Επιστημονική τεκμηρίωση vs "επιστημονική τεκμηρίωση"
Οι επιστήμες βασίζονται στην παρατήρηση και τα πειράματα (έρευνα). Αυτά που σήμερα θερούμε κοινή λογική, αποτελούν ουσιαστικά τα συμπεράσματα μελετών και παρατηρήσεων. Χάρη στις επιστήμες ζούμε πολλά χρόνια, αντιμετωπίζουμε νόσους που παλαιότερα δεν ήταν ιάσιμες, και επικοινωννούμε άμεσα από κάθε γωνιά του κόσμου. Κι όμως, σήμερα παραμερίζουμε πολλά σημαντικά επιτεύγματα των επιστημών (πχ. τα εμβόλια, αλλά όχι τα κινητά), πιστεύουμε τις ψεύτικες ειδήσεις, και πρέπει να αναδιατυπώνουμε ακόμη και βασικές αρχές των επιστημών και της έρευνας, ώστε να ενημερωθεί σωστά το κοινό.
Παράλληλα, η έρευνα προχωρά, και γίνονται πολλές μελέτες ανά τον κόσμο, έτσι ώστε να μάθουμε καλύτερα τον κόσμο γύρω και μέσα μας. Η επιστημονική τεκμηρίωση θεωρείται σημαντική, όμως, στην πράξη το κοινό δεν έχει τα εργαλεία να αξιολογήσει την επιστημονική τεκμηρίωση που του παρέχεται. Αυτό είναι απολύτως (φυσιο)λογικό, καθώς δεν ασχολούμαστε όλοι με την έρευνα ή τον εκάστοτε κλάδο/επιστημη. Υπάρχουν χιλιάδες επιστημονικές μελέτες και δημοσιευμένα άρθρα, τα οποία πολλές φορές έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα, ενώ η μεθοδολογία της έρευνας επηρεάζει και την ποιότητά της. Άλλωστε, πολλές φορές διαβάζουμε άρθρα που ανακοινώνουν με βαρύγδουπους τίτλους τα νέα επιστημονικά δεδομένα που “αλλάζουν ο,τι ξέραμε”, χωρίς όμως να ισχύει κάτι τέτοιο, ειδικά στον κλάδο της διατροφής. Μάλιστα, για διάφορα επιστημονικά ερωτήματα μπορούμε να βρούμε και αντίθετες απαντήσεις! Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν όλη την σχετική βιβλιογραφία και τις αδυναμίες των μελετών, έτσι ώστε να εξάγουμε σαφή, έγκυρα και ισχυρά συμπεράσματα! Άλλες φορές, το επιστημονικό ερώτημα δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, και στην πράξη εφαρμόζεται μια κοινή συναίνεση (το λεγόμενο consensus). Άλλωστε, η επάρκεια του συνόλου των στοιχείων αποτελούν την επιστημονική απόδειξη/τεκμηρίωση.
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε μέσα μας, λίγο εως πολύ, μια μεροληψία. Δεν είναι όλες οι μελέτες το ίδιο, και δεν μπορούμε πάντα να εξάγουμε συμπεράσματα αίτιου-αιτιατού (δηλαδή ότι το Α οδηγεί στο Β) ή να γενικεύσουμε τα αποτελέσματα. Επίσης, μελέτες σε ζωικά μποντέλα δεν μπορούν να “μεταφραστούν” στον άνθρωπο, αλλά μας δίνουν ένα έναυσμα. Ακόμα και οι μετα-αναλύσεις (οι -θεωρητικά- πιο αξιόπιστες αναλύσεις δεδομένων που λαμβάνουν υπόψιν δεδομένα πολλών μελέτών) μπορεί να έχουν σοβαρά προβλήματα μεθοδολογίας ή οι επιστήμονες να εξάγουν λανθασμένα συμπεράσματα, επηρεασμένοι από τη μεροληψία τους!
