Πόσο σημαντική είναι η βιταμίνη του ήλιου;
H βιταμίνη D, η βιταμίνη του ήλιου, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη με δράση ορμόνης που ενεργοποιείται στο σώμα μας, ύστερα από ήπια έκθεσή μας στον ήλιο, ενώ τη βρίσκουμε και σε ορισμένα τρόφιμα, εμπλουτισμένα και μη, και σε συμπληρώματα διατροφής. Τα επίπεδα της βιταμίνης D ελέγχονται εύκολα, μέσω αιματολογικών εξετάσεων και είναι σημαντικός ο ετήσιος έλεγχος τους.
Κρίνεται ότι η έκθεση στον ήλιο για πέντε με 30 λεπτά δύο φορές την εβδομάδα, αρκούν για την παραγωγή βιταμίνης D από το σώμα μας. Η εποχή, το νέφος, η συννεφιά, η υπερβολική χρήση αντηλιακών, η ώρα της έκθεσης στον ήλιο, και η μελανίνη είναι από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνθεση της βιταμίνης D στο σώμα μας. Το χειμώνα είναι πιο δύσκολη η έκθεσή μας στον ήλιο, επομένως τα επίπεδα της βιταμίνης D μειώνονται την εποχή αυτή.
Τα άτομα υψηλού κινδύνου για έλλειψη βιταμίνης D, είναι τα άτομα με περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, άτομα με σκούρο δέρμα, άτομα που χρησιμοποιούν υπερβολική ποσότητα αντηλιακών, έγκυες και θηλάζουσες, μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, βρέφη που θηλάζουν και παιδιά, άτομα άνω των 50 ετών που έχουν μειωμένη ικανότητα σύνθεσης βιταμίνης D, καθώς και άτομα με σύνδρομα δυσαπορρόφησης, και ηπατική ή νεφρική νόσο.
Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει πληθώρα ανθρώπινων γονιδίων, των οποίων η έκφραση επηρεάζεται με την έλλειψη της βιταμίνης. H έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα στα παιδιά, οστεομαλακία και οστεοπόρωση σε ενήλικες.
Ο ρόλος της βιταμίνης D στο σώμα μας είναι η απορρόφηση και ομοιόσταση του ασβεστίου, η απορρόφηση του φωσφόρου και η διατήρηση της υγείας των οστών και των δοντιών, η υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παίζει ρόλο και στην κυτταρική ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, όλο και αυξάνεται η βιβλιογραφία που υποστηρίζει την ευεργετική της δράση στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών, όπως διάφοροι τύποι καρκίνου, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη τύπου 1 και 2, ρευματοειδή αρθρίτιδα και η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Μάλιστα, έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, μέσω της δράσης της στη ρύθμιση της έκκρισης ινσουλίνης και της ανοχής στη γλυκόζη. Αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου, φαίνεται ότι η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην κυτταρική ανάπτυξη και την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων.
Η βιταμίνη D, έχοντας ρόλο ορμόνης, μπορεί να μειώσει το ρυθμό ανάπτυξης του καρκίνου και την αιμάτωση των όγκων, μέσω μείωσης της ανάπτυξης νέων αγγείων.
Αν και ζούμε σε μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες του κόσμου, κατέχουμε τα πρωτεία στην έλλειψη βιταμίνης D στην Ευρώπη, σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Εταιρίας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών! Λόγω του ότι η κύρια πηγή βιταμίνης D είναι ο ήλιος, η συνετή έκθεση στον ήλιο, ειδικά τώρα το καλοκαίρι είναι κλειδί στη βελτίωση των επιπέδων της βιταμίνης στον οργανισμό μας.
Επίσης, καλό είναι να συμπεριλαμβάνουμε στη διατροφή μας τρόφιμα - πηγές της βιταμίνης D, όπως ο σολομός, ο τόνος, οι σαρδέλες, τα αυγά, και εμπλουτισμένα τρόφιμα, όπως γάλα και μαργαρίνες. Σε περίπτωση, όμως έλλειψης της βιταμίνης D, η λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής είναι απαραίτητη!
Απολαύστε λοιπόν τον ήλιο, συνετά, με στόχο όχι μόνο το μαύρισμα, αλλά την ενεργοποίηση της βιταμίνης D, και ζητήστε να ελεγχθεί και η βιταμίνη D όταν κάνετε αιματολογικές εξετάσεις.
Triffle με γιαούρτι, granola & mango nice cream
Triffle με γιαούρτι, granola & mango nice cream: ένας δροσερός συνδυασμός ιδανικός για όσους πεινάνε αλλά θέλουν και παγωτό!
