Τι πρέπει να ξέρω για τα ω-3 λιπαρά οξέα;
Ω-3 λιπαρά οξέα: το απαραίτητο λίπος
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, και είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας, καθώς ο οργανισμός μας δεν μπορεί από μόνος του να τα συνθέσει.
Τρία είναι τα κύρια απαραίτητα ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία ο οργανισμός χρειάζεται.
- Το α-λινολενικό οξύ (ALA) βρίσκεται σε μερικά φυτικά έλαια (πχ, σογιέλαιο, έλαιο λιναρόσπορου, λαδι κανόλα), τους ξηρούς καρπούς (ειδικά στα καρύδια), τους σπόρους (π.χ λιναρόσπορος, σπόροι chia), καθώς και σε φυλλώδη λαχανικά και τα φασόλια (κυριως σόγιας - emadame beans).
- Το εικοσαπεντανοικό (EPA) και το και το δοκοσαεξαενοικό οξύ (DHA) που βρίσκονται στα ψάρια (ειδικά τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η σαρδέλα, ο τόνος, ο ξιφίας, ο βακαλάος) και τα ιχθυέλαια. Ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να μετατρέπει το ALA σε EPA και DHA, οπότε ακόμη και αν κάποιος είναι χορτοφάγος ή vegan με διατροφή που περιλαμβάνει πηγές ALA, τότε είναι πιθανό να καλύπτει τις ανάγκες του σε ω-3 λιπαρά οξέα.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα παίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες λειτουργίες του σώματος, έχοντας θέση και λειτουργία στις μεμβράνες των κυττάρων, στην αναπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου, στον έλεγχο της πήξης του αίματος, στη φλεγμονή και στην ενδοθηλιακή λειτουργία. Λόγω της δράσης τους σε πολλές λειτουργίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένου και του νευρικού συστήματος τα ω-3 λιπαρά φαίνεται να παίζουν ρόλο σε πληθώρα νόσων σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης.
Τα οφέλη των ω-3 λιπαρών είναι πολλαπλά, με πιο γνωστή την προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις, αυξάνοντας την HDL “καλή” χοληστερόλη, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση, ελέγχοντας τον καριακό ρυθμό, και τα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Μάλιστα, 2 μερίδες λιπαρό ψάρι την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο για νόσο και θάνατο λόγω καρδιαγγειακών ασθενειών, ενώ ασθενείς με καρδιακή νόσο που καταναλώνουν ω-3 λιπαρά οξέα ωφελούνται από μείωση αρρυθμιών και μείωση του κινδύνου θανάτου. Η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής σπάνια κρίνεται απαραίτητη σε υγιή άτομα, ενώ θεωρείται ωφέλιμη για ασθενείς με καρδιαγγειακά νοσήματα.
Συγκεκριμένα, ο American Heart Association συστήνει την πρόσληψη μιας με δυο μεριδες ψαριού την εβδομάδα, ενώ για ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο συστήνει την πρόσληψη 1 γραμμαρίου ημερησίως EPA & DHA, κυρίως μέσω της διατροφής. Η συμπληρωματική αγωγή δεν συστήνεται για άτομα που δεν βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ για άτομα με υψηλα επίπεδα τριγλυκεριδίων συστήνει αγωγή με 4 γραμμάρια ημερησίως EPA & DHA.