Γιατί μας νοιάζει αυτό;
Το κοινό μπορεί να παρασυρθεί πολύ εύκολα από επιτήδειους και ψευδοεπιστήμονες οι οποίοι χρησιμοποιούν συγκεκριμένες μελέτες, συχνά με πολλά μεθοδολογικά λάθη ή σε κύτταρα ή/και ζώα, αλλά όχι στον άθρωπο, έτσι ώστε να προωθήσουν την δική τους πεποίθηση. Δηλαδή, επιλέγουν συγκερκιμένες μελέτες, οι οποίες συμφωνούν με τα πιστεύω τους και ενισχύουν τους ισχυρισμούς τους, παραμερίζοντας την υπόλοιπη βιβλιογραφία, η οποία αναφέρει αντίθετα αποτελέσματα ή καμία συσχέτιση.
Λαμπρό παράδειγμα αποτελεί η αλκαλική διατροφή ως αντικαρκινική διατροφη. Οι υποστηρικτές αυτές της δίαιτας προωθούν ότι τα καρκινικά κύτταρα δεν μπορούν να ζήσουν σε αλκαλικο περιβάλλον, και μέσω αλκαλοποίησης του σώματος ο καρκίνος “πεθαίνει”. Τα καρκινικά κύτταρα (και κανένα άλλο κύτταρο) όντως δεν μπορούν να ζήσουν σε πολύ αλκαλικό περιβάλλον και περιβάλλονται από όξινο (μικρο)περιβάλλον, λόγω του διαφορετικού μεταβολισμού τους σε σχέση με τα υγιή κύτταρα. Σε δοκιμαστικό σωλήνα, τα καρκινικά κύτταρα θα πεθάνουν σε αλκαλικό περιβάλλον. Το σώμα μας όμως δεν είναι δοκιμαστικός σωλήνας, ενώ το αίμα έχει αλκαλικό pH, το οποίο παραμενει σε πολύ καλά ελεγχόμενα όρια 7,35-7,45. Αν αλλάξει έχουμε μεταβολική αλκάλωση ή οξέωση, και περαιτέρω κόμα και θάνατο. Το να καταρρίπτονται οι μύθοι και τέτοιου είδους ισχυρισμοί είναι σημαντικό, καθώς θέτουν σε κίνδυνο την δημόσια υγεία, και την υγεία ευάλωτων ομάδων, όπως οι ασθενείς χρόνιων νόσων! Παραδείγματα αποτελούν και άλλες διατροφές που συστήνονται ως “θεραπείες” ή το αντιεμβολιακό κίνημα. Το κίνημα αυτό ξεκίνησε με την “επιστημονική” δημοσίευση ενός (πρώην) ιατρού, η οποία πέρα από έλλειψη επίσημων διαγνώσεων, δεν είχε στατιστική ανάλυση (η οποία είναι απαραίτητη) καθώς ήταν σειρά από περιστατικά, και όχι μελέτη. Και ενώ από τέτοιου είδους παρατηρήσεις δεν μπορούμε να εξάγουμε ούτε συσχέτιση, ούτε σχέση αίτιου-αιτιατού, ο εν λόγω ιατρός προώθησε και έπεισε ότι το εμβόλιο MMR “προκαλεί” αυτισμό. Καμία μελέτη δεν έχει δείξει συσχέτιση μεταξύ MMR και αυτισμού, και όμως λόγω της αναπαραγωγής των ισχυρισμών αυτών έχουμε καταλήξει σε επικίνδυνη μείωση των εμβολιασμών, επανεμφάνιση της ιλαρά και θανάτων εξαιτίας της νόσου!
Ακόμη, πολλές φορές βλεπουμε και βιβλία να προωθούνται για επιστημονική τεκμηρίωση. Όμως, τα βιβλία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό. Καθένας μπορεί να γράψει βιβλίο και να παρουσιάσει τις πεποιθήσεις του, χωρίς να σημαίνει ότι τα λεγόμενα αυτά είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένα, ακόμη και αν γίνεται αναφορά σε μελέτες!
