Καλωσήρθατε στο γραφείο μου
COVID-19 disease, obesity and micronutrients: An updated narrative review of the literature
Papadopoulou, S.K., Mantzorou, M., Koutridou, D., Tassoulas, E., Sakellaropoulou, S., Biskanaki, F., Xatziapostolou, E. and Papandreou, D. (2020), "COVID-19 disease, obesity and micronutrients: An updated narrative review of the literature", Nutrition & Food Science
COVID-19, παχυσαρκία & μικροθρεπτικά συστατικά: Πώς το αυξημένο σωματικό βάρος & η διατροφή επηρεάζουν τη βαριά νοσο με κορονοϊό
Μια ενδιαφέρουσα ανασκόπιση της βιβλιογραφίας ανέλαβε η επιστημονική μας ομάδα, αναφορικά με τη νόσο COVID-19, που προκαλείται από τον νέο κορονοϊό SARS Cov 2, και συγκεκριμένα το ρόλο του αυξημένου σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας στη σοβαρότητα της νόσου, και το ρόλο των μικροθρεπτικών συτστατικών στην αντιμετώπισή της.
Το υψηλό σωματικό βάρος
Ο υψηλός Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), και ειδικά η παχυσαρκία με ΔΜΣ πάνω από 35 kg/m2, είναι ένας από τους ανεξάρτητους παράγοντες που σχετίζονται με σοβαρή νόσο COVID-19 και δυσμενή κλινικά αποτελέσματα, όπως η διασωλήνωση. Επίσης, έχει παρατηρηθεί καμπύλη σχήματος J μεταξύ ΔΜΣ & θνησιμότητας απο τη νόσο COVID-19, με συσχέτιση να είναι σημαντική, ακόμη και μετά από προσαρμογή για συννοσηρότητες που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Οι Engin et al. ανέλυσαν την αλληλεπίδραση μεταξύ παχυσαρκίας, καπνίσματος και του υποδοχέα ACE2, σχετικά με την παθοφυσιολογία εμφνανισης COVID-19. Ο λιπώδης ιστός εκκρίνει την αγγειοστενσίνη II, μια ορμόνη με φλεγμονώδη ιδιότητες, του μονοπατιού RAS. O Sars-Cov-2 μπλοκάρει τον υποδοχέα ACE2 και οδηγεί σε συσσώρευση αγγειοτενσίνης II, που μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας και φλεγμονώδη μυοκαρδίτιδα.
Έχουν αναλυθεί διάφοροι πιθανοί μηχανισμοί σχετικά με τη σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και παθογένεσης COVID-19. Γενικά, η παχυσαρκία έχει συσχετιστεί με μειωμένη ανοσολογική απόκριση, υψηλότερη θνησιμότητα λόγω μολυσματικών ασθενειών, μειωμένη ανοσοαπόκριση και σοβαρή λοίμωξη με τον ιό της γρίπης και υψηλότερη ευπάθεια σε λοιμώξεις. Επιπλέον, ενώ η παχυσαρκία σχετίζεται με υψηλότερο επιπολασμό πνευμονίας και πνευμονικής υπέρτασης, η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συμπτωματολογίας και της σοβαρότητας των αναπνευστικών ασθενειών. Η παχυσαρκία συνοδεύεται από φλεγμονή χαμηλού βαθμού, ανισορροπία ενδοθηλίου και εξασθενημένη λειτουργία των πνευμόνων που μπορούν να παίξουν ρόλο στην καταιγίδα κυτταροκινών και στην παθογένεση COVID-19.
Γενικά, τα επιδημιολογικά στοιχεία ανά τον κόσμο επιβεβαιώνουν οτι τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για σοβαρή νόσο, και δη όταν νοσούν και από άλά συνοδά νοσήματα (πχ. διαβήτης, υπέρταση)
Μικροθρεπτικά συστατικά
Η καλή κατάσταση θρέψης και η επάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών είναι σημαντικά για την υγεία και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νόσου. Πληθώρα μικροθρεπτικών συστατικών παίζουν σημαντικούς λειτουργικούς ρόλους στην ανοσο-απόκριση.
