμένα τρόφιμα, δίαιτες-αστραπή και δίαιτες που βασίζονται σε πεποιθήσεις ατόμων που ουδεμία σχέση έχουν με την επιστήμη της διατροφής, βρίσκονται σε πολλά περιοδικά και το διαδίκτυο, χωρίς, στην πλειοψηφία τους, να έχουν επιστημονική βάση.
Οι δίαιτες αποτοξίνωσης έχουν γίνει γνωστές από τους διασήμους, οι οποίοι τις χρησιμοποιούν για να καθαρίσουν το σώμα τους από τις τοξίνες. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που συνδέουν τις δίαιτες αυτές με την απώλεια βάρους, την καλή πέψη, τα υψηλά επίπεδα ενέργειας, με ωραία μαλλιά, νύχια και δέρμα, καθώς και με άλλες θετικές επιδράσεις.
Οι δίαιτες αυτές έχουν πολλές μορφές. Μπορεί να αποτελούνται από χυμούς, φρούτα και λαχανικά ή να αποκλείουν ομάδες τροφίμων, αλκοόλ και καφεΐνη. Στην πραγματικότητα, ο οργανισμός μας συνεχώς μεταβολίζει και αποβάλλει τις τοξίνες, το αλκοόλ και τα φάρμακα.
Δε χρειάζονται ειδικές δίαιτες ή σκευάσματα για να αποβληθούν τα «απόβλητα» του οργανισμού. Με το να αποκλείουν ομάδες τροφίμων, τέτοιου είδους δίαιτες μπορεί να οδηγήσουν σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών. Η απότομη απώλεια βάρους που αυτές συνεπάγονται (πάλι για να αποφύγεις επανάληψη), είναι παροδική, αφού οφείλεται κυρίως σε απώλεια υγρών, ενώ κάνοντας μια τέτοια δίαιτα, τα επίπεδα ενέργειας μόνο υψηλά δεν μπορούν να είναι. Μια ισορροπημένη διατροφή, βασισμένη στο μεσογειακό μοντέλο, με τρία γεύματα και δυο - τρία σνακ την ημέρα, μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και καφέ, είναι πολύ πιο ευεργετική από μια αποτοξινωτική δίαιτα με ημερομηνία λήξης, που δεν ταιριάζει με τις διατροφικές συνήθειές σας.
Η Zoe Harcombe, Βρετανίδα που ασχολείται με τη διατροφή, χωρίς να είναι διαιτολόγος ή διατροφολόγος, έχει γίνει γνωστή μέσα από την ομώνυμη δίαιτα, τα βιβλία και τις τηλεοπτικές της εμφανίσεις. Κατακρίνει την έρευνα και τις καμπάνιες για υγιεινή διατροφή, με τα λεγόμενά της να στηρίζονται σε δικές της πεποιθήσεις, χωρίς να τις στηρίζει σε βιβλιογραφία.
Η κ. Harcombe έχει δυστυχώς πολλούς ακολούθους, οι οποίοι παραπληροφορούνται και μάλλον πέφτουν θύματα ενός πολύ καλού marketing.
Το διατροφικό πλάνο μιας ισορροπημένης διατροφής δεν αποκλείει κανένα τρόφιμο ή ομάδα τροφίμων, δεν έχει ημερομηνία λήξης και υποστηρίζεται από την έρευνα. Ο οργανισμός μας έχει τη δυνατότητα να «αυτοαποτοξινώνεται», ενώ κανένα τρόφιμο από μόνο του δεν έχει μαγικές ιδιότητες για την υγεία!
Οι διαιτολόγοι και διατροφολόγοι είναι ειδικοί στη διατροφή, ακριβώς επειδή εφαρμόζουν πρακτικές που βασίζονται σε έρευνες και οδηγίες οργανισμών, για τις οποίες έχουν δουλέψει ομάδες επιστημόνων.