Καρκίνος του μαστού: απαγορεύεται το γάλα και το κόκκινο κρέας;
Συχνά ακούγεται ότι σε γυναίκες με καρκίνο του μαστου απαγορεύεται η κατανάλωση γάλακτος και κόκκινου κρέατος. Υπάρχουν όμως ενδείξεις για αυτή την απαγόρευση στην πρόληψη και κατά την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού;
Αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου του μαστού η έρευνα δεν έχει δείξει ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών αυξάνει τον κίνδυνο νόσου. Αντιθέτως, μια μετα-ανάλυση (έρευνα που λαμβάνει υπόψιν δεδομένα πολλών μελετών) δείχνει μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 5% σε γυναίκες που κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες γαλακτοκομικών, σε σχέση με γυναίκες που κατανάλωναν μικρότερες ποσότητες γαλακτομικών. Όσον αφορά το γάλα φάνηκε ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, αλλά η συσχέτιση αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Μάλιστα, τα γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά έδειξαν πιο ισχυρη σχέση με την μείωση του κινδύνου νόσου.
Όσο για το κόκκινο κρέας και την πρόληψη του καρκίνου γενικά, γνωρίζουμε ότι το κόκκινο κρέας ανήκει στην ομάδα των πιθανών καρκινογόνων, ενώ το επεξεργασμένο κρέας (αλλαντικά) ανήκει στην ομάδα των καρκινογόνων σύμφωνα με τον IARC, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απαγόρευεται η κατανάλωσή τους. Συστήνεται η κατανάλωση εως 80 γρ την ημέρα κόκκινο κρέας και εως 50 γρ. την ημέρα επεξεργασμένο κρέας. Αναφορικά με τον καρκίνο του μαστού οι έρευνες δεν δείχνουν σαφή αποτελέσματα, αλλά μια μετα-αναλύση έδειξε ότι όπως και με άλλους τύπους καρκίνου η υπερκατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νόσου. Παράλληλα, μια άλλη μετα-ανάλυση ερευνών δεν υποστηρίζει συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης ζωικού λίπους (όπως από κρέας και γαλακτοκομικά) και αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ έχουμε περιορισμένα τα στοιχεία που δείχνουν αύξηση του κινδύνου νόσου με την υπερκατανάλωση λίπους γενικά, καθώς και κορεσμένου λίπους (γαλακτοκομικά, λίπος κρέατος και αλλαντικών, βούτυρο, φοινικέλαιο, λάδι καρύδας).
Οι γυναίκες με καρκίνο μαστού τι πρέπει να κάνουν;
Σε γυναίκες με διάγνωση καρκίνου του μαστού τα ερευνητικά δεδομένα δεν μπορούν να μας οδηγήσουν σε σαφή συμπεράσματα, αναφορικά με την κατανάλωση λίπους, και κορεσμένου λίπους, άρα και των τροφίμων που τα περιέχουν όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά. Ενδέχεται όμως η χαμηλότερη κατανάλωση λιπαρών να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επανεμφάνισης της νόσου,.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το σώμα, ειδικά σε καταστάσεις ασθένειας χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για την διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης. Επίσης, λόγω των παρενεργειών της θεραπείας (ναυτία, έμετος, κόπωση) ενδέχεται η σίτιση να δυσχαιρένεται, επομένως, η κατανάλωση ποικιλίας θρεπτικών τροφίμων κρίνεται ακόμη πιο σημαντική. Έτσι, τα γαλακτοκομικά, και το κρέας που είναι τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να είναι μέρος της διατροφής των γυναικών με καρκίνο του μαστού, όπως άλλωστε και σε υγιή άτομα. Φυσικά, όπως και για όλους μας συστήνεται η αποφυγή υπερκατανάλωσης λιπαρών και κορεσμένων λιπαρών, επομένως είναι προτιμότερη η κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλότερα λιπαρά, και άπαχου κρέατος .
Συνοψίζοντας, στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού τα δεδομένα είναι πιο σαφή και δείχνουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών, και δη χαμηλών σε λιπαρά, έχει ευεργετική δράση, ενώ η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος μάλλον έχει αρνητική επίδραση. Κατά την αντιμετώπιση της νόσου δεν έχουμε δεδομένα που να υποδυκνείουν ότι επιβάλλεται η αποφυγή γάλακτος και γαλακτοκομικών ή κρέατος. Αντιθέτως, μπορούν να είναι μέρος της υγιεινής διατροφής που συστήνεται για τη διατήρηση καλής κατάστασης θρέψης, αρκεί να μην γίνεται υπερκατανάλωση λίπους και ειδικά κορεσμένου λίπους, κάτι που ισχύει για όλους μας.