Έρευνες αποδίδουν στα ω-3 λιπαρά πιθανά οφέλη σε πληθώρα ασθενειών, από την οστεοπόρωση εως στον καρκίνο, την άνοια, την κατάθλιψη και την αγχώδη διαταραχή, την διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ), τις ημικρανίες, τη ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις νόσους, όπως η νόσος Chron και η Ελκώδη Κολίτιδα, και άλλες αυτοάνοσες νόσους. Επίσης, οι ασθενείς με διαβήτη μπορούν να ωφεληθούν από την προστατευτική τους δράση κατά των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Επίσης, η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας ω-3 λιπαρών οξέων είναι απαραίτητη και βαρυσήμαντη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ειδικά στο τρίτο τρίμηνο κύησης, οπόταν συσσωρεύονται τα ω-3 λιπαρά στον εγκέφαλο του εμβρύου, καθώς και κατά το θηλασμό και τους πρώτους 10 μήνες ζωής του βρέφους, για την ομαλή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου. Η ποσότητα κατανάλωσης ψαριού που συστήνεται είναι 250-350 γρ εβδομαδιαίως για έγκυες και θηλάζουσες, ενώ συστήνεται η προσληψη 200–300 mg DHA ημερησίως για τις θηλάζουσες.
Πώς θα αύξήσουμε την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων;
- Πέρα από συνταγές όπου το ψάρι αποτελεί το κύριο γεύμα, μπορεί να προστεθεί σε πίτες (ψαρόπιτα), σάντουιτς και σαλάτες (τονοσαλάτα, σαλάτα με σολομό κ.α.), ή να γίνει μπιφτέκι ή σπιτική (ψητή) ψαροκροκέτα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι τα μεγάλα ψάρια έχουν υψηλά επίπεδα Υδραργύρου, επομένως, γυναίκες που σκοπεύουν να μείνουν έγκυες, εγκυμονούσες και θηλάσουζες, όπως και μικρά παιδιά πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση ξιφία και σκουμπρί, και να μην ξεπερνούν την κατανάλωση 170 γραμμαρίων τόνου την εβδομάδα.
- Οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, πχ. καρύδια, chia seeds και αλεσμένο λιναρόσπορο αποτελούν ιδανική πηγή καλών λιπαρών, ω-3 λιπαρών και πρωτεϊνης και μπορούν να προστεθούν σε πολλές συνταγές. Μπορούν να καταναλωθούν μαζί με δημητριακά στο πρωινό, στη σαλάτα ή σε σνακ, ενώ ακόμη μπορούν να προστεθούν σε συνταγές για κέικ, και ψωμί ή στο χυλό βρώμης και σε σπιτικές μπάρες, καθώς και σε σπιτική granola ή μούσλι.
- Ο αλεσμένος λιναρόσπορος και τα chia μπορεί να αντικαταστήσoυν το αυγό σε vegan συνταγές, όταν αναμειχθούν με ζεστό νερό (1 κ.σ. λιναρόπορο & 3 κ.σ. ζεστό νερό ή 1 κ.σ. chia seeds & 2 1/2 κ.σ. ζεστό νερό, το οποίο αφήνουμε για 10-15 λεπτά να “δέσει”).
- Άλλες μη-ζωικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι σταυρανθη και τα φασόλια. Επιλέξτε το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι και το κουνουπίδι ως σαλάτα, ενώ και τα φασόλια μπορούν εκτός από κυρίως γεύμα να αναμειχθούν και σε σαλάτες.
Τα οφέλη των ω-3 λιπαρών οξέων είναι ποικίλα, και εύκολα μπορούμε να βρούμε και να εντάξουμε στη διατροφή μας τρόφιμα-πηγές τους.
Πηγές
- Marine omega-3 supplementation and cardiovascular disease: an updated meta-analysis of 13 randomized controlled trials involving 127 477 participants.
- Seafood long-chain n-3 polyunsaturated fatty acids and cardiovascular disease: a science advisory from the American Heart Association.
- Omega-3 polyunsaturated fatty acid (fish oil) supplementation and the prevention of clinical cardiovascular disease: a science advisory from the American Heart Association.