Τέλος, πολλές φορές ακούμε και “μαρτυρίες” ατόμων, για τα οποία μια πρακτική ή “θεραπεία” λειτούργησε. Σε αυτή την περίπτωση, έχουμε ανεπίσημο στοιχείο (anecdotal evidence), το οποίο δεν μπορεί να σταθεί ως τεκμηρίωση, και το παρατηρούμενο φαινόμενο (πχ. θεραπεία από σπάνια νόσο) μπορεί να είναι απάτη, όπως έχουμε δει πολλές φορές με δυσάρεστη κατάληξη, ή το φαινόμενο να οφείλεται στην φαρμακευτική αγωγή και όχι στη συμπληρωματική θεραπεία.
Συμπερασματικά, η επιστημονική τεκμηρίωση που προωθούν ορισμένοι, δεν είναι επιστημοπνική τεκμηρίωση, αλλά επιλογή μελετών που συμβαδιζουν με τις απόψεις τους, γεγονός επικίνδυνο για την υγεία μας. Η επιστήμη δεν βασίζεται, άλλωστε, σε απόψεις, αλλά σε δεδομένα.
Παιδιά με αλλεργία στο γάλα: πώς το αντιμετωπίζουμε;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στις τροφικές αλλεργίες. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι το αβγό, η σόγια, το γάλα, το σιτάρι, τα ψάρια και τα όστρακα και οι ξηροί καρποί. Αν και τα παιδιά συνήθως ξεπερνούν την αλλεργία στο γάλα, τα αβγά και τη σόγια, οι αλλεργίες στους ξηρούς καρπούς, το ψάρι και τα όστρακα τείνουν να συνεχίζονται για όλη τη ζωή.
Η αλλεργία στο γάλα είναι η πιο κοινή τροφική αλλεργία στα παιδιά και οφείλεται στη μη φυσιολογική ανοσολογική απάντηση του οργανισμού στο γάλα καθώς και στα προϊόντα που το περιέχουν. Αν και η αλλεργία στο αγελαδινό γάλα είναι η πιο συχνή, το γάλα και άλλων ζώων μπορεί επίσης να επιφέρει αλλεργική αντίδραση.
Η αλλεργική αντίδραση επέρχεται μέσα σε λεπτά έως και ώρες μετά την κατανάλωση γάλακτος, ενώ τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια, όπως έμετος, γαστρεντερικές διαταραχές, έως σοβαρά, όπως αναφυλαξία. Η αντιμετώπιση έγκειται στην αποφυγή του γάλακτος μέχρι να ξεπεραστεί η αλλεργία, ενώ στην αντίθετη περίπτωση η αποφυγή του γάλακτος και των προϊόντων με γάλα συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής.
Το γάλα σε όλες τις μορφές του (πχ. αραιωμένο, χαμηλό σε λιπαρά κ.λπ.) πρέπει να αποφεύγεται. Η αποφυγή του γάλακτος επιφέρει αυξημένο κίνδυνο υποσιτισμού στα παιδιά, ειδικά όταν δεν είναι υπό διαιτητική επίβλεψη, καθώς είναι από τα πιο κοινά τρόφιμα που καταναλώνουν, ενώ αποτελεί πηγή ασβεστίου και πρωτεϊνών. Για το λόγο αυτό, στα βρέφη με αλλεργία στο γάλα προτείνεται η κατανάλωση φόρμουλας με υδρολυμένη πρωτεΐνη ή σε μεγαλύτερα παιδιά προτείνεται και το γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με ασβέστιο.
Είναι καλό να αποφεύγονται τα υποκατάστατα γάλακτος από ρύζι ή ξηρούς καρπούς (πχ. γάλα αμυγδάλου), καθώς δεν είναι θερμιδικά πυκνά.
Είναι απαραίτητο να αποφεύγονται και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (το βούτυρο, η μαργαρίνη, η κρέμα γάλακτος, το παγωτό, οι κρέμες, το τυρί, το γιαούρτι) ή προϊόντα που έχουν παρασκευαστεί με γάλα ή συστατικά του (π.χ. μπισκότα, κέικ, σοκολάτα, φρυγανιές, δημητριακά που περιέχουν πρωτεΐνες γάλακτος).