Για παράδειγμα, χαμηλά επίπεδα ή χαμηλές προσλήψεις βιταμινών Α, Ε, Β6 και Β12, ψευδάργυρος και σελήνιο έχουν συσχετιστεί με ανεπιθύμητα κλινικά αποτελέσματα στη μόλυνση από ιό ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Συμπλήρωμα μικροθρεπτικών συστατικών, σε επάρκεια θρεπτικών συστατικών δεν είναι απαραίτητο. Ωστόσο, στην τρέχουσα κατάσταση, τα άτομα με υψηλό κίνδυνο για ή με χαμηλά επίπεδα μικροθρεπτικών συστατικών μπορεί να επωφεληθούν από εξατομικευμένη συμπλήρωματική αγωγή μικροθρεπτικών συστατικών (πχ. βιταμίνες).
Ακόμη δεν έχουμε μελέτες που να αναδεικνύουν το ρόλο συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών στην πρόσληψη & αντιμετώπιση της νόσου COVID-19.
Η κακή κατασταση θρέψης συνδέεται με φλεγμονή και οξειδωτικό στρες και μειωμένη ανοσολογική απόκριση. Επιπλέον, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στην ποιότητα της διατροφής και στις διατροφικές συνήθειες τόσο για τον γενικό πληθυσμό όσο και για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου.
Η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και επάρκειας μικροθρεπτικών ουσιών είναι σημαντική για τη γενική υγεία, ειδικά κατά την παρούσα πανδημία. Αν και η συμπλήρωματική αγωγή δεν συστήνεται σε περίπτωση επαρκών επιπέδων, συνιστάται σε χαμηλά ή ανεπαρκή επίπεδα! Αυτό είναι σημαντικό ειδικά όσον αφορά τη βιταμίνη D, καθώς ένας μεγάλος αριθμός ατόμων εμφανίζει ανεπάρκεια λόγω της ελλειπούς έκθεσης στον ήλιο κατά την καραντίνα, και ειδικά το χειμώνα. Η προσκόλληση σε ένα υγιές διατροφικό πρότυπο, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, μπορεί να έχει θετική επίδραση στη διατροφική κατάσταση και τη γενική υγεία.
Ο κορονοϊός και η πανδημία μας υπενθυμίζει το σημαντικό ρόλο του σωματικού βάρους, και του υγιούς τρόπου ζωής (υγιεινή διατροφή & κίνηση) στην υγεία και στον κίνδυνο να νοσήσουμε σοβαρά από οξείες νόσους, αλλά και χρόνιες!
Το επιστημονικό άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στο επιστημονικό περιοδικό.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 24-29 Ιουλίου 2017
1. Tελικά, οι τεχνητές, μη θερμιδικές γλυκαντικές ουσίες βοηθούν στην απώλεια βάρους ή όχι; Τα τεχνητά γλυκαντικά χωρίς θερμίδες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, για την υποκατάσταση της ζάχαρης. Όμως, τα επιστημονικά δεδομένα είναι ασαφή για το πραγματικό όφελος στο βάρος και την υγεία μας.
Τυχαιοποιημένες ελγχόμενες μελέτες δεν δείχνουν να επηρεάζουν το βάρος και τη σύσταση του σώματος, ενώ μελέτες παρατήρησης δείχνουν συσχέτιση της κατανάλωσης μη θερμιδικών τεχνητών γλυκαντικών ουσιών με την αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος, του βάρους και της περιφέρειας μέσης, καθώς και με την παχυσαρκία, την υπέρταση, το μεταβολικό σύνδρομο, τον διαβήτη τύπου 2, και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επομένως, αν και μέσω μελετών παρατήρησης παρατηρείται συσχέτιση μεταξύ των τεχνητών γλυκαντικών και κινδύνου για την υγεία, χρειάζονται περισσότερες τυχαιοποιημένες έρευνες για την βαθύτερη μελέτη των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων της χρήσης των γλυκαντικών αυτών.
