Οικονομικές και υγιεινές πηγές πρωτεΐνης
Μια πλήρης και υγιεινή διατροφή δεν είναι και δεν χρειάζεται να είναι ακριβή! Ένα από τα βασικά θρεπτικά συστατικά που το σώμα μας χρειάζεται είναι η πρωτεϊνη, και τα απαραίτητα αμινοξέα.
Οι πηγες πρωτεϊνης είναι το κρέας και τα παράγωγά του, τα πουλερικά, το ψάρι, το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, το αυγό, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί, ενώ πρωτεϊνη βρίσκουμε και στα λαχανικά, καθώς και σε μικρή ποσοτητα στις πηγές υδατανθράκων. Δηλαδή, είναι πολύ εύκολο να βρούμε πρωτεϊνες σε πολλά τρόφιμα που βρίσκουμε εύκολα και καταναλώνουμε στην καθημερινότητά μας.
Ένα σημαντικό ζήτημα στην πρόσληψη πρωτεϊνών είναι οι πηγές πρωτεϊνης να μην είναι υψηλές σε κορεσμένα λιπαρά. Ας δούμε ορισμένες οικονομικές μεν, υγιεινές δε, πηγές πρωτεΐνης.
- Αυγο & ασπραδι αυγού (7 γραμμάρια πρωτεϊνης/ασπράδι ή αυγό): η καλύτερη ποιοτικά πρωτεϊνη, σε εξαιρετική τιμή! Το αυγό ειναι από τα πιο θρεπτικά τρόφιμα, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθρώρα συνταγών. Πλεόν στο εμπόριο βρίσκουμε και παστεριωμένα ασπράδια αυγού για εξτρα άλιπη πρωτεϊνη σε ομελέτες και άλλες συνταγές!
- Γιαούρτι (18-20 γρ πρωτεϊνης/κεσεδάκι): 1 κεσεδάκι γιαούρτι προσδίδει πρωτεϊνη υψηλής βιολογικής αξίας, μαζί με Ασβέστιο, και λιποδιαλυτές βιταμινες και προβιοτικά. Διατηρείται περισσότερο καιρό σχέση με το γάλα, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και σε γλυκές και αλμυρές συνταγές!
- Τυριά με χαμηλά λιπαρά (11-21 γρ πρωτεϊνης/100 γρ): Επιλέγοντας τυρί χαμηλό σε λιπαρά, έχουμε στον ίδιο όγκο τροφής λιγοτερα λιπαρά και περισσότερη πρωτεϊνη υψηλής βιολογικής αξίας! Κίτρινα τυριά χαμηλά σε λιπαρά που έχουν ωραία γεύση περιέχουν περίπου 17% λιπαρά, ενώ και η φέτα με χαμηλά λιπαρά (11-12%), το τυρί cottage, το κατίκι Δομοκού, το γαλοτύρι, η φρέσκια μοτσαρέλα και η μυζηθρα/ανθοτυρο έχουν ωραία γεύση με λίγα λιπαρά!
- Ταχίνι (17 γρ πρωτεϊνης/100 γρ) και βούτυρα ξηρών καρπών (20-25 γρ πρωτεϊνης/100 γρ): Πλέον εύκολα τα βρίσκουμε στο εμπόριο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και κορεσμένων λιπαρών, ενώ η τιμή τους ειναι ιδιαιτερα προσιτή όταν αγοράζονται από καταστήματα που τα φτιάχνουν επι τόπου, ή αν τα φτιάξουμε στο σπίτι αλέθωντας τους ξηρους καρπούς σε μεγάλο, δυνατό blender. Το ταχίνι και τα βούτυρα ξηρών καρπών είναι πηγές πρωτεϊνης και καλών λιπαρών.
- Στήθος κοτόπουλο (30 γρ πρωτεϊνης/100 γρ): Το κοτοπουλο είναι ειναι πολύ χαμηλό σε λιπαρά, και πιο προσιτό οικονομικά σε σχέση με άλλα κρέατα και κομμάτια κρεάτων με αντίστοιχα χαμηλά λιπαρά.
- Ψάρι (περίπου 20 γρ πρωτεϊνης/100 γρ): Το ψάρι, νωπό ή κατεψυγμένο είναι μια εξαιρετική επιλογή. Το κατεψυγμένο ψάρι είναι και φρέσκο (καταψύχεται άμεσα) και πιο προσιτό οικονομικά σε σχέση με τά νωπά ψάρια. Μάλιστα, τα λιπαρά ψάρια, είναι πηγές των απαραίτητων ω-3 λιπαρών οξέων! Από τα λιπαρά ψάρια οι σαρδέλες ξεχωρίζουν οχι μόνο για την τιμή τους, αλλά και για το γεγονός οτι λόγω της θέσης τους στην τροφική αλυσίδα είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά, χωρίς τα βαρέα μέταλλα των μεγάλων λιπαρών ψαριών!
