Πόσες φορές μπορώ να φάω ψωμί μεσα στη μέρα;
Οι πηγές υδατανθράκων και δή το ψωμί αποτελούν από τα πλέον παρεξηγημένα και δαιμονοποιημένα τρόφιμα, ειδικά όσον αφορά το σωματικό βάρος. Μάλιστα, δεν είναι λίγα τα διατροφικά σχήματα για απώλεια βάρους που αποκλείουν τους υδατάνθρακες, και τους παρουσιάζουν ως “παχυντικούς”. Συνεπώς, το κοινό, ακούγοντας και διαβάζοντας για χρόνια τις υποτιθέμενες αρνητικές επιδράσεις των υδατανθράκων τους αποφεύγει και προσπαθεί να μειώσει την πρόσληψή τους μεσα στη μέρα.
Μια ερώτηση που συχνά λαμβάνουμε οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι είναι αν κάποιος μπορεί να φάει ψωμί περισσότερες από μια φορές μέσα στη μέρα.
Οι υδατάνθρακες αποτελούν το καλύτερο και κυριότερο “καύσιμο” του οργανισμού μας, ενώ λόγω του ότι η αποθήκη υδατανθράκων στο σώμα μας είναι μικρή σε σχέση με το αποθηκευμένο λίπος (περί τις 1.800 - 2.000 θερμίδες ενέργειας, ή αρκετό καύσιμο για 90 έως 120 λεπτά συνεχούς, έντονης δραστηριότητας), συστήνεται η επαρκής και τακτική τους κατανάλωση μέσα στη μέρα.
Μάλιστα, οι οδηγίες διατροφής ανά τον κόσμο συστήνουν την πρόσληψη υδατανθράκων σε ποσοστά άνω του 50% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Στη Μεσογειακή Διατροφή, το στάνταρ της υγιεινής διατροφής, οι πηγές αμύλου, όπως το ψωμί, τα σιτηρά, το ρύζι, και τα ζυμαρικά, βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας. Παράλληλα, συστήνεται το 1/4 του πιάτου μας να αποτελείται από μια πηγή υδατανθράκων, και να συμπληρώνεται κατά το 1/4 από μια πηγή (άπαχης) πρωτεϊνης και το υπόλοιπο 1/2 από λαχανικά.
Πέρα από το γεγονός ότι το ψωμί αποτελεί μια καλή πηγή ενέργειας και βασικό τρόφιμο στη χώρα μας, το ψωμί, και ειδικά το ψωμί από ολικής άλεσης άλευρα, αποτελεί πηγή θρεπτικών συστατικών (συμπεριλαμβανομένων βιταμινών συμπλέγματος Β, Μαγνήσιο, Ψευδάργυρο, αντιοξειδωτικών) και φυτικών ινών. Το ψωμί υψηλό σε φυτικές ίνες, ή με άλευρα από όσπρια οδηγούν σε μεγαλύτερο κορεσμό.
Οι μελέτες δείχνουν ότι πρότυπα διατροφής με κατανάλωση ψωμιού ολικής άλεσης δεν σχετίζονται με αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτό φυσικά, δεν σημαίνει ότι όσο και να φάμε, δεν θα έχει επίδραση στο σωματικό βάρος, καθώς όπως και όλα τα τρόφιμα εξάλλου, το ισοζύγιο ενέργειας είναι αυτό που παίζει ρόλο στον έλεγχο του βάρους. Επιδημιολογικές μελέτες μάλιστα, δείχνουν ότι η κατανάλωση ψωμιού ολικής άλεσης σχετίζεται με καλύτερες διατροφικές συνήθειες και χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγειακά νοσήματα και θνησιμότητα, και μετα-ανάλυση μελετών δείχνει οτι η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο και θνησιμότητα, μεταξύ άλλων.