Το πιο σημαντικό βήμα που μπορούν να κάνουν οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν καρκίνο του μαστού πέρα από την προσκόλληση σε μια πλήρη και ισσοροπημένη διατροφή είναι να δώσουν έμφαση στη διατήρηση του βάρους τους και μιας καλής κατάστασης θρέψης, ενώ να διατηρήσουν φυσιολογικό σωματικό βάρος μετά την θεραπεία.
Πηγές:
- Dairy consumption and risk of breast cancer: a meta-analysis of prospective cohort studies. doi: 10.1007/s10549-011-1467-5
- https://www.iarc.fr/en/media-centre/iarcnews/pdf/Monographs-Q&A_Vol114.pdf
- Red and processed meat intake and risk of breast cancer: a meta-analysis of prospective studies. doi: 10.1007/s10549-015-3380-9
- Summary and meta-analysis of prospective studies of animal fat intake and breast cancer. doi: 10.1017/S095442241000003X
- Nutrition and Survival After the Diagnosis of Breast Cancer: A Review of the Evidence. doi:10.1200/JCO.2002.03.008
- Nutrition and Physical Activity During and After Cancer Treatment: An American Cancer Society Guide for Informed Choices. doi: 10.3322/canjclin.56.6.323
- http://www.aicr.org/assets/docs/pdf/education/heal-well-guide.pdf
Μύθοι και αλήθειες για την άσκηση και την απώλεια βάρους
Η απώλεια βάρους είναι ένα πάντα επίκαιρο θέμα. Για την απώλεια βάρους αυτό που χρειάζεται είναι η επίτευξη αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, δηλαδή ο διαιτώμενος να τρώει λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται το σώμα. Οποιαδήποτε δίαιτα θα επιτύχει, αρκεί να υπάρχει αυτό το αρνητικό ισοζύγιο. Βέβαια, το να ακολουθούμε μια υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητο για την υγεία μας, ενώ μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της απώλειας βάρους, εφόσον γίνει τρόπος ζωής, καθώς δεν υπάρχουν άσκοπες απαγορεύσεις. Για την επίτευξη του αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας μπορούμε να τρώμε λιγότερο, να κινούμαστε περισσότερο ή βέλτιστα να συνδυάσουμε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής με τακτική άσκηση.
Ας εξετάσουμε κάποιους από τους μύθους γύρω από την άσκηση και την απώλεια βάρους:
1. Όταν κάνουμε γυμναστική, το λίπος εγκλωβίζεται και δεν καίγεται. Το λίπος, και γενικά κάποιο όργανο/μέρος του σώματός μας δεν μπορεί να εγκλωβιστεί, εκτός και αν πάψει να αιματώνεται, όπου και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί ακρωτηριασμό! Όταν ξεκινάμε ένα πρόγραμμα άσκησης παρατηρείται μια παροδική αύξηση στο βάρος, λόγω κατακράτησης υγρών από τους μυς. Το βάρος επανέρχεται, ενώ η άσκηση βοηθά στη μείωση του λίπους και την διατήρηση της μυικής μάζας σε άτομα που ακολουθούν πρόγραμμα απώλειας βάρους.
3. Κάνουμε γυμναστική για απώλεια βάρους. Η άσκηση/κίνηση είναι απαραίτητη για όλους μας. Αν και έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε την άσκηση με την απώλεια βάρους, στην πραγματικότητα, μπορεί να υπάρξει και αύξηση του βάρους με την άσκηση! Αυτό συμβαίνει, καθώς αυξάνεται η πείνα μετά από την άθληση. Για το λόγο αυτό, η άσκηση ωε μέρος ενός προγράμματος για απώλεια βάρους θα πρέπει να συνοδεύεται από πρόγραμμα διατροφής, έτσι ώστε συνεργιστικά να οδηγούν σε απώλεια βάρους/λίπους. Βέβαια, καλό είναι να θυμόμαστε και τις άλλες ευεργετικές ιδιότητες της άσκησης, όπως την βελτίωση της διάθεσης, της αυτοπεποίθησης και τα πολλά οφέλη στην υγεία που εκτείνονται από την προστασία έναντι στα καρδιαγγειακά εως την μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.