Το βούτυρο μπορεί να αντικατασταθεί με ελαιόλαδο ή φυτικές μαργαρίνες. Το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι και το αβγό μπορούν να καταναλωθούν αρκεί να μην έχουν μαγειρευτεί με κρέμα γάλακτος ή βούτυρο ή μίγμα που περιέχει γάλα ή συστατικό γάλακτος. Είναι σημαντικό να διαβάζετε τις ετικέτες τροφίμων. Πλέον τα αλλεργιογόνα αναγράφονται με έντονα γράμματα στο πίσω μέρος της συσκευασίας. Εάν το τρόφιμο δεν είναι συσκευασμένο, μπορείτε να ρωτήσετε την εταιρεία ή τον παρασκευαστή για τα συστατικά του τροφίμου.
Η αλλεργία στο γάλα δεν πρέπει να συγχέεται με τη δυσανεξία στη λακτόζη. Στην τελευταία περίπτωση, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν μετέχει, ενώ η δυσανεξία οφείλεται στην έλλειψη του ενζύμου λακτάση, το οποίο μετατρέπει τη λακτόζη σε γαλακτόζη και γλυκόζη στον αυλό του εντέρου, με αποτέλεσμα το μεταβολισμό της λακτόζης από τα βακτήρια του παχέος εντέρου και την πρόσκληση γαστρεντερικών ενοχλήσεων, όπως είναι το φούσκωμα, τα αέρια και η διάρροια. Συνήθως τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να καταναλώσουν μικρή ποσότητα γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων.
Όταν ένα παιδί πάσχει από τροφικές αλλεργίες, είναι απαραίτητη η πλήρης αποφυγή του αλλεργιογόνου τροφίμου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε εξόδους, στα πάρτι και στα κεράσματα στο σχολείο. Το παιδί από μικρή ηλικία πρέπει να γνωρίζει τι δεν επιτρέπεται να καταναλώσει, ενώ οι δάσκαλοι στο σχολείο πρέπει να είναι ενήμεροι για την αλλεργία.
Διαβήτης κύησης και διατροφή
Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης είναι ο διαβήτης που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη, και όπως γίνεται με τους άλλους τύπους διαβήτη (Ι & ΙΙ) έτσι και σε αυτόν τον τύπο δεν ελέγχονται σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα της εγκύου με επιπτώσεις για την υγεία της ίδιας και του εμβρύου (μακροσωμία, συγγενείς δυσπλασίες, θνησιγένεια, νεογνικός θάνατος).
Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται στο τέλος του δεύτερου ή στο 3ο τρίμηνο κύησης. Μετά το πέρας της εγκυμοσύνης ο διαβήτης κυησης παύει να υφίσταται, αλλά οι πιθανότητες για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 είναι αυξημένες. Για το λόγο αυτό, γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.
Αν και ο διαβήτης κύησης δεν έχει εμφανή συμπτώματα, κατά τον περιγεννητικό έλεγχο γίνονται και οι απαραίτητες εξετάσεις. Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη κύησης είναι η ηλικία άνω των 25 ετών, η μη-Καυκάσια εθνικότητα, το οικογενειακό αλλά και προσωπικό ιστορικό διαβήτη, και το υπερβάλλον σωματικό βάρος (ΔΜΣ>30 kg/m2).
Παράλληλα, διπλάσιος προς τριπλάσιος είναι ο κίνδυνος για συγγενείς δυσπλασίες σε γυναίκες με διαβήτη τύπου 1 και 2, γεγονός που σχετίζεται με την υπεργλυκαιμία. Επομένως, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητος σε γυναίκες αναπαρωγικής ηλικίας, καθώς ενδέχεται να εμφανίζουν διαβήτη τύπου 2 ή προ-διαβήτη χωρίς να το γνωρίζουν.
