Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 13-19 Μαρτίου 2017
1. Νηστεία και γαλακτοκομικά: πώς θα προσλάβουμε ασβέστιο κατά τη διάρκεια της νηστείας όταν δεν τρώμε γαλακτοκομικά; http://www.mantzorou.gr/el/blog/nisteia-pos-ypokathistoyme-gala
2. Η προσκόλληση στη Μεσογειακή Διατροφή φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας μορφής καρκίνου του μαστού (estrogen-receptor-negative breast cancer) που συνανατάται σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και δεν έχει καλή πρόγνωση. http://edition.cnn.com/2017/03/07/health/mediterranean-diet-breast-cance...
3. Δείτε το βίντεο του Jamie Oliver για το τι να ΜΗΝ κάνουμε στην κουζίνα, ώστε να μαγειρεύουμε με ασφάλεια! https://www.youtube.com/watch?v=IA8IW5abQTg
4. H διατροφή παίζει σπουδαίο ρόλο στη βέλτιστη ανάπτυξη των παιδιών, θέτοντας τις βάσεις για μια ζωή με υγεία. Κατά την προσχολική ηλικία, το παιδί πλάθει τις διατροφικές του συνήθειες, ενώ δοκιμάζει καινούρια τρόφιμα, υπό τη σημαντική επιρροή των φίλων, της οικογένειας και του νηπιαγωγείου. Αναμφίβολα, αυτή η περίοδος είναι απαιτητική. Διαβάστε πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα διατροφικά προβλήματα των παιδιών προσχολικής ηλικίας. http://mantzorou.gr/el/blog/pos-antimetopizoyme-koina-diatrofika-provlim...
5. Μέσα από δεδομένα μελετών ανά τον κόσμο υπολογίστηκε ότι η μειωμένη κατανάλωση υγιεινών τροφίμων και υψηλή κατανάλωση μη υγιεινών τροφίμων έπεξαν ρόλο στο θάνατο από καρδιαγγειακά 415.000 ατόμων στις ΗΠΑ το 2015! Σχεδόν οι μισοί θάνατοι λόγω καρδιαγγειακών νοσημάτων οφείλονται στην μη προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, και το κυριότερο μπορούν να αποφευχθούν! http://www.medicalnewstoday.com/articles/316264.php
6. Δεν είναι και λίγοι αυτοί που αποφεύγουν την κατανάλωση γλουτένης, χωρίς ιατρικό λόγο, καθώς έχει λανθασμένα διαφημιστεί ότι η δίαιτα χωρίς γλουτένη είναι πιο υγιεινή. Μετά από μια μελέτη που έδειξε ότι άτομα που ακολουθούν δίαιτα χωρίς γλουτένη έχουν υψηλότερα επίπεδα αρσενικού στο αίμα τους, μια νέα μελέτη έρχεται να παρατηρήσει ότι μια δίαιτα χαμηλή σε γλουτένη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2. http://www.medicalnewstoday.com/articles/316285.php
Diet Quality Impacts Mental Health Aspects of University Students
Mantzorou M, Serdari A, Kostopoulos M and Giaginis C. Diet Quality Impacts Mental Health Aspects of University Students. Austin J Nutri Food Sci. 2021; 9(2): 1158.
Η ψυχική υγεία των φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει αποτελέσει αντικείμενο αυξανόμενης ανησυχίας τα τελευταία χρόνια, ακόμη και πριν από την πανδημία του COVID-19. Οι πιέσεις και οι περιορισμοί που συνδέονται με την πανδημία έχουν αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ψυχικών προβλημάτων στους φοιτητές, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ακαδημαϊκή τους επιτυχία, τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις και τις μελλοντικές τους επαγγελματικές και προσωπικές ευκαιρίες.
Τα προβλήματα ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα η κατάθλιψη και το άγχος, μεταξύ των φοιτητών Πανεπιστημίου είναι ευρέως διαδεδομένα και ξεκινούν από το Λύκειο. Η διατροφή είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχική υγεία σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Η παρούσα ανασκόπηση στοχεύει να συνοψίσει τις μελέτες παρατήρησης και τις κλινικές μελέτες που έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ ψυχικής υγείας και ποιότητας διατροφής σε φοιτητές πανεπιστημίων. Το PubMed ερευνήθηκε εκτενώς για να εντοπίσει μελέτες που διερευνούν το ρόλο των πτυχών της ποιότητας της διατροφής στην ποιότητα ζωής, την κατάθλιψη και το άγχος σε φοιτητές Πανεπιστημίου.