Επίσης, πρέπει να σκεφτούμε πού βρίσκουμε αυτά τα γλυκαντικά σε μεγάλες ποσότητες. Τα ligth αναψυκτικά είναι από τις κυριότερες πηγές τεχνητών γλυκαντικών, τα οποία συχνά συνοδεύουμε με γρήγορο φαγητό! Επομένως, πρέπει να εξετάσουμε όχι μόνο τα τεχνητά γλυκαντικά, αλλά και την ποιότητα της διατροφής μας!
Διαβάστε την περίληψη του επιστημονικού άρθρου εδώ.
http://www.medicalnewstoday.com/articles/318435.php
2. Η βελτίωση της διατροφής σε βάθος χρόνου σχετίζεται με χαμηλότερη θνησιμότητα, όπως δείχνει μια νέα έρευνα του Harvard T.H. Chan School of Public Health. Η αυξανόμενη προσκόλληση σε ένα πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή ή η DASH diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension) φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο πρώιμου θανάτου. Ακόμη και μικρή πρόοδος μπορεί να είναι οφέλιμη, ενώ αντίστοιχα η μείωση της ποιότητας της διατροφής επιφέρει αύξηση του κινδύνου.
Για παράδειγμα, η αντικατάσταση 1 μερίδας κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος με 1 μερίδα ξηρών καρπών ή οσπρίων την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 8-17%!
Επομένως, σιγά σιγά, με μικρά βήματα μπορούμε να βελτιώσουμε τη διατροφή μας και να επιμηκύνουμε τη ζωή μας!!!
https://www.hsph.harvard.edu/news/press-releases/improving-diet-quality-...
3. Πώς θα μεγαλώσει ένα παιδί με υγιεινές διατροφικές συνήθειες;
1. Το γοργόν και χάρην έχει. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσουν οι υγιεινές διατροφικές συνήθειες, τόσο το καλύτερο. Παράδειγμα αποτελούν ο σεβασμός του αίσθήματος του κορεσμού των παιδιών και το να προσφέρεται ποικιλία φρούτων και λαχανικών από νωρίς.
2. Το σερβίρισμα υγιεινών τροφίμων. Ακόμη και αν το παιδί δεν καταναλώνει ένα φρούτο, λαχανικό ή άλλο τρόφιμο, αυτό δεν πρέπει να παοκλείεται από τη διατροφή του, αλλά αντιθέτως να ενθαρρύνεται η κατανάλωσή του, χωρίς πίεση. Απλά αφήστε το στο πιάτο και ας μην το φάει!
3. Το φαγητό είναι το ίδιο για όλη την οικογένεια, και καλό είναι να μην δίδεται ξεχωριστό φαγητό στα παιδιά, αν δεν τους αρέσει το φαγητό της ημέρας.
4. Η τήρηση του προγράμματος είναι πολύ σημαντική. 3 κυρίως γεύματα και 2-3 σνακ είναι το σύνηθες. Αν το παιδί δεν φάει το φαγητό ή το σνακ του δεν χρειάζεται να του δοθεί ένα γλυκό ή το αγαπημένο του φαγητό. Κάποια στιγμή θα πεινάσει και θα φάει το φαγητό ή το σνακ του.
5. Προσοχή στα σνακ, εκτός προγράμματος. Καλό είναι τα παιδιά να μην τσιμοπολογάνε πέρα από τα γεύματα και σνακ τους, καθώς μπορεί να μειωθεί η όρεξή τους για τα θρεπτικά γεύματα που έπονται!
6. Προσοχή στα ροφήματα. Πέρα από το γεγονός ότι οι χυμοί και τα ροφήματα είναι πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα, η καλύτερη επιλογή όταν τα παιδιά διψάνε είναι το νερό!
7. Προσοχή τι μπαίνει στο σπίτι. Όταν δεν υπάρχουν σνακ πλούσια σε λιπαρά, ελύεθερα σάκχαρα και αλάτι (junk food), είναι πιο δύσκολο τα παιδιά να τα βρούνε και τα καταναλώσουν!