2. Όσοι κάνουν γυμναστική πρέπει να παίρνουν συμπλήρωμα πρωτεΐνης. Η άσκηση αυξάνει τις ενεργειακές ανάγκες του ατόμου, ενώ μετά την άσκηση καλό είναι να καταναλώσουμε γεύμα με υδατάνθρακες για αποθήκευση μυικού γλυκογόνου και με πρωτεΐνες για αποκατάσταση των μυών. Οι άνθρωποι καταναλώνουμε επαρκείς (αν όχι υπεραρκετές) ποσότητες πρωτεΐνης, ενώ λόγω της αυξημένης πείνας και όρεξης μετά την άσκηση τρώμε και περισσότερο φαγητό, άρα και πρωτεΐνη. Τα συμπληρώματα πρωτεΐνών δεν χρησιμεύουν σε αθλούμενους, εκτός και αν κάποιος δεν προλαβαίνει ή δεν μπορεί να καταναλώσει την απαιτούμενη ποσότητα πρωτεΐνών (συνήθως οι επαγγελματίες αθλητές). Είναι σαφώς προτιμότερο να επιλέξουμε φαγητό, το οποίο πέρα από τα μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπαρά) μας παρέχει και μικροθρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά και άλλες ενώσεις με θετική επίδραση στην υγεία μας. Επίσης, κάποιες φορές άτομα που καταναλώνουν συμπληρώματα πρωτεϊνών οδηγούνται σε θετικό ισοζύγιο ενέργειας, με αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους και την αποθήκευση λίπους, καθώς ό,τι το σώμα λαμβάνει σε περίσσεια αποθηκεύεται ως λίπος.
Η άσκηση, πέρα από τα οφέλη στην σωματική υγεία έχει εξαιρετικά οφέλη στην ψυχική μας υγεία. Για απώλεια βάρους, ο συνδυασμός μιας (υποθερμιδικής) υγιεινής, πλήρους διατροφής με την άσκηση είναι ιδανικός!
Εμπιστευτείτε μόνο τους εξειδικευμένους επαγγελματίες!
Ανάλυση Σύστασης Σώματος: Τι μας δείχνει και πως την κάνουμε
Η λιπομέτρηση, ή η ανάλυση σύστασης σώματος όπως ονομάζεται πλέον είναι η μέτρηση μέσω της οποίας, όπως λέει και το όνομά της, εκτιμάται η σύσταση του σώματός μας. Ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται η ανάλυση είναι λιγότερο ή περισσότερο λεπτομερής, και πέρα από το λίπος, οι παράμετροι που μπορεί να μετρώνται η μυική μάζα, και τα υγρά, και η κατανομή του λίπους και της μυικής μάζας στο σώμα.
Η αξιολόγηση του σωματικού βάρους, και του Δείκτη Μάζας Σώματος (Βάρος/Ύψος2) και η κατάταξή του στις κλίμακες του χαμηλού σωματικού βάρους, του φυσιολογικού βάρους, του υπέρβαρου, και της παχυσαρκίας μπορεί να χρησιμοποιούνται συχνά, όμως πλέον γνωρίζουμε οτι σε ατομικό επίπεδο μπορεί να υπο- ή υπερεκτιμηθεί ο λιπώδης ιστός που παίζει ρόλο στην κατάσταση της υγείας, σε όλες τις ηλικίες. Αυτό σημαίνει οτι άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος μπορεί να έχουν μια επιθυμητή σύσταση σώματος, και άτομα με επιθυμητό σωματικό βάρος να έχουν αυξημένο ποσοστό σωματικού λίπους ή/και χαμηλή μυική μάζα. Η ανάλυση σύστασης σώματος έρχεται να εκτιμήσει τη σύσταση του σώματος, έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε πληροφορίες σχετικά με την παρούσα κατάσταση σύστασης σώματος, την πρόοδο της απώλειας λίπους (και σπλαχνικού λίπους) ή την εκγύμναση ενός ατόμου, και όχι μόνο!
Κλείστε το ραντεβού σας για ανάλυση σύστασης σώματος εδώ!