Τα υγιεινά διατροφικά πρότυπα, όπως η Μεσογειακή διατροφή και η δίαιτα DASH, οι δίαιτες με υψηλή πρόσληψη αντιοξειδωτικών και αντιοξειδωτικών βιταμινών, Φυλλικού οξέος, Ψευδάργυρου και Ασβεστίου συνδέονται με λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης. Η υψηλότερη πρόσληψη αλκοόλ και αλατιού έχει επίσης συσχετιστεί με την κατάθλιψη.
Τα υγιεινά διατροφικά πρότυπα, με επαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών και αντιοξειδωτικών συσχετίζονται με καλύτερη κατάσταση ψυχικής υγείας. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές μελέτες προκειμένου να διευκρινιστεί η αιτία και το αποτέλεσμα των παρατηρούμενων συσχετίσεων.
Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes
Papandreou D, Mantzorou M, Tyrovolas S, Pavlidou E, Antasouras G, Psara E, Poulios E, Vasios GK, Giaginis C. Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes. Nutrients. 2022; 14(18):3810. https://doi.org/10.3390/nu14183810
Background: Pre-pregnancy excess weight is an important factor for adverse maternal perinatal outcomes; however, data for Greek women remain limited. Therefore, the aim of the present work was to evaluate the relation between pre-pregnant weight status and sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Methods: In the present cross-sectional study, 5133 healthy women were enrolled from nine different Greek regions after applying specific inclusion and exclusion criteria. Validated questionnaires were used to assess the sociodemographic characteristics and certain lifestyle factors of the study population. Anthropometric and clinical data were retrieved from medical history files of the women, including measured weight in the first weeks of pregnancy and right before delivery, and maternal perinatal outcomes. Women’s weights and heights were also measured 2–5 years postpartum by trained nutritionists. Non-adjusted and adjusted statistical analysis was performed to assess whether pre-pregnancy weight status was associated with sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Results: In pre-pregnancy, 17.5% of the women were overweight, and 4.9% were classified as obese. These rates were increased 2–5 years postpartum, reaching 21.0% for overweight and 9.6% for obese women. Pre-pregnancy overweight/obesity were associated with older maternal age, higher prevalence of overweight/obesity at 2–5 years postpartum and nonexclusive breastfeeding, as well as increased rates for preterm birth and pregnancy-induced hypertension after multiple adjustments. Conclusions: Overweight and obesity rates were high among women of childbearing age in Greece. These findings highlight the urgent need for healthy lifestyle promotion and targeted obesity prevention and intervention schemes among women of reproductive age.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος πριν από την εγκυμοσύνη είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τις δυσμενείς περιγεννητικές εκβάσεις για την μητέρας. Ωστόσο, τα στοιχεία για τις Ελληνίδες παραμένουν περιορισμένα. Ως εκ τούτου, ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογήσει τη σχέση μεταξύ της κατάστασης βάρους πριν την εγκυμοσύνη και των κοινωνικοδημογραφικών, ανθρωπομετρικών παραγόντων και παραγόντων τρόπου ζωής και των μητρικών περιγεννητικών εκβάσεων.
Στην παρούσα συγχρονική μελέτη, 5133 υγιείς γυναίκες εντάχθηκαν από εννέα διαφορετικές ελληνικές περιφέρειες μετά την εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων ένταξης και αποκλεισμού. Χρησιμοποιήθηκαν επικυρωμένα ερωτηματολόγια για την αξιολόγηση των κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών και ορισμένων παραγόντων του τρόπου ζωής του πληθυσμού της μελέτης. Τα ανθρωπομετρικά και κλινικά δεδομένα ανακτήθηκαν από αρχεία ιατρικού ιστορικού των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του μετρημένου βάρους τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης και ακριβώς πριν τον τοκετό, και των περιγεννητικών αποτελεσμάτων της μητέρας. Το βάρος και το ύψος των γυναικών μετρήθηκαν επίσης 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό από εκπαιδευμένους διατροφολόγους. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση για να εκτιμηθεί εάν η κατάσταση βάρους πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με κοινωνικοδημογραφικούς, ανθρωπομετρικούς παράγοντες και παράγοντες τρόπου ζωής και με τα μητρικά περιγεννητικά αποτελέσματα.