8. Οι γονείς είναι το παράδειγμα προς μίμηση! Αν ο γονιός τρώει junk food, πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε από το παιδί να μην τα τρώει;
9. Τα ικογενειακά γεύματα είναι πολύ σημαντικά στην ανάπτυξη των διατροφικών συνηθειών και την επικοινωνία της οικογένειας.
10. Ψωνίστε και μαγειρέψτε οικογενειακά, ώστε να δεθείτε μέσω μιας ευχάριστης, διασκεδαστικής και νόστιμης δραστηριότητας!
http://www.health.harvard.edu/blog/10-ways-to-raise-a-healthy-eater-2016...
4. Ποιός θέλει να δοκιμάσει παγωτό ντομάτα;
Μια ιδιαίτερη συνταγή, που ταιριάζει πιο πολύ για ορεκτικό, αντί για γλυκό, αλλά είναι ιδανική για αυτούς που τους αρέσει ο ντοματοχυμός!
Η συνταγή είναι πανέυκολη! Θα χρειαστείτε 2 μεγάλες ώριμες ντομάτες, 1 κ.σ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, 1 κ.σ. πάστα ντομάτας, 1/2 κ.γ. αλάτι και 6-8 φύλλα βασιλικού. Τα αναμυγνύετε στο μπλέντερ και τοποθετειτε το μείγμα σε θήκες για παγωτό. Μετά από τουλάχιστον 4 ώρες είναι έτοιμα!
Καλή απόλαυση!
http://www.thekitchn.com/recipe-tomato-water-pops-246245
5. Αν θέλετε να διαβάσετε ένα βιβλίο πάνω στη διατροφή, που να εξηγεί με ωραίο, διασκεδαστικό τρόπο τι ισχύει για τις διάφορες παράδοξες - και πολλές φορές επικίνδυνες - δίαιτες, τότε διαβάστε το βιβλίο του Anthony Warner (Angry Chef) "Bad science and the truth about healthy eating"!
6. Πόσο έγκυρα πληροφορημένοι είμαστε πάνω σε θέματα υγείας και διατροφής; Μήπως δεν ισχύουν αυτά που πιστεύουμε ή αυτά που πολλές φορές μας μεταφέρονται από ιστοσελίδες, ακόμα και τα ΜΜΕ; http://www.mantzorou.gr/el/blog/poso-egkyri-enimerosi-ehoyme-pano-se-the...
7. Διαβάστε τις 101 συμβουλές υγείας από το Harvard!
http://hhp-downloads.s3.amazonaws.com/reports/101_HealthTips.pdf?utm_sou...
Είναι η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή εφικτή σήμερα;
Precision nutrition, ή αλλιώς η πλήρως εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με τα γονίδιά μας είναι ένας πολλά υποσχόμενος κλάδος της διατροφής!
Σύμφωνα με τα γονίδιά μας, δηλαδή το DNA μας, βρισκόμαστε και σε διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων νοσημάτων, παχυσαρκίας, έχουμε διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, μεταβολίζουμε και πιο αργά ή γρήγορα το αλκοόλ, μεταξύ άλλων!
Έχουν γίνει αρκετές μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες σχετικά με τον ρόλο της διατροφής σε φορείς ορισμένων γονιδίων, και έχουμε προχωρήσει αρκετά. Είμαστε σε θέση να αναλύσουμε όλο το γονίδωμά μας, σε λιγότερο από 1 ώρα με 1000 ευρώ περίπου, δεν είμαστε σε θέση ομως να ανάγουμε τα αποτελέσματα στην πρόληψη νόσων και κατάρτιση εξατομικευμένης διατροφής, ακόμα!
Είναι σημαντικό, όμως, να λάβουμε υπόψιν πέρα από τα γονίδιά μας, και το περιβάλλον, δηλαδή τον τρόπος ζωής μας. Επιπλέον, στο σώμα μας ζουν και άλλοι μικροοργανισμοί, το μικροβίωμα του εντέρου! Παράλληλα, πρέπει να συμπεριλάβουμε και τα νέα δεδομένα της μεταβολομικής! Δηλαδή, απλώς το να γνωρίζουμε γονιδίωμά μας δεν αρκεί!