Αναφορικά με την πρόληψη, η βελτίωση του τρόπου ζωής με υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση και απώλεια βάρους πριν την εγκυμοσύνη παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο!
Σε γυναίκες με διαβήτη κύησης και πάλι η βελτίωση του τρόπου ζωής (υγιιενή διατροφή και 30 λεπτά/ημέρα άσκηση σε εγκυμόσύνη χωρίς επιπλοκές) φαίνεται να αρκεί για τον γλυκαιμικό έλεγχο στο 80-90% των γυναικών. Αν ο στόχος δεν επιτευχθεί τότε αντιδιαβητικά σκευάσματα, όπως η μετφορμίνη, πρέπει να χορηγηθούν. Σε περίπτωση που και πάλι δεν επιτυγχάνεται ευγλυκαιμία, τότε χορηγείται ινσουλίνη. Παύση της φαρμακευτικής αγωγής γίνεται αμέσως μετά τον τοκετό.
Όσον αφορά την διατροφή είναι απαραίτητη η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή, με στόχο το γλυκαιμικό έλεγχο, την παροχή όλων των απαραίτητων μάκρο- και μικρο-θρεπτικών συσυτατικών, καθώς και την περιορισμένη πρόσληψη βάρους. Για γυναίκες με φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 18,5 έως 24,9 kg/m2) συστήνεται η πρόσληψη βάρους 11-16 κιλά, ενώ για γυναίκες με ΔΜΣ 25-30 kg/m2 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 7-11 κιλά και για γυναίκες με ΔΜΣ πάνω από 30 συστήνεται η πρόσληψη βάρους 5-9 κιλά.
Πιο αναλυτικά για τη διατροφή, πρέπει να είναι επαρκής σε θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για την έγκυο και το έμβρυο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η έγκυος τρώει για δύο! Οι οδηγίες για τη διατροφή της εγκύου με διαβήτη κύησης δεν διαφέρουν σε σχέση με τις οδηγίες για τους υγιείς. Βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην ποιότητα των λιπαρών, με αποφυγή τρανς λιπαρών, μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων (πχ. βούτυρο, αλλαντικά, λίπος κρέατος) και αυξημένη πρόλσηψη ακόρεστων λιπαρών (πχ. ψάρι, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο). Επιπλέον, ο έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης είναι απαραίτητος για την αποφυγή επιπλοκών του διαβήτη κύησης στην υγεία του εμβρύου. Οι υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, γαλακτοκομικά, φρούτα) πρέπει να διανέμονται σε όλα τα γεύματα και σνακ της ημέρας, με έμφαση σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες (τουλάχιστον 25 γρ την ημέρα).
Τα ποσοστά διαβήτη κύησης αυξάνονται, όπως και τα ποσοστά διαβήτη τύπου 2. Ο έλεγχος του προυπάρχοντος διαβήτη και του διαβήτη κύησης είναι απαραίτητος για θετική έκβαση της εγκυμοσύνης. Η βελτίωση του τρόπου ζωής αρκεί στην πλειοψηφεία των περιπτώσεων για να επιτευχθεί ο γλυκαιμικός έλεγχος, με μια επαρκή και υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση. Μετά τον τοκετό παύει να υφίσταται ο διαβήτης κύησης, ενώ συστήνεται ο θηλασμός και η συνέχιση του βελτιωμένου τρόπου ζωής για σταδιακή απώλεια βάρους.
Τα διατροφικά νέα του Νοέμβρη
1. Πώς θα τρώμε πιο υγιεινά ως φοιτητες;
1. Η κατάψυξη είναι φίλη μας
2. Επιλέγουμε εύκολες συνταγές
3. Μεριδοποιούμε
4. Βάζουμε πρόγραμμα
5. Θυμόμαστε τους κανόνες ασφάλειας τροφίμων
6. Λέμε όχι στην σπατάλη τροφίμων
2. Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι στις 14 Νοέμβρη 2018.