Μέσα στη μέρα, χρειαζόμαστε αρκετή ποσότητα υδατανθράκων, η οποία μπορεί να προέρχεται από πηγές αμύλου, όπως το ψωμί, τα δημητριακά, το ρύζι και τα ζυμαρικά. Είναι προτιμότερο να επιλέγουμε προϊόντα ολικής άλεσης (όχι απλώς με αλεύρι ολικής άλεσης), δηλαδή εκείνα στα οποία θα δουμε στα συστατικά ότι τα άλευρα που χρησιμοποιήθηκαν είναι μόνο ολικής άλεσης.
Συνεπώς, μπορούμε να επιλέξουμε το ψωμί ως πηγή υδατανθράκων για περισσότερα από ένα γεύματα, καθώς δεν τίθεται πρόβλημα για το σωματικό μας βάρος ή πρόβλημα υγείας. Από την άλλη, η ποικιλία τροφίμων στη διατροφή μας είναι σημαντική για την πρόσληψη πληθώρας θρεπτικών συστατικών, και απόλαυση διαφορετικών γεύσεων.
Πηγές:
Bautista-Castaño I, Serra-Majem L. Relationship between bread consumption, body weight, and abdominal fat distribution: evidence from epidemiological studies. Nutr Rev. 2012 Apr;70(4):218-33. doi: 10.1111/j.1753-4887.2012.00454.x.
Aune D, Keum N, Giovannucci E, Fadnes LT, Boffetta P, Greenwood DC, Tonstad S, Vatten LJ, Riboli E, Norat T. Whole grain consumption and risk of cardiovascular disease, cancer, and all cause and cause specific mortality: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. BMJ. 2016 Jun 14;353:i2716. doi: 10.1136/bmj.i2716.
Το άρθρο μου δημοσιεύτηκε αρχικά στο Fitness Motivation Hellas
Vegan & νηστίσιμα τυριά: Ποια είναι, ποια η διατροφική αξία τους, και ποιο να διαλέξω;
Τα νηστίσιμα ή vegan τυριά έχουν κάνει την εμφάνισή τους στα ράφια των καταστημάτων τροφίμων εδώ και χρόνια. Υπάρχουν πολλών ειδών τυριά σε αυτή την κατηγορία, όπως και συνταγές για να φτιάξουμε τα δικά μας στο σπίτι.
Πιο αναλυτικά, στην αγορά θα βρούμε υποκατάστατα τυριών με βάση το άμυλο πατάτας, ή με βάση τη σόγια, ή υποκατάστατα τριμμένου τυριού με βάση τη διατροφική μαγιά. Κάθε κατηγορία είναι αρκετά διαφορετική μεταξύ τους, με καίριες διαφορές στη θρεπτική αξία.
Τα τυριά με βάση το άμυλο πατάτας δεν περιέχουν καθόλου πρωτεΐνη, ενώ είναι ιδιαίτερα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά (συνολικά λιπαρά 21 γρ/100 γρ προϊόντος, εκ των οποίων τα 18,4 γρ κορεσμένα λιπαρά), ενώ δεν είναι και εμπλουτισμένα με μικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι το Ασβέστιο, και η βιταμίνη Β12, που αποτελούν θρεπτικά συστατικά χαρακτηριστικά του τυριού και στα οποία χρειάζεται να δωθεί έμφαση στη νηστεία και στη vegan διατροφή. Συνεπώς, τα τυριά αυτά δεν είναι θρεπτικά, παρά μόνον θυμίζουν την όψη και τη γεύση του τυριού.
Τα τυριά με βάση τη σόγια, ουσιαστικά είναι το τόφου, και είναι πιο πλούσιο σε πρωτεΐνη, χάρη στη σόγια. Τα 100 γρ τόφου αποδίδουν 70 θερμίδες, περιέχουν 8 γραμμάρια πρωτεΐνης, 2 γραμμάρια υδατανθράκων, 1 γραμμάριο φυτικών ινών και 4 γραμμάρια λιπαρών, ενώ η ποσότητα αυτή προσδίδει περί το 30% του Μαγγανίου, το 20% του Ασβεστίου, το 14% του Σεληνίου, το 9% του Σιδήρου το 6% του Ψευδαργύρου και το 9% του Μαγνησίου που χρειάζεται το σώμα κάθε μέρα. Το τόφου δεν έχει ιδιαίτερη γεύση, αλλά παίρνει τη γεύση που του δίνει ο καταναλωτής με μυρωδικά ή λαδόξυδο.