- Omega-3 fatty acids for the management of hypertriglyceridemia: a science advisory from the American Heart Association
- U.S. Department of Health and Human Services, U.S. Department of Agriculture. 2015–2020 dietary guidelines for Americans
- Section on Breastfeeding. Breastfeeding and the use of human milk
- Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Their Health Benefits
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 16-20 Οκτώβρη 2017
1. 16 Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Επισιτισμού. Θέμα για φέτος: “Αλλαγή της μετανάστευσης στο μέλλον. Επένδυση στην ασφάλεια των τροφίμων και στην αγροτική ανάπτυξη”
2. Πάνω κάτω γνωρίζουμε τις βιταμίνες. Είναι ευκολο να θυμόμαστε τα ονόματα γιατί είναι από το αλφάβητο όπως βιταμινη Α, συμπλεγμα βιταμινών Β, βιταμίνες C, D, E, H, K.
Επομένως, όταν μας αναφέρουν την βιταμίνη Β17 θα πιστέψουμε ότι είναι μια βιταμίνη. Στην πραγματικότητα όμως όχι μόνο βιταμίνη δεν είναι, αλλά είναι δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή μας! Διαβάστε το άρθρο μου εδώ.
3. Μπορεί να έχετε ακούσει ότι όταν κάνουμε διατροφή για απώλεια βάρους δεν πρέπει να κάνουμε γυμναστική, γιατί δεν χάνουμε λίπος ("εγκλωβίζεται το λίπος")?! Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει!
Αντιθέτως, ο συνδυασμός άσκησης με αντιστάσεις και ολιγοθερμιδικής διατροφής (διατροφή με λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε, με σκοπό την απώλεια βάρους) οδηγεί με μεγαλύτερη απώλεια λίπους, ενώ η άσκηση με αντιστάσεις βοηθά στη διατήρηση της μυικής μάζας!
Διαβάστε την περίληψη του επιστημονικού άρθρου εδώ.
4.Μιας που κρυώνει ο καιρός σιγά σιγά, γιατί να μην φτιάξουμε γευστικότατες, αρωματικές φακές του Άκη Πετρετζίκη;
5. Ο απαραίτητος και πολυαγαπημένος μας καφές έχει και ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία μας!!!
Εθισμός στις τροφές: μύθος ή πραγματικότητα, ένα άρθρο από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας
http://www.eiep.gr/images/Periodiko/t46.pdf
Στη σελίδα 2 θα βρείτε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο: " Εθισμός στις τροφές: Μύθος ή Πραγματικότητα;"
Η εμπειρία μου από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Πέρασαν σχεδόν 10 χρόνια από τότε που πέρασα στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, από την θετική κατεύθυνση. Η βάση το 2009 ήταν 18.831 μόρια.
Ο χώρος του Πανεπιστημίου δεν μοιάζει με την εικόνα που έχουμε από άλλα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Είναι σχετικά μικρός χώρος, γεγονός που δικαιολογείται, καθώς δεν έχει πολλά τμήματα, ενώ είναι μέσα στο πράσινο! Δεν θα βρείτε αφίσες και χώρους για μέλη των κομμάτων, όπως συνηθίζεται σε άλλα Πανεπιστήμια. Εσωτερικά, τα κρήρια είναι καινούρια, με σύγχρονες εγκαταστάσεις και εργαστήρια (και μαρμάρινα πατώματα)! Θα λέγαμε ότι πιο πολύ μοιάζει με Πανεπιστήμιο του εξωτερικού!
Αν και μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι τα μαθήματα καλύπτουν κυρίως τρόπους απώλειας βάρους, η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική! Στα μαθήματα που κάνουμε συμπεριλαμβάνονται μαθηματα τα οποία φαινομενικά δεν έχουν να κάνουν με τη διαιτολογία πχ. οργανική και ανόργανη χημεία, τα οποία όμως αποτελούν βασικές και απαραίτητες γνώσεις που επιβάλεται να έχει κάθε επιστήμονας υγείας, ώστε να κατανοεί εις βάθος τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος και να μπορεί με κριτική σκέψη να αντιλαμβάνεται τη μεθοδολογία και τα συμπεράσματα μελετών. Πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί πρέπει να τα μάθω όλα αυτά, αλλά εν τέλει επιβεβαιώθηκε ότι οι γνώσεις αυτές είναι άκρως σημαντικές και απαραίτητες για να γίνει κάποιος σωστός επιστήμονας και επαγγελματίας υγείας. Τα μαθήματα έχουν μεγάλο εύρος, και αφορούν την εφαρμογή της επιστήμης της διαιτολογίας στον άνθρωπο (κλινική διατροφή, αθλητική διατροφή, δημόσια υγεία), το τρόφιμο, και την λειτουργία του οργανισμού από το μόριο στον οργανισμό ως σύνολο.
