Οι διατροφικοί μύθοι για τον καρκίνο βλάπτουν σοβαρά τους ασθενείς
Ο καρκίνος αποτελεί μια πλέον κοινή νόσο, με την Ελλάδα να έχει 67.401 νέα περιστατικά και 33.288 θανάτους από καρκίνο το 2018 [1].
Η θεραπεία (ή μάλλον θεραπείες) του καρκίνου έχει βελτιωθεί άρδην τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να επιζούν περισσότερα χρόνια μετά τη διάγνωση. Σύμφωνα με το Cancer Research UK για το Ην. Βασίλειο [2] οι μισοί ασθενείς με καρκίνο ζουν για τουλάχιστον 10 χρόνια μετά τη διάγνωση, δηλαδή διπλάσια επιβίωση σε σχέση με τα 40 προηγούμενα έτη.
Η 10ετής επιβίωση ποικίλει ανάλογα με τον τύπο καρκίνου, από το 98% για τον καρκίνο των όρχεων εως 1% για τον καρκίνο του παγκρέατος.
Παρόλα αυτά, αρκετοί μύθοι γύρω από την πρόληψη & αντιμετώπιση του καρκίνου συνεχίζουν να διαδίδονται, με σοβαρό κίνδυνο για την υγεία & επιβίωση των ασθενών!
Υπάρχουν ροφήματα που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα;
Και ποιός δεν έχει δει αναρτήσεις που "ενημερώνουν" για το ρόφημα Χ που θεραπεύει τον καρκίνο;
Δεν υπάρχουν ροφήματα με τέτοιες ιδιότητες, και οι αναρτήσεις αυτές είναι παραπλανητικές και δυνητικά επικίνδυνες. Οι αρνητικές συνέπειες που επέρχονται με την αναπαραγωγή τέτοιου είδους αναρτήσεων έχουν να κάνουν με την ψυχική και σωματική υγεία ασθενών, ενώ παραπλανούν και υγιή άτομα σε πρακτικές που δεν οφελούν την υγεία τους.
Μάλιστα, μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι όταν οι καρκινοπαθείς με θεραπεύσιμους καρκίνους ακολουθούν συμπληρωματικές πρακτικές (complimentary medicine) είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν την θεραπεία τους, με αποτέλεσμα να μειώνεται το προσδόκιμο ζωής τους, σε σχέση με ασθενείς που δεν ακολουθούν συμπληρωματικές πρακτικές [2]. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε φυσικά και το γεγονός οτι η αδυναμία βελτίωσης με τέτοιου είδους πρακτικές επίσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία των ασθενών, αλλά να υπάρξουν και επιπρόσθετες παρενέργειες. Άλλωστε, ακόμη και όταν ένα προϊόν ή ρόφημα παρουσιάζεται ως φυσικό/φυτικό δεν σημαίνει οτι είναι και ασφαλές.
Η ζάχαρη προκαλεί ή θρέφει τον καρκίνο;
Ο ρόλος της ζάχαρης στην εμφάνιση και αντιμετώπιση του καρκίνου αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς διατροφικούς μύθους γύρω από τη νόσο [4].
Η ζάχαρη δεν προκαλεί καρκίνο. Αιτίες καρκινογέννεσης αποτελούν γενετικοί (το DNA μας), περιβαλλοντικοί παράγοντες και το γήρας. Η μη υγιεινή διατροφή, το αλκοόλ, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα και οι μολύνσεις (πχ. HPV, H. Pylori) αποτελούν παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου [5]. Το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με τον καρκίνο, και για το λόγο αυτό τα ενεργειακά πυκνά τρόφιμα, τα οποία συνήθως είναι και πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα & λίπος, συστήνεται να καταναλώνονται πιο αραιά.
Αναφορικά με το αν η ζάχαρη ταΐζει τα καρκινικά κύτταρα, η απάντηση είναι απλή. Οι υδατάνθρακες είτε προέχονται από την ζάχαρη, είτε από φρούτο ή φακές, στο αίμα μας θα κυκλοφορήσουν ως γλυκόζη. Όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας, έτσι και τα καρκινικά κύτταρα (τα οποία πάλι είναι κύτταρα του σώματός μας που αναπτύσσονται ταχέως, παρεκλείνοντας από τις φυσιολογικές κυτταρικές λειτουργίες και τον κυτταρικό έλεγχο) χρειάζονται ενέργεια για να αναπτυχθούν, υπό μορφή γλυκόζης. Έτσι, αναπόφευκτα χρησιμοποιούν ενέργεια, όπως όλα τα κύτταρα, ενώ έχουν αυξημένες ανάγκες ενέργειας/γλυκόζης. Δεν σημαίνει ότι αν σταματήσουμε να τρώμε ζάχαρη, ή/και οποιαδήποτε πηγή υδατανθράκων θα σταματήσει η εξέλιξη της νόσου!
Οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού πρέπει να αποφεύγουν κρέας και γαλακτοκομικά;
Σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού τα ερευνητικά δεδομένα [6] δεν μπορούν να μας οδηγήσουν σε σαφή συμπεράσματα αναφορικά με το αν η κατανάλωση λίπους και κορεσμένου λίπους, άρα και των τροφίμων που τα περιέχουν όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά επηρεάζουν την επιβίωση των ασθενών. Ενδέχεται η χαμηλότερη κατανάλωση λιπαρών να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επανεμφάνισης της νόσου.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το σώμα, ειδικά σε ασθένεια χρειάζεται ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, η προσκόλληση σε μια υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για την διατήρηση μιας καλής κατάστασης θρέψης. Επίσης, λόγω των παρενεργειών της θεραπείας ενδέχεται η σίτιση να δυσχαιρένεται, επομένως, η κατανάλωση ποικιλίας θρεπτικών τροφίμων κρίνεται ακόμη πιο σημαντική. Έτσι, τα γαλακτοκομικά, και το κρέας που είναι τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά μπορούν να είναι μέρος της διατροφής, όπως άλλωστε και σε υγιή άτομα. Φυσικά, όπως και για όλους μας συστήνεται η αποφυγή υπερκατανάλωσης λιπαρών και κορεσμένων λιπαρών, επομένως είναι προτιμότερη η κατανάλωση γαλακτοκομικών με χαμηλότερα λιπαρά, και άπαχου κρέατος .
Είναι η αλκαλική διατροφή θεραπεία στον καρκίνο;
Σύμφωνα με τους δημιουργούς και διάσημους ακόλουθους της, υποτίθεται οτι η “αλκαλική δίαιτα” οδηγεί τον οργανισμό να διατηρεί το pH του αίματος σταθερό, και βοηθά τον οργανισμό να είναι υγιής, και να αντιμετωπίζει ασθένειες. Όμως, ο οργανισμός μας μόνος του κρατάει το pH του αίματός μας πάντοτε σε σταθερό pH 7,35-7,45, ενώ το pH σε άλλα μέρη του σώματος είναι διαφορετικό (πχ. το στομάχι μας έχει αρκετά όξινο pH γύρω στο 3,5). Η διατροφή μας δεν επηρεάζει το pH του αίματος! Εάν το pH του αίματός μας μεταβληθεί έστω και λίγο αυτό δείχνει ότι νοσούμε σοβαρά και χρειαζόμαστε άμεσα ιατρική περίθαλψη.
Δεν υπάρχει καμία απολυτως ένδειξη ή μηχανισμός που να υποδεικνύει ότι η Αλκαλική Διατροφή έχει αντικαρκινική δράση [7,8].
Οι ασθενείς με καρκίνο είναι σημαντικό να εμπιστευτούν τον θεράποντα ιατρό & να ζητήσουν τη βοήθεια διαιτολόγου-διατροφολόγου, ειδικά σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου για ή ύπαρξης υποθρεψίας.
Πηγές
4. Sugar and cancer – what you need to know
6. Nutrition and Survival After the Diagnosis of Breast Cancer: A Review of the Evidence
8. Don’t believe the hype – 10 persistent cancer myths debunked
Διατροφικοί Μύθοι: Τι ισχύει τελικά για το γάλα;
Το γάλα, η κύρια τροφή του ανθρώπου από τη γέννηση, παραδόξως αποτελεί αντικείμενο πολλών διατροφικών μύθων. Κατά καιρούς το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα κατηγορούνται για πρόκληση διαφόρων χρόνιων νόσων από τον καρκίνο έως την οστεοπόρωση, ενώ λόγω του ότι αρκετοί συγκάτοικοί μας στη Γη εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη, πολλοί θεωρούν ότι ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος να πίνει γάλα μετά την παιδική ηλικία.
Ας δούμε μερικούς κοινούς μύθους γύρω από το γάλα.
1. Το γάλα προκαλεί καρκίνο. Η κατανάλωση γάλακτος (και γαλακτοκομικών) φαίνεται να συνδέεται όχι με αυξημένο, αλλά αντιθέτως με μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Συγκεκριμένα, ο πλέον κοινός μύθος για το γάλα και τον καρκίνο του μαστού έχει καταρριφθεί πολλάκις από μελέτες και μετα-αναλύσεις (ανάλυση δεδομένων πολλών όμοιων ερευνών) που δείχνουν είτε ότι η κατανάλωση γάλακτος είτε μειώνει είτε δεν επιδρά στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Επιπλέον, αναφορικά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και πάλι φαίνεται η κατανάλωση γαλακτοκομικών και η υψηλή πρόσληψη ασβεστίου να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ περιορισμένα δεδομένα συσχετίζουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών και ασβεστίου με τον καρκίνο του προστάτη, επομένως επιπλέον μελέτες αναμένονται.