Τα “τυριά” με βάση τη διατροφική μαγιά πωλούνται σε μορφή τριμμένου τυριού, και είναι συχνά εμπλουτισμένα με βιταμίνη Β12, και περιέχουν πρωτεΐνη. Συγκεκριμένα, η διατροφική μαγιά αποτελεί πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β, ιχνοστοιχείων Ψευδαργύρου, Σεληνίου και Μαγγανίου, καθώς και αντιοξειδωτικών, ενώ περιέχει και πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, περί τα 2 γραμμάρια ανά κουταλιά της σούπας και φυτικές ίνες περί τα 5 γραμμάρια ανά 2 κουταλιές της σούπας.
Τέλος, στο διαδίκτυο θα βρούμε πληθώρα συνταγών για σπιτικό νηστίσιμο τυρί, με βάση τους ξηρούς καρπούς, που είναι πλούσιοι σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, ακόρεστα λιπαρά και βιταμίνες.
Μέχρι τώρα, τα νηστίσιμα/vegan υποκατάστατα τυριών δεν μπορούν να συγκριθούν με το τυρί, όσον αφορά τη θρεπτική του αξία, και κυρίως την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, Ασβέστιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Παρόλα αυτά, το τόφου και η διατροφική μαγιά αποτελούν καλές εναλλακτικές για χρήση σε μια vegan διατροφή ή κατά τη διάρκεια της νητείας.
Πώς θα φτιάξουμε το δικό μας νηστίσιμο τυρί;
Συνταγή 1: Νηστίσιμο/Vegan τυρί φέτα από σόγια
Υλικά:
- 1 συσκευασία τόφου (firm tofu)
- 2 κ.σ. εξαιρετικά παρθενο ελαιόλαδο
- 2 κ.σ. ξύδι
- πιπέρι
- ρίγανη
- 1/2 κ.γ. σκόνη σκόρδου
Εκτέλεση:
- Κόψτε το τόφου σε κυβάκια
- Τοποθετηστε το σε ένα μπολ/βαζάκι που κλείνει αεροστεγώς.
- Ρίξτε από πανω τα υπόλοιπα υλικά και ανακινήστε καλά.
- Αφήστε το στο ψυγείο το βράδυ, και ανακινήστε καλά ξανά το βαζάκι για να παει παντου το μίγμα του λαδιου και των μυρωδικών.
Συνταγή 2: “Κατσικίσιο τυρί” από κάσιους
Υλικά:
- 1 ½ φλ. κάσιους
- 1/3 φλ. χυμό λεμονιού
- 1/4 φλ. νερό
- 2 κ.σ. ελαιόλαδο
- 1 ½ κ.γ. αλάτι
- 1 κ.γ. σκόνη σκόρδου
- 1/2 κ.γ. μουστάρδα Dijon
Εκτέλεση:
- Σε ένα μπολ μουλιάστε τα κάδιους σε καυτό νερό για 20-30 λεπτά. Ύστερα, ξεπλύνετε τα και στεγνώστε τα.
- Σε ένα μπλέντερ προσθέστε τα κάσιους, και τα υπόλοιπα υλικά και αναμείξτε για 5 λεπτά, ώστε το μίγμα να ομογενοποιηθεί. Μπορεί να χρειαστεί να προσθέστε λίγο παραπάνω νερό.
- Δοκιμάστε το μίγμα, και αν θέλετε μπορείτε να προσθέστε περισσότερο λεμόνι ή μουστάρδα.
- Μεταφέρετε το vegan τυρί σας σε ένα αεροστεγές δοχείο και αφήστε το στο ψυγείο για τουλάχιστον μισή ώρα.
- Μπορείτε να το κρατήστε το ψυγείο για 5 ημέρες.
Υπουργική απόφαση περί τεστ δυσανεξίας και βιοσυντονισμού
Τα τεστ δυσανεξίας είναι από τις πιο πετυχημένες "διατροφικές απάτες" των τελευταίων ετών. Πλέον και με υπουργική απόφαση τα τεστ δυσανεξίας απομυθοποιούνται!!!