Πόσο κοντά είμαστε στην εφαρμογή τέτοιων πλάνων διατροφής;
Έχουμε αρκετά χρόνια μπροστά μας, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να χρησιμοποιούμε με βέλτιστο τρόπο τη διατροφογενετική στην καθημερινή κλινική πρακτική!
Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση των Pavlidis et al. συμπεραίνει ότι η χρήση των εμπορικών τεστ διατροφογεννετικής δεν συστήνεται! Τα εμπορικά τεστ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή ελέγχουν 38 γονίδια, άρα δεν είναι πλήρη, και δεν συστήνονται, ενώ η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματος είναι και πολύ πιο ακριβή!
Μάλιστα, το 2010 στην Αμερική έγινε έρευνα για εταιρείες που είχαν υπηρεσίες διατροφογενετικής, και καταδίκασαν τα παραπλανητικά αποτελέσματα και τις παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ.
Παράλληλα, δεν βρήκαν επιστημονική βάση για τους ισχυρισμούς ότι μπορούν να συστήσουν εξατομικευμένα συμπληρώματα διατροφής ανάλογα με το DNA.
Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο Times ο βιοχημικός και chef Anthony Warner "But for now even leading geneticists can’t tell what colour your eyes are from your DNA, let alone suggest what food you should be eating. The best advice is to save your money and try to eat well." Δηλαδή, "οι γενετιστές δεν μπορούν να βρουν το χρώμα των ματιών από το DNA, πόσο μάλλον να συστήσουν εξατομικευμένη διατροφή. Η καλύτερη συμβουλή είναι κρατήστε τα λεφτά σας και φάτε υγιεινά"!
Βέβαια, φαίνεται ότι ακόμη και αν γνωρίζουμε τι αλλαγές πρέπει να κάνουμε στη διατροφή μας, σύμφωνα με το γονιδίωμά μας, αυτή η γνώση δεν μας κινητοποιεί για τις απαραίτητες διατροφικές αλλαγές.
Αρκετές φορές “ρίχνουμε το φταίξιμο” για το επιπλέον σωματικό μας βάρος στα γονίδιά μας. Και όντως υπάρχουν πάνω από 100 γονίδια που έχουν συσχετιστεί με το βάρος μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να προλάβουμε ή να αντιμετώπισουμε το αυξημένο σωματικό βάρος, ακόμη και αν έχουμε γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο για αυξημένο βάρος! Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα με το γονίδιο FTO, ένα από τα γονίδια που σχετίζεται με την εμφάνιση της παχυσαρκίας, μπορούν να χάσουν βάρος, όπως και τα άτομα χωρίς το γονίδιο αυτό. Άρα, ναι μεν τα γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία, το βάρος μας και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος για εμφάνιση των παραπάνω δεν εξαρτάται και από τον τρόπο ζωής μας, δηλαδή τη διατροφή και την κίνηση!
Συμπερασματικά, αν και εως τώρα έχουμε κάνει πρόοδο όσον αφορά τα γονίδια και τη διατροφή, χρειάζονται επιπλέον μελέτες, που λαμβάνουν υπόψιν και άλλους παράγοντες, γεγονός που θα μας πάρει αρκετά χρόνια. Μέχρι τότε, είναι σημαντική η προσκόλληση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με υγιεινή διατροφή και τακτική άσκηση!
- Διαβάστε άρθρο από το blog του Harvard πάνω στη διατροφογενετική εδώ!
- Διαβάστε μια μετα-ανάλυση πάνω στα τεστ διατροφογενετικής εδώ: Meta-Analysis of Genes in Commercially Available Nutrigenomic Tests Denotes Lack of Association with Dietary Intake and Nutrient-Related Pathologies.
"As solid scientific evidence is currently lacking, commercially available nutrigenomics tests cannot be presently recommended. Notwithstanding, the need for a thorough and continuous nutrigenomics research is evident as it is a highly promising tool towards precision medicine."
- Διαβάστε το άρθρο του Anthony Warner (Angry Chef) εδώ.