Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 2019
Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. Στόχος είναι η εξάλλειψη της πείνας #zerohunger, ενώ έμφαση δίνεται στην υγιεινή διατροφή για όλους, και τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για όλους μας, και παρέχει επαρκές, ασφαλές & θρεπτικό φαγητό, με ποικιλία τροφίμων, που οδηγεί σε δραστήριο τρόπο ζωής και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης νόσων. Περιλαμβάνει κυρίως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς & σπόρους, προϊόντα ολικής άλεσης και τρόφιμα χαμηλά σε (κορεσμένα) λιπαρά, ελεύθερα σάκχαρα και αλάτι.
Η διατροφή και ο τρόπος ζωής του ανθρώπου έχει αλλάξει τις τελελυταίες δεκαετίες, και σήμερα ακόμα και σε αναπτυσσόμενες χώρες η πείνα και η παχυσαρκία, τα δύο άκρα της δυσθρεψίας, συνυπάρχουν. Παράλληλα, οι διατροφικές μας συνήθειες δεν ευνοούν την προστασία του περιβάλλοντος, και την ποικιλία στις καλλιέργειες.
Πάνω από 670 εκ. ενήλικες & 120 εκ. παιδιά ηλικίας 5-19 ετών κατατάσσονται στην κλίμακα της παχυσαρκίας, ενώ πάνω από 40 εκ. παιδιά κάτω των 5 έχουν υπερβάλλον σωματικό βάρος. Παράλληλα, 820 εκ άτομα υποφέρουν λόγω πείνας.
Η παχυσαρκία έχει και οικονομικό κόστος! 2 τρισεκατομμύρια δολλάρια είναι το κόστος της παχυσαρκίας στις ΗΠΑ, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής και οι μη υγιεινές διατροφικές συνήθειες αποτελούν την νούμερο 1 αιτία αναπηρίας και θανάτου παγκοσμίως.
Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το θρεπτικό φαγητό δεν είναι οικονομικά προσιτό ή/και διαθέσιμο σε όλους!
- Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;
1. Να ακολουθήσουμε μια διατροφή στα πρότυπα της υγιεινής διατροφής (πχ. Μεσογειακή Διατροφή)
2. Να επιλέξουμε ποικιλία εποχικών τοπικών τροφίμων, να καταναλώσουμε ψάρι βιώσιμης αλιειας & να μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων και πόρων (πχ. μείωση χρήσης περιττών συσκευασιών)
3. Να μαγειρεύουμε στο σπίτι πιο συχνά, να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων & να επιλέγουμε πιο θρεπτικά τρόφιμα, να ασκούμαστε τακτικά
4. Να γίνουμε ενσυνείδητοι καταναλωτές, και να αναδεικνύουμε την ανάγκη για θρεπτικό φαγητό & την προστασία του περιβάλλοντος.
Πηγές:
1. FAO διαβάστε εδώ & εδώ
2. Mediterranean Diet: From a Healthy Diet to a Sustainable Dietary Pattern
Τι θα φας όταν δεν θες να μαγειρέψεις; Μια σούπερ σαλάτα!
Τι θα φας όταν δεν θες να μαγειρέψεις;
Ειδικά τώρα το καλοκαίρι, ο κόπος του μαγειρέματος και η ζέστη από το φούρνο λειτουργούν αποτρεπτικά, όμως το σώμα χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά!
Οι σαλάτες μπορουν εύκολα να γίνουν πληρη γεύματα, χωρίς να χρειαστεί να μαγειρέψουμε!
Ένα πλήρες γεύμα αποτελείται από λαχανικά, πρωτεΐνη και άμυλο!
Στην παραπάνω πολύ απλή αλλά θρεπτικότατη σαλάτα η ντομάτα και το αγγούρι συνοδεύουν έτοιμα βρασμένα ρεβύθια που έχουν αναμειχθεί με μπαχαρικά, παξιμαδακια ολικής αλέσεως και 1 αυγό για έξτρα πρωτεΐνη, και φυσικά εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο για "καλά" λιπαρά!
Η υγιεινή διατροφή είναι γευστική, χρωματιστή, θρεπτική και χορταστική!
Διατροφή και ψυχική υγεία: Μπορούμε να επηρεάσουμε την ψυχολογική μας κατάσταση μέσω της διατροφής;
Όταν μιλάμε για διατροφή και ψυχική υγεία, στο μυαλό μας έρχονται συνήθως οι διατροφικές διαταραχές. Οι διατροφικές μας επιλογές όμως φαίνεται να σχετίζονται με την ψυχολογική μας κατάσταση, πέρα από τις ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, τα επιστημονικά δεδομένα που υποδεικνύουν ότι η διατροφή επηρεάζει τόσο τη σωματική όσο και τη ψυχική υγεία έχουν αυξηθεί. Ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, η ποιότητα της διατροφής που ακολουθούμε, καθώς και η μικροχλωρίδα του εντέρου μελετώνται αυτή την περίοδο πιο πολύ και σε βάθος, με τα αρχικά αποτελέσματα να είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά!
