Πόσο κοντά είμαστε στη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας;
Οι εξελίξεις πάνω στη γενετική έχουν φέρει επανάσταση τα τελευταία χρόνια και στη διατροφή μας.
Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε ανάλογα με τα γονίδιά μας να ακολουθήσουμε μια απόλυτα εξατομικευμένη διατροφή, έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αρκετών ασθενειών. Στην πράξη όμως τι γίνεται; Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Αν και έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά, δεν έχουμε σαφή αποτελέσματα, ώστε να σχηματίσουμε την πλήρη εικόνα και να είμαστε σε θέση να εξατομικεύσουμε την διατροφή μας, σύμφωνα με το DNA μας. Μάλιστα, αν και υπάρχουν κάποιες εταιρείες που υπόσχονται διατροφή σύμφωνα με τα γονίδια, εξετάζουν μόνο μερικά γονίδια, και ουσιαστικά προτείνουν μια διατροφή που λίγες διαφορές έχει από ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής.
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Επιπλέον, δεν είναι μόνο τα γονίδια μας, αλλά και το περιβάλλον μας, και ο τρόπος ζωής μας που επηρεάζει τον κίνδυνο στον οποίο βρισκόμαστε για εμφάνιση χρόνιων ασθενειών, ενώ δεν πρέπει να απομονώνουμε και την συμβολή της εντερικής μας μιρκοχλωρίδας, η οποία φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία μας.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται ο παράγοντας περιβάλλον και τρόπος ζωής!
Συνεπώς, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, όπως τη μικροχλωρίδα του εντέρου και τον τρόπο ζωής μας, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
Granola cup με γιαούρτι & φρούτα
Maxi granola cup με γιαουρτι!
Μια φωλιά από granola φιλοξενεί το δροσιστικό και θρεπτικό γιαούρτι και αποξηραμένα (ή και φρέσκα) φρούτα! Είναι μια συνταγή πλουσια σε πρωτεΐνη, ασβέστιο, ω-3 λιπαρά οξέα, και φυτικές ίνες!
Τι θα χρειαστείτε για 2 φωλιές:
- 3/4 φλ βρώμη
- 1/4 φλ μέλι ή άλλο σιρόπι
- 1/4 φλ τριμμένη καρυδα
- 1 κ.σ. εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο
- 1 κ.γ. κανέλα
- 1 κ.σ. chia seeds
- 2 κ.σ. αλεσμενο λιναρόσπορο
- γιαούρτι 2% (ή γιαούρτι σόγιας)
- αποξηραμένα ή φρέσκα φρούτα
Για τις φωλιες θα χρειαστούν είτε μικρές φόρμες για κέικ ή μπορείτε να φτιάξετε φόρμες από αλουμινόχαρτο.
Εκτέλεση:
1. Σε ένα μπολ αναμειξτε τη βρώμη, την καρυδα, την κανέλα και τους σπόρους.
2. Σε ένα μικρό μπολάκι αναμειξτε το μέλι και το ελαιόλαδο, και αναμειξτε καλά με το μίγμα της βρώμης.
3. Φτιάξτε τη φωλιά granola στη φόρμα και ψηστε σε προθερμασμενο φουρνο στους 175 βαθμους για 15 λεπτά.
4. Αφου κρυώσουν προσθεστε το γιαουρτι και τα φρουτα.
Καλή απόλαυση!
Διατροφικοί Μύθοι: Τι ισχύει τελικά για το γάλα;
Το γάλα, η κύρια τροφή του ανθρώπου από τη γέννηση, παραδόξως αποτελεί αντικείμενο πολλών διατροφικών μύθων. Κατά καιρούς το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατηγορούνται για πρόκληση διαφόρων χρόνιων νόσων από τον καρκίνο έως την οστεοπόρωση, ενώ λόγω του ότι αρκετοί συγκάτοικοί μας στη Γη εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη, πολλοί θεωρούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος να πίνει γάλα μετά την παιδική ηλικία.
Ας δούμε μερικούς κοινούς μύθους γύρω από το γάλα.