Σύμφωνα με τα εν λόγω τεστ υπάρχουν κάποιες τροφές που μας παχαίνουν και άλλες που μας αδυνατίζουν. Όμως, σύμφωνα με τη βιοχημεία και τη φυσιολογία του οργανισμού μας κάτι τέτοιο δεν ισχύει! Δεν υπάρχει κάποιο τρόφιμο, του οποίου η κατανάλωση θα οδηγήσει σε αυτόματη αύξηση ή μείωση του βάρους μας. Αν προσλαμβάνουμε περισσότερη ενέργεια (θερμίδες) από αυτή που χρειαζόμαστε το βάρος μας θα αυξηθεί, ενώ αν προσλαμβάνουμε λιγότερη το βάρος μας θα μειωθεί.
Δυστυχώς, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πίστεψαν ότι πάσχουν από δυσανεξίες σε τρόφιμα και οτι η κατανάλωσή συγκεκριμένων τροφίμων ήταν η αιτία για αυξημένο βάρος ή για πρόσληψη βάρους.
Η απώλεια βάρους, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του τεστ δεν οφείλεται στην αποφυγή των τροφίμων αυτών, αλλά στην υποθερμιδική διατροφή που ακολουθεί το άτομο, ενώ τα τρόφιμα για τα οποία γίνεται το τεστ είναι κοινά και πολλές φορές προτείνεται η πλήρης αποφυγή τους, καθώς και η αποφυγή συστατικών που υπάρχουν σε πληθώρα τροφών!
Όμως, η αποφυγή κατανάλωσης αρκετών τροφών, ιδιαίτερα από μια ομάδα τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ενός ή περισσοτέρων θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό με δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία!
Στην πραγματικότητα, όταν μιλάμε για "τροφική δυσανεξία" ή "τροφική υπερευαισθησία" αναφερόμαστε στη διαταραχή της φυσιολογίας του οργανισμού μετά την κατανάλωση κάποιου συστατικού, η οποία οφείλεται σε προβλήματα του μεταβολισμού του συστατικού αυτού, όπως είναι η δυσανεξία στη λακτόζη και η δυσανεξία στη γλουτένη (ή κοιλιοκάκη).
Άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη δεν έχουν το ένζυμο λακτάση, το οποίο μετατρέπει τη λακτόζη σε γλυκόζη και γαλακτόζη, επομένως η λακτόζη μεταβολίζεται από τα βακτήρια του παχέος εντέρου, με αποτέλεσμα φούσκωμα και κοιλιακό άλγος.
Άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη πάσχουν από κοιλιοκάκη, μια αυτοάνοση νόσος, στην οποία το ανοσοποιητικό στρέφεται εναντίον της γλουτένης στον εντερικό αυλό με αποτέλεσμα την καταστροφή των εντερικών λαχνών, και πληθώρα εντερικών και εγω-εντερικών συμπτωμάτων. Η θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι η εφόρου ζωής διατροφή χωρίς γλουτένη, την οποία τα άτομα πρέπει να ακοπλουθήσουν μετά από διάγνωση από τον ιατρό τους.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων:
"Κάποιοι όμως “βαφτίζουν” ως δυσανεξία στις τροφές την “τροφική υπερευαισθησία”, που αναφέρεται σε μια καθυστερημένη αλλεργική αντίδραση προερχόμενη από διατροφικά συστατικά, τα συμπτώματα της οποίας για να εμφανισθούν, μπορεί να περάσουν από μερικές ώρες έως και ημέρες. Στην τροφική υπερευαισθησία εμπλέκεται το ανοσοποιητικό σύστημα και συγκεκριμένα οι ανοσοφαιρίνες τύπου G* (IgG), οι οποίες προσδιορίζονται από τεστ. Οι τροφικές όμως υπερευαισθησίες αποτελούν στην ουσία αλλεργικές αντιδράσεις των τροφών στους ανθρώπους με κλασικότερα συμπτώματα τον κνησμό και τις πεπτικές διαταραχές. Η συμπτωματολογία τους μπορεί να συμπεριλάβει την επιδείνωση χρόνιων φλεγμονών του οργανισμού (π.χ. αρθρίτιδα, χρόνια ρινίτιδα, κλπ) ή να αποτελέσει έδαφος για την ανάπτυξη συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, δερματοπαθειών κλπ. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα βρούμε επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, που να καταλήγει στο ότι η τροφική υπερευαισθησία, αυτό που κάποιοι εννοούν ως «τροφική δυσανεξία», οδηγεί σε παχυσαρκία και ότι αρκεί να αποβάλλουμε από το διαιτολόγιο τις τροφές που μας υποδεικνύει το τεστ, για να χάσουμε βάρος.