Η έρευνα δείχνει ότι διατροφικοί παράγοντες που ενδέχεται να διαμορφώνουν βιοδείκτες που σχετίζονται με την κατάθλιψη, διέπουν και την παχυσαρκία και τον σακχαρώδη διαβήτη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι μεσολαβητές ενεργειακής ομοιόστασης και διάθεσης συνδέουν τον γαστρεντερικό σωλήνα με τον εγκέφαλο.
Η υγιεινή διατροφή, με τρόφιμα όπως το ελαιόλαδο, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά και το μη επεξεργασμένο κρέας σχετίζεται όχι μόνο με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Σε Έλληνες ηλικιωμένους, όπου η κατάθλιψη απαντάται συχνά, η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή σχετιζόταν με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, και χαμηλής γνωστικής λειτουργίας (άνοια), γεγονός με ιδιαίτερη σημασία για την δημόσια και προσωπική υγεία! Παρόμοιες μελέτες σε ενήλικες επιβεβαιώνουν τη συσχέτιση αυτή. Αντιστρόφως, μη-υγιεινά πρότυπα διατροφής σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Ενθαρρυντικά όμως είναι και τα αποτελέσματα μιας έρευνας που μελέτησε την επίδραση της διατροφής στα συμπτώματα της κατάθλιψης. Η έρευνα έγινε σε άτομα με κατάθλιψη και έδειξε θετική έκβαση στα καταθλιπτικά συμπτώματα μετά από προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή και συμπληρωματική αγωγή ιχθυελαίων!.
Επιπλέον, συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο, το χρώμιο, το φολικό οξύ, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, η βιταμίνες D και B12, ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και η D-σερίνη έχουν μελετηθεί ως συμπληρωματική αγωγή κατά της κατάθλιψης.
Τέλος, το έντερό μας θεωρείται ο «δεύτερος εγκέφαλος», όχι μόνο νευρολογικά, αλλά και μέσω του άξονα «επικοινωνίας» εντέρου-εγκεφάλου. Μάλιστα, κάποιες αρχικές μελέτες σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν ότι αλλαγές στην μικροχλωρίδα του εντέρου, η οποία σχετίζεται άρρηκτα με τη διατροφή μας, επιδρούν στη λειτουργία του εγκεφάλου, τη συμπεριφορά, καθώς και το βάρος μας. Η εντερική μικροχλωρίδα φαίνεται να σχετίζεται επίσης με τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή και νευρογενή ανορεξία.
Συνεπώς, η βιβλιογραφία ολοένα και αυξάνεται για την σχέση διατροφής και ψυχικής υγείας. Μια υγιεινή διατροφή, λοιπόν, και δη η Μεσογειακή Διατροφή, φαίνεται να είναι σύμμαχός μας για μια καλή ψυχική υγεία!!!
Αλληλεπιδράσεις τροφίμων-φαρμάκων: τι πρέπει να προσέχουμε
Θα έχετε σίγουρα ακούσει ότι δεν πρέπει να καταναλώνουμε αλκοόλ όταν είμαστε σε αγωγή με αντιβιοτικά ή ότι τα άτομα που παίρνουν «Sintrom» δεν πρέπει να καταναλώνουν σπανάκι. Αυτές είναι δύο κλασικές περιπτώσεις αλληλεπίδρασης τροφίμων/θρεπτικών συστατικών και φαρμάκων, στις οποίες τα τρόφιμα ή συστατικά τους επηρεάζουν τη λειτουργία του φαρμάκου στον οργανισμό, επιδρώντας στην απορρόφηση, βιοδιαθεσιμότητα, το μεταβολισμό, τη δράση ή και την απομάκρυνσή του από τον οργανισμό.
Αρκετές είναι οι αλληλεπιδράσεις τροφίμων και φαρμάκων, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη σωστή χρήση και αξιολόγηση της δράσης τού εκάστοτε φαρμάκου. Παρακάτω αναλύονται μερικές από τις πιο κοινές.