1. Το γάλα προκαλεί καρκίνο. Η κατανάλωση γάλακτος (και γαλακτοκομικών) φαίνεται να συνδέεται όχι με αυξημένο, αλλά αντιθέτως με μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Συγκεκριμένα, ο πλέον κοινός μύθος για το γάλα και τον καρκίνο του μαστού έχει καταρριφθεί πολλάκις από μελέτες και μετα-αναλύσεις (ανάλυση δεδομένων πολλών όμοιων ερευνών) που δείχνουν είτε ότι η κατανάλωση γάλακτος είτε μειώνει είτε δεν επιδρά στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Επιπλέον, αναφορικά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και πάλι φαίνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών και η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ περιορισμένα δεδομένα συσχετίζουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών και ασβεστίου με τον καρκίνο του προστάτη, επομένως επιπλέον μελέτες αναμένονται.
2. Το γάλα προκαλεί οστεοπόρωση. Το γάλα είναι κύρια πηγή ασβεστίου, το οποίο είναι απαραίτητο και κύριο συστατικό των οστών και των δοντιών. Μελέτες παρατήρησης έχουν αναφέρει συσχέτιση μεταξύ υψηλής κατανάλωσης γαλακτοκομικών και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, όμως οι μελέτες αυτές δεν δείχνουν αίτιο-αιτιατό, βασίζονται σε ερωτηματολόγια όπου οι συμμετέχοντες μπορεί μεροληπτικά να δίνουν λάθος απαντήσεις, και δεν λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην οστική μάζα και τον κίνδυνο καταγμάτων. Αντιθέτως, φαίνεται ότι οι vegan που δεν καταναλώνουν καθόλου γαλακτοκομικά έχουν χαμηλότερη οστική μάζα! Τέλος, υπέρμαχοι της παράδοξης «αλκαλικής δίαιτας» πιστεύουν ότι το γάλα ως «όξινο» θα οδηγήσει στην απώλεια ασβεστίου από τα οστά, κάτι που δεν ισχύει στην πραγματικότητα!
3. Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα. Η μοναδική τροφή του ανθρώπου μετά τη γέννηση είναι το γάλα. Σχετικά σπάνιες είναι οι περιπτώσεις σε παιδιά που εμφανίζουν και διατηρούν αλλεργία στο γάλα, οπότε και απαγορεύεται η κατανάλωση των γαλακτοκομικών. Στην Ευρώπη σπάνια είναι η δυσανεξία στην λακτόζη, ενώ τα άτομα μπορούν να καταναλώσουν γάλα χωρίς λακτόζη! Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα μετά την παιδική ηλικία, θα λέγαμε ότι ναι, ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς γάλα, όπως μπορεί να ζήσει χωρίς γλυκά, καφέ, διακοπές, βόλτες και άλλες απολαύσεις της ζωής! Η κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών σίγουρα δεν είναι απαραίτητη, όπως το νερό, όμως είναι μια θρεπτικότατη ομάδα τροφίμων πλούσια σε πρωτεΐνη, Ασβέστιο, Κάλιο, Φώσφορο, Ιώδιο, και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
4. Το γάλα είναι νερό και ζάχαρη. Το γάλα δεν είναι νερό και ζάχαρη. Σίγουρα περιέχει νερό (υγρό), γεγονός που το καθιστά εξαιρετική επιλογή ροφήματος μετά από άσκηση, ως πηγή υγρών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Όσον αφορά τη ζάχαρη, το γάλα περιέχει το σάκχαρο λακτόζη, το οποίο όμως δεν προσμετράται στη ζάχαρη, δηλαδή τα ελεύθερα σάκχαρα, ούτε προστίθεται επιπλέον ζάχαρη στο γάλα. Βέβαια, στα γιαούρτια και ροφήματα γάλακτος με γεύσεις/φρούτα προστίθεται ζάχαρη!