- Όσπρια (9γρ πρωτεϊνης/100 γρ): Είναι φτηνά, είναι χορταστικά, είναι πηγές πρωτεϊνης, φυτικών ινών, και τα βρίσκουμε σε μεγάλη ποικιλία. Από τα ρεβύθια εως τα μαυρομάτικα φασόλια, και το τόφου οι χρήσεις και οι συνταγές στις οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι πολλές, από σούπες και σαλάτες, εως γλυκίσματα!
- Άλλα τρόφιμα-πηγές πρωτεϊνης: Πέρα από τα παραπάνω τρόφιμα, και άλλα τρόφιμα όπως τα λαχανικά & τα μανιτάρια (3 γρ πρωτεϊνης/100 γρ) και τα σιτηρά περιέχουν πρωτεϊνη, αν και σε μικρότερη ποσοτητα. Για παράδειγμα, η βρώμη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές συνταγές περιέχει 14 γραμμάρια πρωτεϊνης/100 γρ.
Βαριατρική Χειρουργική: Ποιές ειναι οι προϋποθέσεις για να κάνει κάποιος ένα βαριατρικό χειρουργείο;
Οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής έχουν γίνει πλέον επεμβάσεις ρουτίνας, με εξαιρετικά αποτελέσματα, στην περίπτωση που ο ασθενής και η ιατρική ομάδα ακολουθήσουν πιστά το πρωτόκολλο που έχει συσταθεί!
Σύμφωνα με τις πρόσφατες συστάσεις, υποφήφιοι για βαριατρική χειρουργική είναι άτομα με:
- ΔΜΣ >40 kg/m2
- ΔΜΣ 35-40 kg/m2 με σχετικά νοσήματα, των οποίων η κατάσταση υγείας θα βελτιωθεί με την απώλεια βάρους
- ΔΜΣ 30-35 kg/m2 και Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ ή/και αρτηριακή υπέρταση που δεν έχουν ρυθμιστεί, παρά τη φαρμακευτική αγωγή
Η χειρουργική επέμβαση συστήνεται για άτομα που δεν έχουν καταφέρει να χάσουν βάρος μετά από διαιτολογική παρακολούθηση, δεν έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και δεσμεύονται οτι θα τηρήσουν το μετεγχειρητικό πρωτόκολλο!
Αναφορικά με τα παιδιά και τους εφήβους, δεν συστήνεται γενικά η βαριατρική χειρουργική.
Συστήνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις!
Συστήνεται γίνεται μόνο υπό την παρακολούθηση διεπιστημονικής ομάδας με ειδίκευση στα παιδιά για:
- πλήρη ιατρική αξιολόγηση
- την αξιολόγηση κινδύνου/οφέλους της απώλειας βάρους & των κινδύνων
- εκτίμηση για Διατροφικές Διαταραχές
- προ- και μετεγχειρητική διαιτολογική και ψυχολογική αξιολογηση & παρέμβαση
- αντιμετώπιση συνοδών νοσημάτων
- υποστήριξη του ατόμου & της οικογένειας
Ποιός ο ρόλος του διαιτολόγου στις επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής;
Ο ρόλος του διαιτολόγου-διατροφολόγου στις βαριατρικές επεμβάσεις είναι καίριος. Αν και συνηθίζεται να ακούγεται ότι η επέμβαση είναι η εύκολη και γρήγορη λύση στην απώλεια βάρους, η πραγματικότητα ειναι διαφορετική.
- Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι μέλος της διεπιστημονικής ομάδας που παρακολουθεί τον ασθενή, πριν και μετά την επέμβαση!
- Ο ασθενής λαμβάνει προ-εγχειρητικά διαιτολογική εκτίμηση.
- Ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει τις συστάσεις του διαιτολόγου μετεγχειρητικά, ενώ ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση της απώλειας βάρους και την διατροφική αξιολόγηση και διατροφική εκπαίδευση του ασθενούς, καθώς η διατροφή και οι ανάγκες στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών αλλάζουν!
Η επέμβαση δίνει στον ασθενή μια μεγάλη βοήθεια στην απώλεια βάρους, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι η αλλαγή του τρόπου ζωής, με άσκηση και υγιεινές διατροφικές συνήθειες παύει να έχει σημασία. Αντιθέτως, κομμάτι των συστάσεων για τη ζωή μετά την επέμβαση είναι η αλλαγή στον τρόπο ζωής!