2. Το γάλα προκαλεί οστεοπόρωση. Το γάλα είναι κύρια πηγή ασβεστίου, το οποίο είναι απαραίτητο και κύριο συστατικό των οστών και των δοντιών. Μελέτες παρατήρησης έχουν αναφέρει συσχέτιση μεταξύ υψηλής κατανάλωσης γαλακτοκομικών και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, όμως οι μελέτες αυτές δεν δείχνουν αίτιο-αιτιατό, βασίζονται σε ερωτηματολόγια όπου οι συμμετέχοντες μπορεί μεροληπτικά να δίνουν λάθος απαντήσεις, και δεν λαμβάνονται υπόψη άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην οστική μάζα και τον κίνδυνο καταγμάτων. Αντιθέτως, φαίνεται ότι οι vegan που δεν καταναλώνουν καθόλου γαλακτοκομικά έχουν χαμηλότερη οστική μάζα! Τέλος, υπέρμαχοι της παράδοξης «αλκαλικής δίαιτας» πιστεύουν ότι το γάλα ως «όξινο» θα οδηγήσει στην απώλεια ασβεστίου από τα οστά, κάτι που δεν ισχύει στην πραγματικότητα!
3. Ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα. Η μοναδική τροφή του ανθρώπου μετά τη γέννηση είναι το γάλα. Σχετικά σπάνιες είναι οι περιπτώσεις σε παιδιά που εμφανίζουν και διατηρούν αλλεργία στο γάλα, οπότε και απαγορεύεται η κατανάλωση των γαλακτοκομικών. Στην Ευρώπη σπάνια είναι η δυσανεξία στην λακτόζη, ενώ τα άτομα μπορούν να καταναλώσουν γάλα χωρίς λακτόζη! Αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι ο άνθρωπος δεν χρειάζεται το γάλα μετά την παιδική ηλικία, θα λέγαμε ότι ναι, ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς γάλα, όπως μπορεί να ζήσει χωρίς γλυκά, καφέ, διακοπές, βόλτες και άλλες απολαύσεις της ζωής! Η κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών σίγουρα δεν είναι απαραίτητη, όπως το νερό, όμως είναι μια θρεπτικότατη ομάδα τροφίμων πλούσια σε πρωτεΐνη, Ασβέστιο, Κάλιο, Φώσφορο, Ιώδιο, και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
4. Το γάλα είναι νερό και ζάχαρη. Το γάλα δεν είναι νερό και ζάχαρη. Σίγουρα περιέχει νερό (υγρό), γεγονός που το καθιστά εξαιρετική επιλογή ροφήματος μετά από άσκηση, ως πηγή υγρών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Όσον αφορά τη ζάχαρη, το γάλα περιέχει το σάκχαρο λακτόζη, το οποίο όμως δεν προσμετράται στη ζάχαρη, δηλαδή τα ελεύθερα σάκχαρα, ούτε προστίθεται επιπλέον ζάχαρη στο γάλα. Βέβαια, στα γιαούρτια και ροφήματα γάλακτος με γεύσεις/φρούτα προστίθεται ζάχαρη!
Πολλοί είναι μύθοι της διατροφής και ειδικά για το γάλα. Αν είναι της μόδας τα ροφήματα-υποκατάστατα γάλακτος (όπως γάλα αμυγδάλου κ.α.), δεν αντικαθιστούν σε διατροφική αξία τα γαλακτοκομικά! Αν επιλέξετε να μην καταναλώνετε το γάλα και τα προϊόντα του, τότε σιγουρευτείτε ότι λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο από άλλες πηγές (π.χ. αμύγδαλα, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ψάρια με κόκκαλο) και εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα!
Πηγές:
1. Milk nutritional composition and its role in human health. doi: 10.1016/j.nut.2013.10.011.
Βαριατρική Χειρουργική: Ποιές ειναι οι προϋποθέσεις για να κάνει κάποιος ένα βαριατρικό χειρουργείο;
Οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής έχουν γίνει πλέον επεμβάσεις ρουτίνας, με εξαιρετικά αποτελέσματα, στην περίπτωση που ο ασθενής και η ιατρική ομάδα ακολουθήσουν πιστά το πρωτόκολλο που έχει συσταθεί!