Πολλοί είναι μύθοι της διατροφής και ειδικά για το γάλα. Αν είναι της μόδας τα ροφήματα-υποκατάστατα γάλακτος (όπως γάλα αμυγδάλου κ.α.), δεν αντικαθιστούν σε διατροφική αξία τα γαλακτοκομικά! Αν επιλέξετε να μην καταναλώνετε το γάλα και τα προϊόντα του, τότε σιγουρευτείτε ότι λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο από άλλες πηγές (π.χ. αμύγδαλα, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ψάρια με κόκκαλο) και εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα!
Πηγές:
1. Milk nutritional composition and its role in human health. doi: 10.1016/j.nut.2013.10.011.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 6-17 Αυγούστου 2018
1. Τις προάλλες μου ανέφεραν το μύθο του ότι η ζάχαρη θρέφει τα καρκινικά κύτταρα, επομένως οι ασθενείς με καρκίνο θα πρέπει να αποφέυγουν τη ζάχαρη και τα γλυκά.
Ισχύει κάτι τέτοιο;
Κατά καιρούς ακούμε για διάφορους μύθους σχετικά με τη διατροφή και την υγεία, οι οποίοι δυστυχώς αναπαράγονται και από επαγγελματίες υγείας!!!
Η ζάχαρη δεν ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, ενώ δεν σημαίνει ότι αν σταματήσει ένας ασθενής να τρώει ζάχαρη/σάκαχαρα, που είναι πρακτικά αδύνατον, θα γιατρευτεί!!!!
Οι πεποιθήσεις αυτές πέρα από το γεγονός ότι είναι δυνητικά επικίνδυνες, δεν συνάδουν ούτε με τη φυσιολογία του σώματος (όλοι οι υδατάνθρακες μετατρέπονται σε γλυκόζη στο σώμα μας!!), ούτε με την παθοφυσιολογία της νόσου!
Όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα (τα οποία πάλι είναι κύτταρα του σώματός μας που αναπτύσσονται ταχέως, παρεκλείνοντας από τις φυσιολογικές κυτταρικές λειτουργίες και τον κυτταρικό έλεγχο) χρειάζονται ενέργεια για να αναπτυχθούν, υπό μορφή γλυκόζης. Έτσι, αναπόφευκτα χρησιμοποιούν ενέργεια, όπως όλα τα κύτταρα, ενώ έχουν αυξημένες ανάγκες ενέργειας.
Δεν σημαίνει ότι αν σταματήσουμε να τρώμε ζάχαρη ή οποιαδήποτε πηγή υδατανθράκων θα σταματήσει η εξέλιξη της νόσου. Άλλωστε, οι υδατάνθρακες είναι απαραίτητοι και το κύριο καύσιμο του οργανισμού και το μοναδικό καύσιμο του εγκεφάλου μας! Αντιθέτως, όταν έχουμε ασθενείς με καρκίνο κύριο μέλημά μας είναι η επίτευξη ή /και διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης!
Διαβάστε περισσότερους μύθους εδώ.
2. Το νέο μας επιστημονικό άρθρο με τίτλο "Wine: An Aspiring Agent in Promoting Longevity and Preventing Chronic Diseases" μόλις δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Diseases!
Είναι ελεύθερο να το διαβάσετε εδώ.
3. Τι να επιλέξουμε ως υγιεινά, αλλά ελαφριά σνακ;
4. Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν σοβαρές νόσους, των οποίων η αναγνώριση και αντιμετώπιση από μια διεπιστημονική ομάδα (ιατρός, ψυχολόγος, διαιτολόγος) είναι απαραίτητη!
Η εμμονή με το φαγητό, την εικόνα του σώματος και του σωματικού βάρους υποδεικνύουν διατροφική διαταραχή.
Πέρα από τις αναγνωρισμένες διατροφικές διαταραχές, δηλαδή τη νευρογενή ανορεξία, νευρογενή βουλιμία και αδηφαγική διαταραχή, υπάρχουν και άλλες άτυπες μορφές.
Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συνήθως στην εφηβική ηλικία, αλλά παρατηρούνται και στην παιδική ηλικία και σε ενηλίκους. Αν και είναι πιο συχνά απαντώμενες σε γυναίκες, και οι άνδρες μπορεί να πάσχουν από διατροφικές διαταραχές!