Η συνταγή είναι πλουσια σε πρωτεΐνη, Ασβέστιο, και φυτικές ίνες, και είναι ιδανική για vegetarian. Για να γίνει vegan η συνταγή μπορείτε να αντικαταστήσετε το γιαουρτι με γιαουρτι σόγιας ή καρυδας.
Τι θα χρειαστείτε:
- 1 κεσεδακι γιαουρτι 2%
- 3-4 κουταλιές granola της επιλογής σας
- 1/4-1/2 κατεψυγμένο mango
- λίγο ρόφημα αμυγδάλου
- κανέλα
Εκτέλεση:
1. Σε ένα μπολ τοποθετειστε σε στρώσεις το γιαουρτι με τη granola και την κανέλα
2. Στο blender αναμειξτε καλά το mango με γάλα μέχρι να έχει συσταση παγωτου sorbet
3. Τοποθετειστε πάνω από το triffle
4. Καλη όρεξη!
Πεινάω ή διψάω;
Θα έχετε ακούσει τη φράση, “δεν πεινάς, διψάς”.
Στην πραγματικότητα, αυτή η φράση έχει τις ρίζες της στην κουλτούρα της δίαιτας, και όχι στην επιστήμη, καθώς η πείνα και η δίψα είναι δύο διακριτά φυσιολογικά φαινόμενα που ελέγχονται από διάφορους μηχανισμούς στον οργανισμό, και έχουν διαφορετικά σημάδια αναγνώρισης.
Η πείνα προκαλείται από έναν συνδυασμό φυσιολογικών, και νευροενδοκρινολογικών παραγόντων. Κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στην πείνα περιλαμβάνουν την κενότητα του στομάχου, την ινσουλίνη και άλλες ορμόνες όπως η γκρελίνη και η λεπτίνη. Οι νευρώνες στον εγκέφαλο, ειδικότερα στο υποθάλαμο, ανταποκρίνονται σε αυτές τις αλλαγές και παράγουν την αίσθηση της πείνας. Πεινάμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, ανά 3-4 ώρες, και η πείνα αυξάνεται σταδιακά, ενώ ικανοποιείται με το φαγητό.
Από την άλλη πλευρά, η δίψα είναι η αίσθηση που προκαλείται από την αύξηση της οσμωτικότητα του αίματος, την μείωση του όγκου του αίματος ή την απώλεια νερού από τον οργανισμό, και ρυθμίζεται επίσης από τον υποθάλαμο, μέσω νευρολογικών οδών.
Αν και η πείνα και η δίψα είναι αισθήσεις που προκαλούνται από τον οργανισμό ως απάντηση σε βιολογικές ανάγκες, και ρυθμίζονται από τον υποθάλαμο, η πείνα είναι συνήθως συνδεδεμένη με την ανάγκη για ενέργεια και θρεπτικά στοιχεία, ενώ η δίψα είναι συνδεδεμένη με την ανάγκη για νερό, και είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τη διαφορά τους!
Δυστυχώς, λόγω της πανταχού παρούσας κουλτούρας της δίαιτας, έχουμε πειστεί ότι δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τις ανάγκες του σώματος μας. Και ενώ όντως είναι συχνό φαινόμενο να μην ακούμε την πείνα και τον κορεσμό, ο διαχωρισμός της πείνας και της δίψας είναι αρκετά πιο εύκολος!
Πηγές:
- Augustine V, Lee S, Oka Y. Neural Control and Modulation of Thirst, Sodium Appetite, and Hunger. Cell. 2020 Jan 9;180(1):25-32. doi: 10.1016/j.cell.2019.11.040. PMID: 31923398; PMCID: PMC7406138.
- Crooks B, Stamataki NS, McLaughlin JT. Appetite, the enteroendocrine system, gastrointestinal disease and obesity. Proc Nutr Soc. 2021 Feb;80(1):50-58. doi: 10.1017/S0029665120006965. Epub 2020 May 4. PMID: 32364087.
- Sternson SM, Eiselt AK. Three Pillars for the Neural Control of Appetite. Annu Rev Physiol. 2017 Feb 10;79:401-423. doi: 10.1146/annurev-physiol-021115-104948. Epub 2016 Nov 28. PMID: 27912679.