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι για την ανάλυση σύστασης σώματος, όπως το δερματοπτυχόμετρο (γνωστό και ως “τσιμπίδα”), τα μηχανήματα βιοηλεκτρικής εμπέδησης που χρησιμοποιούνται ευρέως στα διαιτολογικά γραφεία, και η μέθοδος DEXA (Dual Energy X-ray Absorpiometry ή στα Ελληνικά Διπλής Ενέργειας Φωτονιακή Απορροφησιομέτρηση) που χρησιμοποιείται κυρίως για τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας σε ακτινοδιαγνωστικά κέντρα, και αποτελεί τον gold standard τρόπο μέτρησης, δηλαδή τον πλέον ακριβή τρόπο μέτρησης. Επίσης, η σύσταση σώματος μπορεί να αξιολογηθεί και μέσω λιγότερο συχνά απαντώμενων μεθόδων όπως η πληθυσμιογραφία, η μέτρηση Καλίου σώματος, η υδροπυκνομετρία, η μαγνητική και η αξονική τομογραφία και άλλες μέθοδοι. Επίσης, μέσω εξισώσεων με χρήση ανθρωπομετρίας (μέτρηση περιφερειών σώματος) μπορεί να εκτιμηθεί το ποσοστό του λίπους και του κοιλιακού λίπους.
Κάθε μέτρηση έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά της.
Η μέθoδος DEXA αποτελεί τον πιο ακριβή τρόπο ανάλυσης σύστασης σώματος, αλλά έχει υψηλότερο κόστος, και είναι χρονοβόρα μέθοδος. Η μέτρηση με το δερματοπτυχόμετρο είναι επίσης ακριβή, όμως θα πρέπει να γίνεται από άτομο με εμπειρία στις μετρήσεις και η χρήση του είναι δύσκολη σε άτομα με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Επίσης, δεν εκτιμαται η μυική μάζα, αλλά μόνο το ποσοστό του λίπους στο σώμα.
Η βιοηλεκτική εμπέδηση είναι ακριβής εφόσον τηρείται το πρωτόκολλο μέτρησης, η ανάλυση γίνεται πολύ γρήγορα και δίνει πολλές πληροφορίες για τη σύσταση του σώματος. Χάρη στην ευκολία και ταχύτητα χρήσης της, είναι η πιο κοινή μέθοδος ανάλυσης σύστασης σώματος που χρησιμοποιείται στα διαιτολογικά γραφεία. Τα τελευταία έτη, με την πρόοδο της τεχνολογίας, η βιοηλεκτρική εμπέδηση, μπορεί να μας δώσει αρκετές πληροφορίες, όπως το βάρος του λιπώδους ιστού, το ποσοστό και την κατανομή του λίπους στο σώμα, το επίπεδο του σπλαχνικού λίπους στο σώμα, τη μυική μάζα και την κατανομή της στο σώμα, την οστική μάζα, τις πρωτεϊνες, τα συνολικά υγρά του σώματος, το ενδοκυττάριο και εξωκυττάριο νερό, και τη γωνία φάσης (μια μέτρηση για την κατάσταση των κυτταρικών μεμβρανών) και την αξιολόγηση υπάρξης σαρκοπενίας στους ηλικιωμένους (έλλειψη μυικής μάζας).
Για την σωστή μέτρηση υπάρχουν οδηγίες πριν από τη χρήση της που πρέπει να ακολουθεί το άτομο που θέλει να κάνει την ανάλυση σύστασης σώματος μέσω βιοηλεκτικής εμπέδησης:
- Αποφύγετε να φάτε γεύμα ή/και να πιείτε μεγάλες ποσότητες υγρού τουλάχιστον 2 - 3 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Να πίνετε αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια του 24ωρου που προηγείται της μέτρησης, για να εξασφαλίσετε κανονικές συνθήκες ενυδάτωσης.
- Αποφύγετε την άσκηση για 12 ώρες πριν από τη μέτρηση.
- Αποφύγετε την καφεΐνη εντός 3 ωρών από τη μέτρηση.
- Αδειάστε την ουροδόχο κύστη τουλάχιστον 30 λεπτά πριν από τη μέτρηση.
- Μην πίνετε αλκοόλ εντός 24 ωρών από τη δοκιμή.