Για τις συστάσεις:
Obesity: identification, assessment and management
Διατροφή και ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια, μη μεταδοτική φλεγμονώδης δερματοπάθεια, που εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ αυτή η δερματοπάθεια επηρεάζει το 0.09–11.43% του παγκόσμιου πληθυσμού, και στις ανεπτυγμένες χώρες το ποσοστό των ασθενών είναι 1.5% με 5%. Η κλινική εικόνα των ασθενών διαφέρει ανάλογα με τη μορφή της. Η πλειονότητα των ασθενών εμφανίζει δερματικές πλάκες, συμμετρικά, κυρίως στους αγκώνες, τα γόνατα, στη μέση και το κεφάλι, που προκαλούν φαγούρα, πόνο και κάψιμο στο δέρμα. Οι δερματικές πλάκες δημιουργούνται από την υπερπλασία κυττάρων του δέρματος (κερατινοκυττάρων).
Η ψωρίαση διαγιγνώσκεται κυρίως μέσω φυσικής εξέτασης από δερματολόγο. Ενδέχεται να πραγματοποιηθεί βιοψία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η θεραπεία στοχεύει συχνά στη μείωση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των εξάρσεων. Κοινές θεραπείες περιλαμβάνουν τοπικά κορτικοστεροειδή, ανάλογα της βιταμίνης D, φωτοθεραπεία, στοματικά ή ενέσιμα φάρμακα και βιολογικούς παράγοντες που στοχεύουν σε συγκεκριμένα μέρη του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η διατροφή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της ψωρίασης, αν και δεν την προκαλεί. Οι διατροφικές συστάσεις έχουν εστιάσει ιδιαίτερα γύρω από την ποιότητα της διατροφής.
- Διαχείριση Βάρους Το αυξημένο σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ψωρίασης. Επομένως, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, και την καλύτερη αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής. Μάλιστα, ακόμη και μικρή απώλεια βάρους, της τάξης του 5% του αρχικού βάρους έχει θετικά αποτελέσματα!
- Μεσογειακή Διατροφή Η Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα πρότυπο διατροφής πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, με την έμφαση στα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά, τα σιτηρά ολικής άλεσης, το ψάρι, τα όσπρια και το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Μάλιστα, συστήνεται η τακτική εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού και οσπρίων, όπως και κόκκινης σάλτσας στο φαγητό, η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, και η καθημερινή χρήση ελαιολάδου. Αυτό το διατροφικό πρότυπο μπορεί να έχει ευεργετική δράση για τα άτομα με ψωρίαση λόγω των συστατικών των τροφίμων που τη χαρακτηρίζουν.
- Ωμέγα-3 Λιπαρά Οξέα Η πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή που σχετίζεται με τη ψωρίαση. Καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, οι σπόροι και ξηροί καρποί.
- Συμπληρωματική αγωγή με βιταμίνη D σε περίπτωση χαμηλών επιπέδων Ορισμένες μελέτες δείχνουν βελτίωση στα συμπτώματα με συμπληρωματική αγωγή σε άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
- Δίαιτα Χωρίς Γλουτένη Μόνο σε άτομα με ψωρίαση και κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, μια διατροφή χωρίς γλουτένη μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης. Εαν δεν υπάρχει κοιλιάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, δεν υπάρχει λόγος αποφυγής της γλουτένης.
Τι πρέπει να προσέξει το άτομο με ψωρίαση στη διατροφή του;
Ελεγχόμενη Κατανάλωση Αλκοόλ Η κατανάλωση αλκοόλ ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα συμπτώματα της ψωρίασης, επομένως η μείωση ή η αποφυγή του αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της ασθένειας (Qureshi et al., 2009, Archives of Dermatology).
Χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών Μελέτες σε ποντίκια έχουν δείξει αρνητική επίδραση των κορεσμένων λιπαρών στην δερματοπάθεια. Συνεπώς, συστήνεται η αποφυγή της υψηλής κατανάλωσης τους. Κοινές πηγές κορεσμένων λιπαρών είναι το βούτυρο, το κόκκινο κρέας, τα τροπικά έλαια (πχ. φοινικέλαιο, λάδι καρύδας) και τα ολόπαχα γαλακτοκομικά (κυρίως τυριά).
Χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων Σε ποντίκια, διατροφή πλούσια σε σάκχαρα, και διατροφή πλούσια σε σάκχαρα και λιπαρά, είχε αρνητική επίδραση στην ψωρίαση. Συνεπώς, συστήνεται η χαμηλή πρόσληψη ελευθέρων σακχάρων, όπως συστήνει και ο ΠΟΥ, μέχρι 5% των προσλαμβανόμενων θερμίδων. Το μέτρο αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω επιλογής τροφίμων με λιγότερη ή καθόλου πρόσθετη ζάχαρη, παρασκευή ροφημάτων και γλυκισμάτων χωρίς ή με λιγότερη ζάχαρη, και χρήση φρούτων για γλυκιά γεύση σε γλυκές παρασκευές (μπάρες, κέικ, μπισκότα).
Ημερήσιο Διατροφικό Πλάνο
Πρωινό: 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2% με 1 φρούτο, μούσλι, κανέλα και σπόρους (πχ. κολοκυθόσπορο)
Δεκατιανό: Σπιτική μπάρα με βρώμη, σπόρους και φυστικοβούτυρο
Μεσημεριανό: Σαλάτα εποχής με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, 1 μερίδα ψάρι ψητό ή πλακί, και ψωμί ολικής άλεσης
Απογευματινό: 2 φρούτα και ξηρούς καρπούς
Βραδινό: Σαλάτα ντάκος με παξιμάδι ολικής άλεσης, ανθότυρο, ντομάτα, κρεμμύδι και ελιές, και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο
Χρήσιμες πηγές:
- Kanda N, Hoashi T, Saeki H. Nutrition and Psoriasis. Int J Mol Sci. 2020 Jul 29;21(15):5405. doi: 10.3390/ijms21155405.
- Garbicz J, Całyniuk B, Górski M, Buczkowska M, Piecuch M, Kulik A, Rozentryt P. Nutritional Therapy in Persons Suffering from Psoriasis. Nutrients. 2021 Dec 28;14(1):119. doi: 10.3390/nu14010119.
- Honda T, Kabashima K. Current understanding of the role of dietary lipids in the pathophysiology of psoriasis. J Dermatol Sci. 2019 Jun;94(3):314-320. doi: 10.1016/j.jdermsci.2019.05.003. Epub 2019 May 21. PMID: 31133503.
- Ford AR, Siegel M, Bagel J, Cordoro KM, Garg A, Gottlieb A, Green LJ, Gudjonsson JE, Koo J, Lebwohl M, Liao W, Mandelin AM 2nd, Markenson JA, Mehta N, Merola JF, Prussick R, Ryan C, Schwartzman S, Siegel EL, Van Voorhees AS, Wu JJ, Armstrong AW. Dietary Recommendations for Adults With Psoriasis or Psoriatic Arthritis From the Medical Board of the National Psoriasis Foundation: A Systematic Review. JAMA Dermatol. 2018 Aug 1;154(8):934-950. doi: 10.1001/jamadermatol.2018.1412.
Πώς θα σταματήσει το παιδί να τρώει συνεχώς γλυκά;
Σε όλους μας αρέσουν τα γλυκά. Είμαστε γενετικά προδιαθετημένοι να μας αρέσει η γλυκιά γεύση. Όμως, η υπερκατανάλωση γλυκών (πχ. σοκολάτα, κρουασάν, μπισκότα) δεν συνάδει με ένα υγιεινό διατροφικό πρότυπο, ενώ συνδέεται με αύξηση του σωματικού βάρους στα παιδιά, τη χαμηλή ποιότητα διατροφής και την τερηδόνα.
Πολλές φορές ακούμε τη φράση “παιδί είναι, να μην φάει το γλυκό του;” ή “να φάει το παιδί γλυκό τώρα που μπορεί, γιατί μετα…”, προωθώντας έτσι την υπερκατανάλωση γλυκισμάτων και την δικαιολόγησή της, λόγω ηλικίας. Όμως, η στάση αυτή επηρεάζει την επιθυμητή διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε ταχύτερη αύξηση του βάρους.
Σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής δεν υπάρχουν τρόφιμα που απαγορεύονται, εκτός και αν υπάρχει ιατρικός λόγος, όπως διαγνωσμένη αλλεργία ή κοιλιοκάκη. Έτσι, τα γλυκά και τα σνακ που είναι πλούσια σε σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι δεν απαγορεύονται, αλλά καταναλώνονται λιγότερο συχνά σε μικρές ποσότητες, όπως για παράδειγμα 1 μερίδα γλυκό, 1 φορά την εβδομάδα. Η κατανάλωσή τους δεν πρέπει να επιφέρει ενοχές στο παιδί, ούτε να δαιμονοποιείται η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων.
