Πώς τα σχολικά σνακ επηρεάζουν την υγεία και την απόδοση των μαθητών
Στην Ελλάδα, το κολατσιό του σχολείου είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διατροφής των παιδιών και παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ημέρα του μαθητή. Στόχος της κατανάλωσης αυτού του μικρού γεύματος είναι να παρέχει ενέργεια και θρεπτικά συστατικά για να κρατήσει τους μαθητές σε εγρήγορση και συγκέντρωση.
Οι Έλληνες μαθητές, σε αντίθεση με μαθητές άλλων χωρών, επιστρέφουν στα σπίτια τους για το κύριο γεύμα της ημέρας. Αυτός ο πολιτισμικός κανόνας δίνει έμφαση στον οικογενειακό χρόνο και επιτρέπει ένα πλούσιο, σπιτικό γεύμα. Ωστόσο, το σνακ που φέρνουν στο σχολείο είναι ζωτικής σημασίας για να γεφυρώσουν τις ενεργειακές και διατροφικές τους ανάγκες μεταξύ του πρωινού και του κύριου γεύματος.
Ακόμη και ένα μικρό σνακ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη γνωστική λειτουργία. Τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά σνακ όπως οι ξηροί καρποί ή τα φρούτα παρέχουν ενέργεια και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, διατηρώντας την εγρήγορση και την συγκέντρωση στο μάθημα. Από την άλλη πλευρά, τα σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα μπορεί να οδηγήσουν σε ραγδαίες αυξομειώσεις στην ενέργεια, επηρεάζοντας την προσοχή και τη συγκέντρωση στην τάξη.
Ωστόσο, πολλές φορές, ειδικά σε παιδιά μεγαλύτερων τάξεων και εφήβους, η ποιόητα του δεκατιανού στο σχολείο είναι αρκετά χαμηλή.
Ενώ τα παραδοσιακά ελληνικά σνακ όπως το κουλούρι ή οι πίτες είναι αγαπητά, υπάρχει ανάγκη να αξιολογηθούν τα διατροφικά τους προφίλ στο πλαίσιο των σύγχρονων διατροφικών συστάσεων. Η εξισορρόπηση της παράδοσης με τη διατροφή μπορεί να προσφέρει στους μαθητές τα καλύτερα και των δύο κόσμων.
Η πρόσβαση σε μιας ποικιλίας επιλογών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να προσθέσει ποικιλία και οφέλη για την υγεία στη σκηνή του Ελληνικού σχολείου. Η διασφάλιση ότι το σχολικό σνακ είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά όταν εξετάζουμε την ανάπτυξη, τη γνωστική λειτουργία και τη σωματική υγεία. Ένα σωστά επιλεγμένο σνακ μπορεί να παρέχει απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα, διασφαλίζοντας ότι οι μαθητές παραμένουν σε καλή υγεία και στην κορυφή της αναπτυξιακής τους τροχιάς, να μπορούν να συμμετέχουν στις σχολικές δραστηριότητες, το μάθημα και το παιχνίδι.
Τι θα μπορούσε να είναι αυτό το δεκατιανό;
Τα παιδιά χρειάζονται θρεπτικά σνακ, που περιέχουν πηγές πρωτεΐνών, υδατανθράκων και φυτικών ινών. Τα συσκευασμένα τρόφιμα (μπισκότα, κρουασάν κτλ.) και τα ροφήματα (πχ. χυμοί) μπορεί να είναι η εύκολη λύση για το δεκατιανό, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι η κατάλληλη για τα παιδιά. Είναι τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες, σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι, και πτωχά σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Συνεπώς, είναι θεμιτό και σημαντικό τα παιδιά να παίρνουν στο σχολείο τρόφιμα, όπως τοστ και σάντουιτς (πχ. με τυρί ή/και αυγό, και λαχανικά ή με φυστικοβούτυρο και μπανάνα), παξιμάδια ολικής άλεσης με τυρί και ντομάτα, σπιτικές μπάρες βρώμης, σπιτική πίτα (πχ. σπανακόπιτα), και φρέσκα φρούτα, ενώ είναι απαραίτητος και ο αυστηρός έλεγχος των τροφίμων που πωλούνται στα σχολικά κυλικεία.