Γενετικοί, βιολογικοί, συμπεριφοριστικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στον κίνδυνο εμφάνισης των διατροφικών διαταραχών.
Ο εξειδικευμένος διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αντιμετώπισης των διατροφικών διαταραχών!
Εγώ έχω εκπαιδευτεί στο Κέντρο Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, σε συνεργασία με το Βρετανικό National Center for Eating Disorders, και μου έχει απονεμηθεί ο τίτλος Master Practitioner in Eating Disorders and Obesity.
5. Η "ευεξία" (wellness) πωλείται πλέον παντού. Είτε μέσω της γυμναστικής, είτε τροφίμων, είτε άλλων προϊόντων και σκευασμάτων.
Την θέληση για επίτευξη της ευεξίας εκμεταλλεύονται αρκετοί, ενώ τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τη βιομηχανία της ευεξίας να την προωθεί ως πανάκεια για σοβαρές ασθένειες, με ισχυρισμούς που όχι μόνο δεν μπορούν να υποστηριχθούν από την (ιατρική) επιστήμη, αλλα πολλές φορές ούτε από τη λογική!
Μια πρόσφατη μελέτη* έδειξε ότι άτομα που ακολουθούν ομοιοπαθητική, βοτανοθεραπείες και άλλες εναλλακτικές μορφές θεραπείας ως μέρος της αντικαρκινικής τους θεραπείας, βρίσκονται σε διπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν από τη νόσο, σε σχέση με εκείνους που ακολουθούν μόνο τη συμβατική θεραπεία!
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλά παραδείγματα ατόμων, που παραπλανήθηκαν και που έχασαν τη ζωή τους από απατεώνες και ψευδο-επιστήμονες που παρίσταναν τους ιατρούς και θεραπευτές, υπόσχοντας σίγουρη θεραπεία.
Άλλα παραδείγματα εκμετάλλευσης που κοινού αποτελούν:
- κινδυνολογίες περί επικίνδυνων τροφίμων ή ομάδων και συστατικών τροφίμων που δεν ενέχουν κανέναν κίνδυνο για τον γενικό πληθυσμό, ή πρέπει να αποφεύγονται από μικρό αριθμό ατόμων για ιατρικούς λόγους (πχ. γλουτένη).
- επικίνδυνες πρακτικές ("θεραπεία" με τσίμπιματα μελισσών)
- άχρηστες, αλλά δυνητικά επικίνδυνες πρακτικές (αποτοξίνωση, κατανάλωση πυρήνων βερύκοκου κ.α.)
Όπως αναφέρει και η Dr Gunter "In its current form, wellness isn’t filling in the gaps left by medicine. It’s exploiting them." Δηλαδή, η ευεξία στην τωρινή της μορφή δεν συμπληρώνει τα κενά της ιατρικής, αλλά τα εκμεταλλεύεται!!
6. Επισκεφτείτε το ανανεωμένο μου προφίλ στο www.aegeandoctors.gr όπου θα ενημερωθείτε για:
- το βιογραφικό μου
- τις υπηρεσίες του διαιτολογικού γραφείου
- τα άρθρα μου πάνω στη διατροφή
7. Τι να κάνω όταν πρέπει να βελτιώσω τις διατροφικές μου συνήθειες ή να ελέγξω το βάρος μου και δεν μπορώ να μπω σε δίαιτα;
8. Η Stacey όπως και πολλοί άλλοι χάνουν αρκετά χρήματα πιστεύοντας ότι διάφορα προϊόντα (σκευάσματα "αποτοξίνωσης", κρέμες, συμπληρώματα κ.α.) θα τους βοηθήσουν να χάσουν βάρος ή να αποκτήσουν υγεία και ευεξία!
Παρά τις υποσχέσεις και τις έξυπνες διαφημιστικές καμπάνιες μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, ενώ υπάρχει κίνδυνος και για την υγεία από διάφορα σκευάσματα, προϊόντα και δίαιτες-αστραπή!
Διαβάστε περισσότερα στο Fitness Reloaded.