Σύμφωνα με τις πρόσφατες συστάσεις, υποφήφιοι για βαριατρική χειρουργική είναι άτομα με:
- ΔΜΣ >40 kg/m2
- ΔΜΣ 35-40 kg/m2 με σχετικά νοσήματα, των οποίων η κατάσταση υγείας θα βελτιωθεί με την απώλεια βάρους
- ΔΜΣ 30-35 kg/m2 και Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ ή/και αρτηριακή υπέρταση που δεν έχουν ρυθμιστεί, παρά τη φαρμακευτική αγωγή
Η χειρουργική επέμβαση συστήνεται για άτομα που δεν έχουν καταφέρει να χάσουν βάρος μετά από διαιτολογική παρακολούθηση, δεν έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας και δεσμεύονται οτι θα τηρήσουν το μετεγχειρητικό πρωτόκολλο!
Αναφορικά με τα παιδιά και τους εφήβους, δεν συστήνεται γενικά η βαριατρική χειρουργική.
Συστήνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις!
Συστήνεται γίνεται μόνο υπό την παρακολούθηση διεπιστημονικής ομάδας με ειδίκευση στα παιδιά για:
- πλήρη ιατρική αξιολόγηση
- την αξιολόγηση κινδύνου/οφέλους της απώλειας βάρους & των κινδύνων
- εκτίμηση για Διατροφικές Διαταραχές
- προ- και μετεγχειρητική διαιτολογική και ψυχολογική αξιολογηση & παρέμβαση
- αντιμετώπιση συνοδών νοσημάτων
- υποστήριξη του ατόμου & της οικογένειας
Ποιός ο ρόλος του διαιτολόγου στις επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής;
Ο ρόλος του διαιτολόγου-διατροφολόγου στις βαριατρικές επεμβάσεις είναι καίριος. Αν και συνηθίζεται να ακούγεται ότι η επέμβαση είναι η εύκολη και γρήγορη λύση στην απώλεια βάρους, η πραγματικότητα ειναι διαφορετική.
- Ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι μέλος της διεπιστημονικής ομάδας που παρακολουθεί τον ασθενή, πριν και μετά την επέμβαση!
- Ο ασθενής λαμβάνει προ-εγχειρητικά διαιτολογική εκτίμηση.
- Ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει τις συστάσεις του διαιτολόγου μετεγχειρητικά, ενώ ο διαιτολόγος-διατροφολόγος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση της απώλειας βάρους και την διατροφική αξιολόγηση και διατροφική εκπαίδευση του ασθενούς, καθώς η διατροφή και οι ανάγκες στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών αλλάζουν!
Η επέμβαση δίνει στον ασθενή μια μεγάλη βοήθεια στην απώλεια βάρους, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι η αλλαγή του τρόπου ζωής, με άσκηση και υγιεινές διατροφικές συνήθειες παύει να έχει σημασία. Αντιθέτως, κομμάτι των συστάσεων για τη ζωή μετά την επέμβαση είναι η αλλαγή στον τρόπο ζωής!
Για τις συστάσεις:
Obesity: identification, assessment and management
Courgette & carrot loaf
Courgette & carrot loaf
Ένας εξαιρετικός τρόπος να αυξήσουμε την κατανάλωση λαχανικών στη μέρα μας είναι τα προσθέσουμε σε συνταγές, όπως αυτή εδω, όπου στο κέικ έχουμε προσθέσει καρότο και κολοκύθι!
Για ακόμη περισσότερες φυτικές ίνες έχουμε χρησιμιποιήσει αλεύρι ολικής άλεσης!
Υλικά:
- 1 κολοκυθάκι τριμμένο και στραγγισμένο
- 1 καρότο τριμμένο
- 2 αυγά
- 80 ml ελαιόλαδο
- 80 γρ μέλι
- 100 ml γάλα ή φυτικό ρόφημα
- 250 γρ αλεύρι ολικής αλέσεως
- 1/2 κγ αλάτι
- 1 κγ baking powder
- 1/2 κγ σόδα
- κανέλα
- 1 βανιλίνη
Εκτέλεση:
1. Τρίψτε το κολοκυθάκι και με μια πετσέτα στραγγίξτε τα υγρά. Τρίψτε το καρότο και αναμείξτε με το κολοκυθάκι.
2. Σε ένα μπολ ανακατέψτε τα αυγά, το μέλι & το λαδι και το γάλα
3. Σε ένα άλλο μπολ ανακατέψτε το αλεύρι, το αλάτι, το baking powder, τη σόδα, την κανέλα και τη βανίλια
4. Αναμείξτε καλά τα στερεά και υγρά υλικά και προσθέστε τα λαχανικά.
5. Ψήστε για 45 λεπτά στους 200 βαθμούς στον αέρα.
Καλη απόλαυση!