Επενδύοντας σε υγιεινές συνήθειες, όχι μόνο φροντίζουμε για τη φυσική ευεξία των παιδιών, αλλά δίνουμε και στον νου τους την τροφή που χρειάζεται για να ανθίσει. Προστατεύοντας τη διατροφή τους, επενδύουμε στο μέλλον τους.
Muffins κανέλας
Εύκολα muffins κανέλας έτοιμα σε 30 λεπτά!
Τι θα χρειαστείτε για 7 muffins
- 1/2 φλ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 1/2 φλ. αλεύρι βρώμης (στο blender 1/2 φλ. βρώμη)
- 2 κ.γ. baking powder
- 1/2 φλ. ζάχαρη (εγώ έβαλα 1/4 φλ. καστανή ζάχαρη* και 1/4 φλ. στέβια)
- 1 κ.σ. κανέλα
- 1 αυγό
- 1/2 φλ. γάλα 1,5% ή φυτικό ρόφημα αμυγδάλου ή βρώμης
- 1/4 φλ. εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
Για πάνω από τα muffins ανακατέψτε:
- 1 κ.σ. ζάχαρη
- 1 κ.γ. κανέλα
Αν είστε φαν της κανέλας δοκιμάστε να φτιάξετε πανεύκολα ρολά κανέλας!
Εκτέλεση:
- Αναμείξτε τα άλευρα, το baking poweder και την κανέλα σε ενα μπολ
- Αναμείξτε σε άλλο μπολ το γάλα, το αυγό και το ελαιόλαδο
- Αναμείξτε τα υγρά με τα στερεά υλικά
- Βάλτε το μίγμα σε φόρμες για muffin
- Πασπαλίστε από πάνω με το μίγμα ζάχαρης & κανέλας
- Ψηστε για 15 λεπτά σε προθερμασμένο φούρνο στους 170ºC
Καλή απόλαυση!
Σημείωση: Η καστανή και η λευκή ζάχαρη έχουν την ίδια διατροφική αξία. Η καστανή δεν είναι πιο "υγιεινή" από τη λευκή!
Pancakes με γιαούρτι
Τα pancakes έχουν γίνει εδώ και χρόνια μόδα για brunch. Υπάρχει πληθώρα συνταγών, για όλα τα γούστα, από κλασσικές συνταγές, εως pancakes φούρνου.
Αυτή τη φορά θα δοκιμάσουμε vegetarian pancakes με γιαούρτι & βρώμη, ιδανικά για γλυκά pancakes.
Τι θα χρειαστείτε για 6 μεγάλα pancakes:
- 1/2 φλ. γιαούρτι 2%
- 1/2 φλ. γάλα 1,5% ή φυτικό ρόφημα
- 1 1/3 φλ. βρώμη
- 1 αυγό
- 2 κ.γ. baking powder
- 1 βανιλίνη
- 1 κ.γ. κανέλα
- Ελαιόλαδο για το ψήσιμο σε αντικολλητικό τηγάνι
Εκτέλεση:
- Τοποθετήστε όλα τα υλικά στο blender και αναμείξτε καλά για να ομογενοποιηθεί το μίγμα.
- Αφήστε το μίγμα για 10 λεπτά, ενώ το αντικολλητικό τηγάνι θερμαίνεται.
- Ρίξτε λιγο ελαιόλαδο, και με ένα μεγάλο κουτάλι ρίξτε το μίγμα στο τηγάνι και ψήστε τα pancakes (αναποδογυρίζουμε τα pancakes, οταν στη μια πλευρά δημιουργηθούν φουσκάλες)
- Σερβίρετε με μέλι, γιαούρτι, τυρί κρέμα, βούτυρο ξηρών καρπών ή ό,τι άλλο έχετε όρεξη!