Η θέση του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων-Διατροφολόγων είναι ότι κανένα εμπορικό τεστ που κυκλοφορεί στην αγορά (τεστ δυσανεξίας, αλλεργίας, DNA, γενετική ανάλυση τροφιμών ή οποιοδήποτε άλλο) δεν αποτελεί αποτελεσματικό μέσο για την ελάττωση του σωματικού βάρους.”
Διαβάστε τις υπουργικές αποφάσεις για τα τεστ δυσανεξίας και το βιοσυντονισμό:
https://www.ed-de.gr/images/diafora/test_dysanexias/test_dysanexias.pdf
https://www.ed-de.gr/images/diafora/test_dysanexias/biosyntonismos.pdf
Διαβάστε σχετικά με τα τεστ δυσανεξίας:
1. Ανακοίνωση του Π.Σ.Δ.Δ. http://www.hda.gr/anakoinosi-gia-test-poy-yposxontai-to/
2. Με σχετική απόφαση τάξη στη χρήση των τεστ τροφικής δυσανεξίας για αδυνάτισμα βάζει το υπουργείο Υγείας http://health.in.gr/news/healthpolicies/article/?aid=1500097116
3. Επίσημο “χαστούκι” στα τεστ δυσανεξίας http://virus.com.gr/episimo-chastouki-sta-test-disanexias/
4. Ανορθόδοξες δίαιτες: Μέρος Γ http://mantzorou.gr/el/blog/anorthodoxes-diaites-meros-g
* Οι ανοσοσφαιρίνες IgG θα λέγαμε ότι είναι δείκτης "ανοχής" και όχι "δυσανοχής" σε ένα τρόφιμο. Αυξάνονται φυσιολογικά μετά από κατανάλωση τροφής. Αν μετρήσουμε τις ανοσσοφαιρίνες IgG, αυτό που ουσιαστικά θα δούμε είναι τα τρόφιμα που το άτομο έφαγε το τελευταίο χρονικό διάστημα!
Μπάρες με κινόα & μπανάνα
Μια ιδανική, νηστίσιμη, vegan συνταγή για όταν έχετε 3 ώριμες μπανάνες!
Για 10-12 μπάρες θα χρειαστείτε:
- 1 φλ. βρώμη
- 1 φλ. κινόα ωμή (ξεπλυμενη με νερό)
- 3 ώριμες μπανάνες (πατημενες με ένα πιρουνι ή στο μπλέντερ)
- 1 κ.γ. baking powder
- 2 κ.γ. κανέλα
- 2 κ.σ. chia seeds
- 3 κ.σ. φυστικοβούτυρο
- 3 κ.σ. μέλι (ή άλλο σιρόπι)
Μπορείτε να προσθεσετε και ξηρους καρπους ή και σταγονες σοκολάτας.
Εκτέλεση:
1. Ανμειξτε τη βρώμη, την κινοα, το baking powder, την κανελα σε ένα μπολ
2. Σε άλλο μπολ αναμειξτε τα υπόλοιπα υλικα
3. Αναμειξτε τα δυο μπολ καλά. Προσθέστε αν θέλετε τους ξηρους καρπους & τη σοκολάτα.
4. Τοποθέτηστε σε πυρέξ με λαδόκολλα.
5. Ψηστε για 30 λεπτά στους 170 βαθμους.
Καλη απόλαυση!