Γνωρίζετε ότι 1 στους 2 ασθενείς δεν γνωρίζει ότι πάσχει από διαβήτη;
Γνωρίζετε ότι 1 στους 11 ανθρώπους ζει με διαβήτη;
3. Τι κάνουμε σε περίπτωση υπογλυκαιμίας;
Σε περίπτωση υπογλυκαιμίας χρειάζεται να δώσουμε στο άτομο απλά σάκχαρα (ζάχαρη), που άμεσα περνούν στην κυκλοφορία του αίματος.
Αν και πολλές φορές ακούμε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη να καταναλώνουν σοκολάτα σε περίπτωση που νιώσουν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας, υπάρχουν πολύ καλύτερες επιλογές, με πιο άμεσο αποτέλεσμα, όπως μέλι, χυμός ή αναψυκτικό!
4. Μπανάνες και απώλεια βάρους πάνε μαζί;
Πολλές φορές ακούμε ότι οι μπανάνες απαγορεύονται από ένα πρόγραμμα διατρφής, γιατί παχαίνουν!
Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Ας εξετάσουμε τους ισχυρισμούς:
Οι μπανάνες έχουν πολλή ζάχαρη.
Όλα τα φρούτα περιέχουν σάκχαρα, τα οποία όμως δεν ανήκουν στη ζάχαρη (δηλαδή στα ελεύθερα σάκχαρα). Τα σάκχαρα που περιέχονται στη μπανάνα και στα υπόλοιπα φρούτα, χάρη στη δομή του φρούτου, και ουσιαστικά στις φυτικές ίνες περνούν αργά στην κυκλοφορία του αίματος, σε αντίθεση με τα ελεύθερα σάκχαρα (πχ σε ένα χυμό φρούτων ή σε γλυκά) τα οποία άμεσα θα περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος. Μάλιστα, έτσι θα χορτάσουμε και θα μείνουμε χορτάτοι για περισσότερη ώρα!
Οι μπανάνες έχουν πολλά λιπαρά.
Ως φρούτο η μπανάνα δεν περιέχει λιπαρά! Αντιθέτως περιέχει πληθώρα μικρο-θρεπτικών συστατικών!
Οι μπανάνες έχουν πολλές θερμίδες και παχαίνουν.
Οι μπανάνες, όντως, σε σχέση με ένα τυπικό φρούτο έχουν παραπάνω θερμίδες, αλλά η διαφορά αυτή δεν είναι επαρκής ώστε να θεωρηθεί η μπανάνα θερμιδικά πυκνό τρόφιμο. Επιπλέον, το βάρος αυξάνεται και το λίπος αποθηκεύεται όταν τρώμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται το σώμα μας, ανεξαρτήτως του τί τρώμε! Αντί να ανησυχούμε για το θερμιδικό περιεχόμενο της μπανάνας, ας επικεντρωθούμε στη θρεπτική της αξία, και στο να περιορίσουμε την κατανάλωση πραγματικά θερμιδικά πυκνών τροφίμων.
Επομένως, η μπανάνα είναι μια εξαιρετική επιλογή ως φρούτο! Μάλιστα, θα λέγαμε ότι είναι ιδανικό σνακ καθώς καθαρίζεται πανεύκολα χωρίς μαχαίρι, μεταφέρεται εύκολα, είναι χορταστική και γευστική, ενώ όταν ωριμάσει πολύ είναι εξαιρετική σε γλυκά, όπως κέικ μπανάνας ή μπισκότα με μπανάνα, βρώμη και κομματάκια σοκολάτας! Τέλος, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί ότι η μπανάνα είναι ιδιαίτερα θρεπτική, καθώς μια μερίδα (1 μπανάνα 130 γρ) καλύπτει το 8% των αναγκών μας σε Μαγνήσιο, το 12% σε Κάλιο, το 25% σε Bιταμίνη Β6, ενώ περιέχει και 3 γραμμάρια φυτικών ινών! Συνεπώς, επιλέξτε μπανάνα άφοβα!