Superfoods: πόσο super είναι;
O όρος superfood (υπερτροφή) ακούγεται όλο και πιο συχνά σήμερα, ειδικά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιστολόγια και προμηθευτές τροφίμων, με διάφορες τροφές να χαρακτηρίζονται έτσι. Η κατανάλωσή τους παρουσιάζεται ότι έχει ευεργετική δράση στην υγεία μας, κυρίως προφυλάσσοντας μας από ασθένειες.
Όμως, ο όρος αυτός δεν υπάρχει στην επιστημονική ορολογία! Συνήθως ο όρος superfood / υπερτροφή αναφέρεται σε φρούτα και λαχανικά που είναι πιο πυκνά σε ορισμένα απαραίτητα ή ευεργετικά μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, αντιοξειδωτικά κ.ά.) σε σχέση με άλλα τρόφιμα!
Αρκετά τρόφιμα έχουν μελετηθεί ως προς τις ευεργετικές τους ιδιότητες στην υγεία μας, όπως τα μύρτιλλα (blueberries), το ρόδι, το κακάο, το κρασί, ο σολομός, τα acai berries, ενώ και στην Ελλάδα έχει μελετηθεί η σταφίδα Βοστίτσας!
Η ευεργετική δράση των αντιοξειδωτικών που περιέχονται στα μύρτιλλα και το κακάο, η αντι-υπερτασική δράση του χυμού του ροδιού και του παντζαριού, καθώς και η καρδιοπροστατευτική δράση του σολομού, που περιέχει ω-3 λιπαρά οξέα, είναι μερικά παραδείγματα που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη χρήση του όρου υπερτροφής.
Παρά τη μελέτη της δράσης των τροφίμων αυτών, αλλά και άλλων τροφίμων και συστατικών, πρέπει να τονιστεί ότι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνονται οι έρευνες, δεν είναι εφαρμόσιμες στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, οι ποσότητες των τροφίμων που μελετώνται συνήθως, είναι αρκετά υψηλότερες από την ποσότητα που θα μπορούσε να καταναλώσει ένα άτομο από τη διατροφή του.
Επιπλέον, το τρόφιμο μπορεί να έχει μελετηθεί σε συνδυασμό με άλλα τρόφιμα που διευκολύνουν την απορρόφηση κάποιων συστατικών.
Ακόμη, η δράση των συστατικών των τροφίμων είναι βραχυπρόθεσμη, επομένως, η κατανάλωσή τους θα πρέπει να είναι τακτική και σε μεγάλη ποσότητα. Αυτό όμως μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της σοκολάτας, η οποία περιέχει και άλλα συστατικά πέρα από το κακάο, όπως λιπαρά και ζάχαρη και είναι προτιμότερο να τρώμε μικρές ποσότητες από αυτήν, και όχι τακτικά.
Επιπρόσθετα, πολλές φορές οι μελέτες γίνονται σε ζώα ή ακόμη και σε μεμονωμένα κύτταρα ή ιστούς in vitro. Επομένως, ναι μεν μπορεί οι ερευνητές να βρουν μια θετική επίδραση, όμως αυτό δεν μπορεί να μεταφραστεί στον ανθρώπινο οργανισμό, χωρίς επιπλέον μελέτες στον άνθρωπο.
Αν και όντως υπάρχουν κάποια συστατικά τροφίμων που είναι ευεργετικά για την υγεία μας, και κάποια τρόφιμα έχουν νόμιμα το δικαίωμα για ισχυρισμούς υγείας, αυτό δεν σημαίνει ότι τρόφιμα που έχουν χαρακτηριστεί ως superfoods, συνήθως από μη επιστημονικούς φορείς, μπορούν να διαφυλάξουν ή να βελτιώσουν την υγεία μας.
Μια ποικίλη, υγιεινή διατροφή στα πρότυπα της Μεσογειακής Διατροφής, και δραστήρια ζωή, είναι πολύ πιο ευεργετική και φτηνή, σε σχέση με την τακτική κατανάλωση ακριβών «υπερτροφών» χωρίς περαιτέρω αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Έτσι, καταναλώνοντας πληθώρα τροφών, με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά, προσλαμβάνουμε απαραίτητα και ευεργετικά μικροθρεπτικά συστατικά για να προστατεύσουμε την υγεία μας.