Η πρόσβαση σε γλυκά και σνακ είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Όταν το παιδί γνωρίζει ότι υπάρχει γλυκό στο σπίτι θα το αναζητήσει, ενώ συνιθισμένο στο να του παρέχονται γλυκά και σνακ όποτε θελήσει, δυσχαιρένουν την προσπάθεια της οικογένειας για μείωση κατανάλωσης των τροφίμων αυτών. Είναι σημαντικό να μην υπάρχει πληθώρα γλυκών στο σπίτι, ειδικά σε έυκολα προσβάσιμο σημείο, ενώ αντιθέτως συστήνεται να υπάρχει ποικιλία φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων σε εμφανές, προσβάσιμο σημείο, έτσι ώστε το παιδί να μπορεί να βρει εύκολα μη επεξεργασμένα προϊόντα για σνακ.
Απαιτεί υπομονή και επιμονή να μην ενδώσει ο γονέας και να δώσει στο παιδί το γλυκό που αναζητά. Έχοντας συνηθίσει στο να παίρνει ό,τι ζητήσει το παιδί θα επιμείνει αρκετά, αλλά είναι προτιμότερο αντί για γλυκό να προταθεί η επιλογή του φρούτου ή του γιαουρτιού ή ενός άλλου υγιεινού σνακ. Η ξαφνική μείωση της κατανάλωσης γλυκών δεν είναι εφικτή, αλλά αν σταδιακά μειωθεί μπορεί να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί η νέα συνήθεια της κατανάλωσης γλυκού μια φορά την εβδομάδα.
Πολλές φορές, συνδυάζουμε τα συναισθήματά μας με την κατανάλωση φαγητού, και τα γλυκά ως επιβράβευση είναι μέρος αυτής της πρακτικής. Όταν το παιδί βελτιώνει τις διατροφικές του συνήθειες ή τα πηγαίνει πολύ καλά στο σχολείο είναι καλό να επιβραβευθεί, αλλά όχι με τρόφιμα. Ούτε η επιβράβευση, ούτε η τιμωρία πρέπει να εμπεριέχει τρόφιμα. Αντί για χρήματα για σνακ ή σοκολάτα, η επιβράβευση μπορεί να είναι περισσότερη ώρα παιχνίδι ή μια βόλτα ή ένα βιβλίο!
Ενώ η υγεία είναι ο λόγος για πιο υγιεινή διατροφή, στα παιδιά δεν αποτελεί κίνητρο! Επομένως, η φράση “είναι καλό για σένα” ή “είναι για την υγεία σου” δεν έχουν μεγάλο νόημα στα παιδιά. Αντίθετα, τα παιδιά νοιάζονται για το παιχνίδι, να μπορούν να τρέχουν εύκολα, να παίζουν καλύτερα στα παιχνίδια, και να μεγαλώσουν γρήγορα. Αυτές οι επιθυμίες τους συνδέονται με τη διατροφή. Στην περίπτωση που δεν ακολουθούν ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, με θρεπτικό φαγητό πώς θα έχουν δύναμη και αντοχή για τα παιχνίδια και τα αθλήματα; Πώς θα ενδυναμώσουν το σώμα και τα οστά τους; Εάν μάθουν πώς η υγιεινή διατροφή θα επηρεάσει θετικά την καθημερινότητά τους, θα έχουν ένα κίνητρο να την ακολουθήσουν!
Τέλος, οι γονείς ακι η οικογένεια είναι πρότυπο για τα παιδιά. Εαν ο γονέας ή τα αδέρφια δεν καταναλώνουν ψάρι ή φρούτα και λαχανικά, γιατί να καταναλώσει το παιδί; Όταν στόχος είναι η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών του παιδιού είναι δυνατόν να υπάρχουν στο περιβάλλον άτομα που πράττουν τα αντίθετα; Η βελτίωση των συνηθειών, λοιπόν, πρέπει να περιλαμβάνει και το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον!
Ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων, ακόμη και τα γλυκά και τα αλμυρά σνακ, αλλά καταναλώνονται σπάνια. Τα φρούτα, τα λαχανικά, το γιαούρτι, και τα κράκερ με τυρί αποτελούν μερικές ιδέες για υγιεινά σνακ, ενώ με τη μείωση της κατανάλωσης γλυκών και έτοιμων σνακ επανεκπαιδευόμαστε στο να γευόμαστε και να απολαμβάνουμε την γλυκιά γεύση που έχουν τα φρούτα και άλλα μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Θέλει υπομονή, και επιμονή για τη σταδιακή μείωση της κατανάλωσης γλυκών, αλλά είναι εφικτή!