5. 1.1 δις ενήλικες εμφανίζουν υπέρταση (αυξημένη αρτηριακή πίεση), αλλά μόνο 1 στους 5 την έχει υπό έλεγχο!
Γνωρίζετε ότι η υπέρταση χαρακτηρίζεται ως "σιωπηλός δολοφόνος";
6. Τα τεστ δυσανεξίας γίνονται σε πολλές χώρες, ακόμη και αν η χρήση τους δεν είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένη, και πολλοί οργανισμοί έχουν δηλώσει και επιβεβαιώσει ότι τα τεστ αυτά δεν πρέπει να γίνονται, και δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα της φυσιολογίας του σώματός μας.
Πώς γίνονται τα τεστ αυτά και πώς 2 κέντρα έκαναν το τεστ σε μια γυναίκα και έδειξαν εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα εξετάζεται στο άρθρο που θα βρείτε εδώ.
Αν ανησυχείται για τη διατροφή σας και πώς επιρρεάζει την υγεία σας, κρατείστε ένα ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συμπτωμάτων και επισκεφτείτε τον ιατρό και τον διαιτολόγο-διατροφολόγο σας.
7. Οι Χριστουγεννιάτικες συνταγές είναι κλασσικά μη-vegeterian, με το κρέας και τη γαλοπούλα να κυριαρχούν! Πώς μπορούμε να προσφέρουμε λοιπόν θρεπτικό και εύγευστο φαγητό σε άτομα που δεν έχουν στη διατροφή τους τα κύρια πιάτα των εορτών;
- Στις σαλάτες για έξτρα πρωτεΐνη μπορούν να αναμειχθούν όσπρια, όπως φασόλια και ξηροί καρποί!
- Σαν συνοδευτικό μπορούμε να κάνουμε χούμους από ρεβίθια πάνω σε ψημμένες αραβικές ή ελληνικές πίτες.
- Τα λαχανικά μπορούν να μαγειρευτούν με διαφορετικό, ευφάνταστο τρόπο. Μπορούμε να ψήσουμε ένα ολόκληρο κουνουπίδι με μπαχαρικά, να ψήσουμε πατάτες, και καραμελωμένα καρότα στο φούρνο, καθώς και ρύζι με κάρυ και λαχανικά.
- Ως πρώτο πιάτο μια βελουτέ κολοκυθόσουπα είναι απολαυστική, και συνοδεύεται με 1 γεμάτη κουταλιά της σούπας γιαούρτι στη μέση!
- Οι χορτόπιτες είναι μια εξαιρετική επιλογή. Από σπανακόπιτα/χορτόπιτα με τυριά, εως τάρτες με μπρόκολο και τυρί, και μανιταρόπιτα φτιάχνουμε απολαυστικές συνταγές για όλους.
- Μια πιατέλα τυριών δεν αποτυγχάνει ποτέ! Αγοράστε διάφορα τυριά και απλά βάλτε τα σε μια πιατέλα, μαζί με ξεροψημμένο ψωμί, κριτσίνια και κράκερ.
- Η σόγια μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα συνταγών, αντί για κρέας. Είτε σε ριζότο, είτε σαν μπιφτέκια είναι μια καλή ιδέα για όσους την καταναλώνουν.
- Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε μπιφτέκια από ρεβίθια ή και φακές. Υπάρχουν αρκετές συνταγές στο διαδύκτιο!
- Τα γλυκά είναι το πιο εύκολο κομμάτι. Τα περισσότερα γλυκά είναι vegeterian. Αν, όμως, οι καλεσμένοι δεν τρώνε αυγά, τότε δοκιμάστε τάρτα φρούτων με βάση από μπισκότα χωρίς αυγά και vegan κέικ μπανάνας ή καρότου (θα βρείτε πληθώρα συνταγών στο διαδύκτιο), ή ψημμένα κωδώνια με μέλι και κανέλλα. Μια πιατέλα ή fondue με σοκολάτα και αποξηραμένα φρούτα επίσης είναι μια ωραία επιλογή που αρέσει σε όλους.