Όπως σε κάθε σχολή, υπάρχουν μαθήματα που είναι (πολύ) δύκολα (για μένα ήταν η Βιοχημεία), και άλλα ήταν σχετικά εύκολα. Δεν είναι δύσκολο να πάρει κάποιος πτυχίο στα 4 χρόνια, αν είναι επιμελής. Το οργανωμένο διάβασμα καθ’ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου είναι σημαντικό, και η επανάληψη θα είναι πολύ πιο εύκολη! Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από τους καθηγητές! Είναι εκεί όχι μόνο για τη δική τους έρευνα, αλλά και για την εκπαίδευση και κατάρτιση των φοιτητών!
Κάποια μαθήματα έχουν και εργαστήρια όπου δουλεύουμε με μικροοργανισμούς ή τρόφιμα, ενώ σε άλλα γινόμαστε εμείς το αντικείμενο μελέτης (πχ. μετράμε τον βασικό μεταβολισμό ενός συμφοιτητή)!
Κάθε φοιτητής στο τελευταίο έτος θα πρέπει να ολοκληρώσει τρεις πρακτικές ασκήσεις τις οποίες οργανώνει το Πανεπιστήμιο: στη βιομηχανία τροφίμων, στην κοινότητα και σε νοσοκομείο, καθώς και να συγγράψει και να παρουσιάσει πτυχιακή εργασία πάνω σε ένα θέμα του ενδιαφέροντός του, υπό τη επίβλεψη καθηγητή. Εγώ είχα κάνει πρακτική άσκηση στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Λέσβου, στο Στρατιωτικό ΓΝΑ 401, και στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων. Οι τρεις πρακτικές ασκήσεις βοηθούν τον φοιτητή να καταλάβει σε ποιόν τομέα της διαιτολογίας του ταιριάζει να εργαστεί, καθώς αποκτά και εργασιακή εμπειρία! Η πτυχιακή μου εργασία αφορούσε την παιδική παχυσαρκία.
Συμπερασματικά, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έχουμε ένα όμορφο περιβάλλον για σπουδές! Το προγραμμα σπουδών είναι ολοκληρωμένο, και στο τέλος των σπουδών ο επιμελής φοιτητής θα έχει βαθιά γνώση του αντικειμένου στην θεωρία, αλλά θα έχει εφαρμόσει τις γνώσεις του και στην πράξη. Φυσικά, η γνώση ποτέ δεν τελειώνει και η εκπαίδευση ποτέ δεν πρέπει να σταματάει, επομένως είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε τακτικά για τις νέες εξελίξεις στην επιστήμη.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί ότι για να γίνει κάποιος διαιτολόγος-διατροφολόγος θα πρέπει να έχει τελειώσει είτε το Χαροκόπειο, είτε τις αντίστοιχες σχολές σε ΤΕΙ ή να έχει αναγνωρισμένο από τον ΔΟΑΤΑΠ πτυχίο διαιτολογίας-διατροφής από το ίδρυμα του εξωτερικού. Διαιτολόγος-διατροφολόγος δεν μπορεί να γίνει κάποιος αν δεν έχει τελειώσει τις παραπάνω σχολές, ακόμη και αν ο τίτλος σπουδων μοιάζει. Επιπλέον, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό στη διαιτολογία-διατροφή δεν οδηγεί σε επαγγελματικά δικαιώματα διαιτολόγου-διατροφολόγου!
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου.
Για απορίες, μην διστάσετε να με ρωτήσετε!