Στην προ της εγκυμοσύνης περίοδο, το 17,5% των γυναικών ήταν υπέρβαρες και το 4,9% ταξινομήθηκαν ως παχύσαρκες. Αυτά τα ποσοστά αυξήθηκαν 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό, φτάνοντας το 21,0% για τις υπέρβαρες και το 9,6% για τις παχύσαρκες γυναίκες. Το υπέρβαρο/παχυσαρκία πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με μεγαλύτερη ηλικία της μητέρας, υψηλότερο επιπολασμό υπέρβαρου/παχυσαρκίας στα 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό και μη αποκλειστικό θηλασμό, καθώς και αυξημένα ποσοστά πρόωρου τοκετού και υπέρτασης που προκαλείται από εγκυμοσύνη μετά από πολλαπλές προσαρμογές.
Τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας ήταν υψηλά στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία στην Ελλάδα. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για προώθηση υγιεινού τρόπου ζωής και στοχευμένα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης της παχυσαρκίας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Επίπεδα γλυκόζης στο αίμα: τι είναι η γλυκόζη, ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα στο αίμα, τι συμβαίνει αν είναι αυξημένη, πως την ελέγχω, και ποιες τροφές τη ρίχνουν;
Η γλυκόζη είναι ένα απλό σάκχαρο και αποτελεί την πρωταρχική πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα διατηρούνται σε ένα συγκεκριμένο εύρος για την υγιή λειτουργία του οργανισμού.
Η γλυκόζη προέρχεται από τα διάφορα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες (πχ. ψωμί, φρούτα, ζυμαρικά, όσπρια, κ.α.). Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που περιέχονται σε αυτά μετατρέπονται σε γλυκόζη κατά τη διάρκεια της πέψης και της απορρόφησης. Παράλληλα, όντας το κύριο καύσιμο του οργανισμού, το σώμα, μέσω της γλυκονεογένεσης μπορεί να παράξει μόνο του γλυκόζη.
Σύμφωνα με την American Diabetes Association, τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σε άτομα που δεν έχουν Σακχαρώδη Διαβήτη είναι τα εξής:
- Νηστεία (π.χ. πριν από το πρωινό): 70 – 100 mg/dL
- Μετά από γεύματα(2 ώρες μετά): Λιγότερο από 140 mg/dL
Στους ασθενείς με διαβήτη, οι στόχοι γλυκαιμίας είναι ελαφρώς διαφορετικοί:
- Νηστεία και πριν από τα γεύματα: 80 – 130 mg/dL
- Μετά από γεύματα (2 ώρες μετά): Λιγότερο από 180 mg/dL
Η παρατεταμένη αυξημένη γλυκόζη αίματος (υπεργλυκαιμία) είναι δείγμα αυξημένου κινδύνου ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη, όπου το σώμα δεν μπορεί να ρυθμίσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Με την πάροδο του χρόνου, ο αρρύθμιστος διαβήτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρική νόσο, νευροπάθεια, και μικρο-αγγειακές βλάβες στα μάτια.
Πώς ελέγχουμε τα επίπεδα γλυκόζης μέσω της διατροφής;
Η διατροφή παίζει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ακολουθώντας μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή, μπορεί κανείς να ελέγξει τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος, με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ.
Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα ανεβαίνουν με την πρόσληψη υδατανθράκων. Στην περίπτωση του προ-διαβήτη και του διαβήτη, τα επίπεδα γλυκόζης παραμένουν υψηλά για περισσότερη ώρα. Στόχος, συνεπώς, είναι η καθυστέρηση της απορρόφησης των υδατανθράκων στην κυκλοφορία του αίματος, για σταδιακή αύξηση των τιμών γλυκόζης στο αίμα.