Τι να πάρω μαζί στην παραλία;
Το καλοκαίρι περνάμε αρκετές ώρες στην παραλία, και αναπόφευκτα θα πεινάσουμε. Τί μπορούμε να πάρουμε μαζί μας ή να παραγγείλουμε όταν πεινάσουμε;
Φρούτα
Τα καλοκαιρινά φρούτα είναι για πολλούς τα αγαπημένα τους. Σταφύλια, νεκταρίνια και ροδάκινα, πεπόνι και καρπούζι, ή ακόμη και κατεψυγμένα φρούτα είναι ιδανική επιλογή. Κόψτε τα από το σπίτι ή στην παραλία. Αν έχετε θήκη με παγοκυψέλες μπορείτε να πάρετε και γιαούρτι μαζί για να τα συνοδέψετε.
Επίσης, μπορείτε να κάνετε ένα smoothie, με φρούτα, και γάλα ή γιαούρτι ή ακόμη και κεφίρ και να το τοποθετήστε σε θερμός. Πλέον υπάρχουν θερμός που κρατούν τα ροφήματα κρύα για 24 ώρες και τα ζεστά ροφήματα ζεστά για 12 ώρες!
Σάντουιτς
Μπορείτε να φτιάξετε σάντουιτς πχ. με γαλοπούλα και τυρί ή σολομό και τυρί κρέμα και λαχανικά ή ομελέτα σε τορτίγια, και να τα πάρετε μαζί σας, αρκεί να τα τοποθετήστε σε θήκη με παγοκυψέλλες, καθώς το καλοκαίρι τα τρόφιμα αλλοιώνονται πολύ πιο γρήγορα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος για τροφικές δηλητηριάσεις!
Σαλάτα
Κόψτε ή πάρετε έτοιμη κομμένη σαλάτα μαζί σας και στην παραλία όπου μπορείτε να προσθέσετε κονσέρβα τόνου ή βρασμένα αυγά και σπιτικό dressing (πχ. με λάδι/μουστάρδα/ξύδι/αλατοπίπερο/μέλι). Και πάλι καλό είναι να έχετε θήκη με παγοκυψέλες για τα λαχανικά.
Μαγειρεμένο φαγητό
Αν έχετε μαγειρέψει σπίτι γιατί να μην πάρετε μαζί το φαγητό σας, ειδικά αν μεταφέρετε εύκολα.
Αν θελήσετε να παραγγείλετε από οργανωμένη παραλία ή καντίνα προτιμήστε κάτι ελαφρύ όπως μια σαλάτα - γεύμα. Για ένα πλήρες γεύμα χρειαζόμαστε λαχανικά, πηγή πρωτεΐνης (πχ. κοτόπουλο, σολομό, τόνο, τυρί, αυγό) και πηγή αμύλου (πχ. ψωμί, κριτσίνια, ψημένα κρουτόν, ζυμαρικά, πλιγούρι). Πολλές φορές το dressing που προστίθεται στις σαλάτες έχει αρκετές θερμίδες και λιπαρά. Ζητήστε να σας φέρουν το dressing στο πλάι και να βάλετε λίγο (πχ. 2 κουταλιές της σούπας). Τα σάντουιτς με τορτίγια ή αραβική πίτα είναι άλλη μια εύκολη και χορταστική επιλογή. Αυτό που χρειάζεται να περιέχει είναι μια πηγή πρωτεΐνης και λαχανικά, ώστε να είναι πλήρες γεύμα.
Φυσικά, μην ξεχάσετε να ενυδατωθείτε! Το νερό είναι φυσικά η ιδανική επιλογή, ενώ στα υγρά μετράνε και ο καφές και το τσάι, παρά την παροδική διουρητική τους δράση, και οι χυμοί! Αναφορικά με το κρύο τσάι στο εμπόριο κυκλοφορούν τσάγια χωρίς ζάχαρη, αλλά και τσάγια που ενώ αναγράφουν ότι δεν περιέχουν «ζάχαρη», εννοούν «κρυσταλλική ζάχαρη» και περιέχουν φρουκτόζη ή σιρόπια ή άλλα πρόσθετα σάκχαρα. Επίσης, το γεγονός ότι περιέχει ένα ρόφημα στέβια, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει ζάχαρη! Διαβάστε την ετικέτα στην πίσω πλευρά του προϊόντος για να είστε σίγουροι ότι το προϊόν που επιλέξατε δεν περιέχει ζάχαρη!
Δώστε προσοχή στην υγιεινή τροφίμων και στην τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων, γενικά, αλλά ιδιαίτερα το καλοκαίρι, λόγω ζέστης. Απολαύστε τις διακοπές και την παραλία με προσοχή, ενώ να θυμάστε ότι ακόμη και το καλοκαίρι μπορούμε να κάνουμε πιο υγιεινές επιλογές!