1. Χυμός γκρέιπφρουτ. Οι φουρανοκουμαρίνες του χυμού γκρέιπφρουτ αλληλεπιδρούν με πολλά φάρμακα, επιδρώντας στο μεταβολισμό τους. Οι στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης, τα αντισταμινικά, τα αντιυπερτασικά φάρμακα, τα αντισυλληπτικά και τα αντιόξινα είναι μεταξύ των φαρμάκων, των οποίων ο μεταβολισμός επηρεάζεται. Επομένως, καλύτερα να αποφύγετε την κατανάλωση του χυμού αυτού όταν παίρνετε τα φάρμακα αυτά.
2. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Η βαρφαρίνη («Sintrom») για την αραίωση του αίματος επιδρά με τις οδούς πήξης αίματος, οι οποίες εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, επομένως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τής βιταμίνης αυτής οδηγεί σε μείωση της δράσης της βαρφαρίνης για αποφυγή θρομβώσεων. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πλήρη αποφυγή των λαχανικών και της βιταμίνης Κ. Η πρόσληψή τους πρέπει να είναι μέτρια, αλλά σταθερή κάθε μέρα, και να αποφεύγονται οι διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα.
3. Γλυκίριζα. Η γλυκίριζα είναι το φυσικό συστατικό με το οποίο φτιάχνεται η μαύρη γλυκόριζα, το οποίο μπορεί να μειώσει το κάλιο του οργανισμού και να οδηγήσει σε κατακράτηση νατρίου και υγρών. Όταν ο οργανισμός έχει έλλειψη καλίου, η δράση της διγοξίνης, ενός φαρμάκου για την καρδιακή ανεπάρκεια, αυξάνεται με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρρυθμιών. Παράλληλα, η γλυκίριζα μπορεί να μειώσει τη δράση αντιυπερτασικών φαρμάκων ενώ και ο μεταβολισμός της βαρφαρίνης μπορεί να επηρεαστεί, οδηγώντας σε αύξηση του κινδύνου για θρόμβωση.
4. Υποκατάστατα αλατιού. Ασθενείς σε αγωγή με διγοξίνη, λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, ή σε αναστολείς ΜΕΑ (αντιυπερτασικών φαρμάκων) πρέπει να είναι προσεκτικοί με τη λήψη υποκατάστατων αλατιού. Τα υποκατάστατα αυτά αντί για νάτριο περιέχουν κάλιο, το οποίο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο. Οι ασθενείς που λαμβάνουν διγοξίνη πρέπει να είναι προσεκτικοί με τα επίπεδα καλίου στο αίμα, καθώς σε περίπτωση υποκαλιαιμίας η διγοξίνη μπορεί να γίνει τοξική. Επιπλέον, τα άτομα που παίρνουν αναστολείς ΜΕΑ μπορεί να οδηγηθούν σε αύξηση του καλίου του αίματός τους.
5. Προϊόντα που περιέχουν το αμινοξύ τυραμίνη. Αρκετά φάρμακα επιδρούν στον καταβολισμό της τυραμίνης, όπως οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (αντικαταθλιπτικά), φάρμακα για το Πάρκινσον και άλλα. Όταν ένας ασθενής κάνει αγωγή με αυτά τα φάρμακα, καλό είναι να αποφύγει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τυραμίνη, όπως σοκολάτα, παλαιωμένα ή ζυμωμένα αλλαντικά, παλαιωμένα και ώριμα τυριά, ζυμωμένα προϊόντα σόγιας και βαρελίσια μπύρα.
6. Αλκοόλ. Το αλκοόλ μπορεί είτε να αυξήσει είτε να μειώσει τη δράση των φαρμάκων, με αποτέλεσμα να γίνουν από τοξικά για τον οργανισμό έως και άχρηστα. Μάλιστα, η χρήση αλκοόλ σε συνδυασμό με φάρμακα μπορεί να επιφέρει έντονες παρενέργειες του φαρμάκου, όπως τάση για έμετο, υπνηλία, ανώμαλη συμπεριφορά, πονοκέφαλο και απώλεια συντονισμού, ενώ μπορεί ακόμα να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα, εσωτερική αιμορραγία, ηπατική βλάβη και προβλήματα αναπνοής.
Οι παραπάνω αλληλεπιδράσεις είναι μερικές από τις πιθανές επιδράσεις που μπορεί να έχει ένα τρόφιμο ή συστατικό του στη φαρμακευτική αγωγή, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία τροφίμων, συστατικών καθώς και βοτάνων και θεραπευτικών ουσιών που είναι διαθέσιμα.
Η αποφυγή τους είναι σημαντική για την πρόσληψη της κατάλληλης δόσης, τη δράση του φαρμάκου, την αποφυγή παρενεργειών και επιπλοκών και τη διατήρηση της καλής κατάστασης θρέψης του ασθενούς.