Αυτό επιτυγχάνεται με τις παρακάτω μεθόδους:
1. Συνδυασμός των πηγών υδατανθράκων με πηγές “καλών” λιπαρών ή/και πρωτεΐνης (πχ. φρούτο και ξηροί καρποί, φρούτο και γιαούρτι). Στο επίπεδο του γεύματος, συστήνεται η κατανάλωση πλήρων γευμάτων που περιέχουν λαχανικά, πηγή πρωτεΐνης και πηγή σύνθετων υδατανθράκων, με χρήση καλών λιπαρών, όπως εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (πχ. πράσινη σαλάτα με κοτόπουλο και πατάτες).
2. Περιορισμός της υπερκατανάλωσης ελευθέρων και πρόσθετων σακχάρων, όπως γλυκίσματα και γλυκά σνακ, και ροφήματα με ζάχαρη (χυμοί, αναψυκτικά).
3. Αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης της γλυκόζης από το σώμα, βοηθώντας έτσι στη διατήρηση πιο σταθερού εύρους επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, ενώ βελτιώνουν και τον κορεσμό.
Φυσικά, στα πλαίσια του συνόλου της διατροφής, μια διατροφή όπως η Μεσογειακή Διατροφή φαίνεται να έχει μακροπρόθεσμα θετικό αποτέλεσμα στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου του αίματος, καθώς και στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης των επιπλοκών της νόσου, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, μέσω του ελέγχου των λιπιδίων του αίματος και της αρτηριακής πίεσης.
Παράλληλα, η απώλεια και διατήρηση της απώλειας βάρους της τάξης του 10% του αρχικού βάρους συμβάλλει στην βελτίωση της ρύθμισης της γλυκόζης του αίματος, τη μείωση της ινσουλινο-αντίστασης, ακόμη και την ύφεση του διαβήτη.
Υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα;
Δεν υπάρχουν τρόφιμα που ρίχνουν τα επίπεδα γλυκόζης. Τα τρόφιμα που έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όμως, οδηγούν σε ομαλή αύξηση της γλυκόζης του αίματος. Τέτοια τρόφιμα είναι τα δημητριακά/σιτηρά ολικής άλεσης, τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.
Επίσης, το ξύδι έχει προταθεί ως ένα πιθανό φυσικό μέσο για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Μερικές μικρές μελέτες έχουν υποστηρίξει την θεωρία ότι μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των υδατανθράκων, οδηγώντας έτσι σε μια πιο αργή και σταθερή αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, και να αυξήσει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη, την ορμόνη που ρυθμίζει την απορρόφηση της γλυκόζης από τα κύτταρα. Ωστόσο, παρόλο που υπάρχουν ορισμένες ανεξάρτητες μελέτες που υποστηρίζουν αυτά τα ευρήματα, τα δεδομένα είναι περιορισμένα. Οι περισσότερες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων και οι αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα.
Συνοψίζοντας, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και διαχείριση με τη βοήθεια της διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας και τη χρήση φαρμάκων σε άτομα με διαβήτη. Ο στόχος είναι να διατηρηθούν φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για την επίτευξη και διατήρηση της υγείας και της ευεξίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση διεπιστημονικής ομάδας ιατρού (αναφορικά με την φαρμακοθεραπεία) και διαιτολόγου-διατροφολόγου (αναφορικά με την διατροφή) και να λαμβάνονται υπόψη οι ατομικές ανάγκες και αρέσκειες του κάθε ατόμου.
Χρήσιμες Πηγές
- American Diabetes Association; Standards of Care in Diabetes—2023 Abridged for Primary Care Providers. Clin Diabetes 2 January 2023; 41 (1): 4–31. https://doi.org/10.2337/cd23-as01
- American Heart Association. (2018). Added Sugars. [Online] Available at: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/sugar/a...
- Johnston, C. S., Kim, C. M., & Buller, A. J. (2004). Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance or type 2 diabetes. Diabetes Care, 27(1), 281-282.
- Liatis, S., Grammatikou, S., Poulia, K. A., Perrea, D., Makrilakis, K., & Diakoumopoulou, E. (2010). Vinegar reduces postprandial hyperglycaemia in patients with type II diabetes when added to a high, but not to a low, glycaemic index meal. European Journal of Clinical Nutrition, 64(7), 727-732.