- Επειδή οι εκτιμήσεις του σωματικού λίπους επηρεάζονται από την αλλαγή της περιεκτικότητας σε νερό μέσα στο σώμα καθ 'όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι προτιμότερο οι μετρήσεις να γίνονται την ίδια ώρα της ημέρας κάθε φορά.
- Για τις γυναίκες, η έμμηνος ρύση επηρεάζει τις μετρήσεις.
Πηγές:
- Jiménez Boraita R, Arriscado Alsina D, Gargallo Ibort E, Dalmau Torres JM. Determinantes de la salud en la adolescencia: capacidad cardiorrespiratoria y composición corporal [Determinants of health in adolescence: cardiorespiratory fitness and body composition]. Nutr Hosp. 2021 Jul 29;38(4):697-703. Spanish. doi: 10.20960/nh.03507. PMID: 33720742.
- Bosy-Westphal A, Braun W, Geisler C, Norman K, Müller MJ. Body composition and cardiometabolic health: the need for novel concepts. Eur J Clin Nutr. 2018 May;72(5):638-644. doi: 10.1038/s41430-018-0158-2. Epub 2018 May 10. PMID: 29748654.
- Wang N, Sun Y, Zhang H, Chen C, Wang Y, Zhang J, Xia F, Benedict C, Tan X, Lu Y. Total and regional fat-to-muscle mass ratio measured by bioelectrical impedance and risk of incident type 2 diabetes. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2021 Dec;12(6):2154-2162. doi: 10.1002/jcsm.12822. Epub 2021 Sep 30. PMID: 34595832; PMCID: PMC8718017.
- Kuriyan R. Body composition techniques. Indian J Med Res. 2018;148(5):648-658. doi:10.4103/ijmr.IJMR_1777_18
- Lee SY, Gallagher D. Assessment methods in human body composition. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2008;11(5):566-572. doi:10.1097/MCO.0b013e32830b5f23
Όλα ή τίποτα: πώς θα σαμποτάρουμε την προσπάθειά μας με μια μόνο σκέψη
Ήρθε και πάλι η εποχή του χρόνου που ξεκινάμε άλλη μια προσπάθεια απώλεια βάρους. Έτσι από 1η Ιανουαρίου ή από Δευτέρα ξεκινάμε δυναμικά.
Τέλος τα γλυκά και οι πειρασμοί…
...μέχρι που η πρώτη πρόκληση εμφανιζεται μπροστά μας. Μπορεί να είναι ένα γλυκάκι, τα αποφάγια του παιδιού, το αίσθημα πείνας (λόγω μικρής ποσότητας φαγητού & πολύωρης αφαγίας), το άγχος, ή η βαρεμάρα της καραντίνας. Και αυτή η πρόκληση, όσο μικρή και αν είναι, πολλές φορές αρκεί για να μας κάνει να νιώθουμε ότι η προσπάθειά μας απέτυχε, τα καταστρέψαμε όλα!
Και η στιγμή που νομίζουμε οτι τα καταστρέψαμε όλα, είναι η στιγμή που ξεκινάμε να σαμποτάρουμε την προσπάθειά μας να πετύχουμε τον στόχο μας!
Και ενώ στο μυαλό μας έχουμε δύο πιθανά σενάρια: είτε τηρούμε κατά γράμμα το πρόγραμμα, είτε δεν το τηρουμε καθολου (και υποσχόμαστε ότι από αύριο/Δευτέρα θα ξεκινήσουμε πάλι), στην πραγματικότητα σημασία έχει να βελτιώνουμε σταδιακά τις διατροφικές συνήθειες μας, και να διαχειριζόμαστε τις προκλήσεις που μας απομακρύνουν από το στόχο μας.
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, έχουμε συμμάχους:
- την ήπια διατροφή και όχι τις στερητικές δίαιτες που κάθε χρόνο δοκιμάζουμε και κάθε χρόνο αποτυγχάνουν και υστερα νιώθουμε εμείς ανίκανοι, χωρίς να ισχύει κάτι τέτοιο
- τους ρεαλιστικούς στόχους και
- την ρεαλιστική σκέψη όχι δεν πήραμε σε μια μερα 2 κιλά, υγρά είναι, και το βάρος θα επανέλθει πολύ σύντομα
Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι σύμμαχος σην προσπάθειά σου! Ενημερώσου για τις υπηρεσίες του διαιτολογικού γραφείου εδώ!