Πόσο σημαντική είναι η βιταμίνη του ήλιου;
H βιταμίνη D, η βιταμίνη του ήλιου, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη με δράση ορμόνης που ενεργοποιείται στο σώμα μας, ύστερα από ήπια έκθεσή μας στον ήλιο, ενώ τη βρίσκουμε και σε ορισμένα τρόφιμα, εμπλουτισμένα και μη, και σε συμπληρώματα διατροφής. Τα επίπεδα της βιταμίνης D ελέγχονται εύκολα, μέσω αιματολογικών εξετάσεων και είναι σημαντικός ο ετήσιος έλεγχος τους.
Κρίνεται ότι η έκθεση στον ήλιο για πέντε με 30 λεπτά δύο φορές την εβδομάδα, αρκούν για την παραγωγή βιταμίνης D από το σώμα μας. Η εποχή, το νέφος, η συννεφιά, η υπερβολική χρήση αντηλιακών, η ώρα της έκθεσης στον ήλιο, και η μελανίνη είναι από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σύνθεση της βιταμίνης D στο σώμα μας. Το χειμώνα είναι πιο δύσκολη η έκθεσή μας στον ήλιο, επομένως τα επίπεδα της βιταμίνης D μειώνονται την εποχή αυτή.
Τα άτομα υψηλού κινδύνου για έλλειψη βιταμίνης D, είναι τα άτομα με περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, άτομα με σκούρο δέρμα, άτομα που χρησιμοποιούν υπερβολική ποσότητα αντηλιακών, έγκυες και θηλάζουσες, μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, βρέφη που θηλάζουν και παιδιά, άτομα άνω των 50 ετών που έχουν μειωμένη ικανότητα σύνθεσης βιταμίνης D, καθώς και άτομα με σύνδρομα δυσαπορρόφησης, και ηπατική ή νεφρική νόσο.
Η βιταμίνη D φαίνεται να επηρεάζει πληθώρα ανθρώπινων γονιδίων, των οποίων η έκφραση επηρεάζεται με την έλλειψη της βιταμίνης. H έλλειψη της βιταμίνης μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα στα παιδιά, οστεομαλακία και οστεοπόρωση σε ενήλικες.
Ο ρόλος της βιταμίνης D στο σώμα μας είναι η απορρόφηση και ομοιόσταση του ασβεστίου, η απορρόφηση του φωσφόρου και η διατήρηση της υγείας των οστών και των δοντιών, η υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παίζει ρόλο και στην κυτταρική ανάπτυξη.
Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, όλο και αυξάνεται η βιβλιογραφία που υποστηρίζει την ευεργετική της δράση στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών, όπως διάφοροι τύποι καρκίνου, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, διαβήτη τύπου 1 και 2, ρευματοειδή αρθρίτιδα και η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Μάλιστα, έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, μέσω της δράσης της στη ρύθμιση της έκκρισης ινσουλίνης και της ανοχής στη γλυκόζη. Αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου, φαίνεται ότι η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην κυτταρική ανάπτυξη και την επικοινωνία μεταξύ των κυττάρων.
Η βιταμίνη D, έχοντας ρόλο ορμόνης, μπορεί να μειώσει το ρυθμό ανάπτυξης του καρκίνου και την αιμάτωση των όγκων, μέσω μείωσης της ανάπτυξης νέων αγγείων.
Αν και ζούμε σε μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες του κόσμου, κατέχουμε τα πρωτεία στην έλλειψη βιταμίνης D στην Ευρώπη, σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Εταιρίας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών! Λόγω του ότι η κύρια πηγή βιταμίνης D είναι ο ήλιος, η συνετή έκθεση στον ήλιο, ειδικά τώρα το καλοκαίρι είναι κλειδί στη βελτίωση των επιπέδων της βιταμίνης στον οργανισμό μας.
Επίσης, καλό είναι να συμπεριλαμβάνουμε στη διατροφή μας τρόφιμα - πηγές της βιταμίνης D, όπως ο σολομός, ο τόνος, οι σαρδέλες, τα αυγά, και εμπλουτισμένα τρόφιμα, όπως γάλα και μαργαρίνες. Σε περίπτωση, όμως έλλειψης της βιταμίνης D, η λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής είναι απαραίτητη!
Απολαύστε λοιπόν τον ήλιο, συνετά, με στόχο όχι μόνο το μαύρισμα, αλλά την ενεργοποίηση της βιταμίνης D, και ζητήστε να ελεγχθεί και η βιταμίνη D όταν κάνετε αιματολογικές εξετάσεις.
Υδατάνθρακες και λιπαρά: Έχουμε νέα δεδομένα που αλλάζουν ο,τι ξέραμε;
"Οι δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά σκοτώνουν", "οι υδατάνθρακες σκοτώνουν", "σοκ στην επιστημονική κοινότητα" και άλλοι βαρύγδουποι τίτλοι συνόδεψαν τα (παραφρασμένα) αποτελέσματα μιας νέας μεγάλης μελέτης παρατήρησης που εκδόθηκε στο περιοδικό Lancet.
Η έρευνα "the PURE study" μελέτησε τις δίαιτες 135.335 ατόμων σε 18 χώρες της Ασίας, της Αφρικής, της Ευρώπης και της Αμερικής.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τη διατροφή των συμμετεχόντων για 7 έτη και μελέτησαν τη σχέση διατροφής (ποσοστά μακροθρεπτικών συστατικών) και των αιτιών θανάτων των συμμετεχόντων.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:
Τα άτομα που έτρωγαν τους περισσότερους υδατάνθρακες (77% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων τους προέρχονταν από υδατάνθρακες!!!!) βρισκόντουσαν σε 28% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου, σε σχέση με εκείνους που έτρωγαν τους λιγότερους υδατάνθρακες!
Εκείνοι που έτρωγαν το περισσότερο λίπος (35% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων τους προέρχονταν από λίπος) βρίσκονταν σε 23% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σχέση με εκείνους που έτρωγαν το λιγότερο λίπος (10%ων συνολικών ημερήσιων θερμίδων τους προέρχονταν από λίπος).
Ο τύπος των λιπαρών δεν σχετιζόταν με τον κίνδυνο καρδιακής νόσου και καρδιακών συμβαμάτων, ενώ χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών σχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού.
Επομένως τι συμβαίνει; Οι υδατάνθρακες μας σκοτώνουν και τα λιπαρά μας σώζουν;
Όχι φυσικά!
Η μελέτη αυτή αποτελεί μια μελέτη παρατήρησης, η οποία μπορεί να μας δείξει συσχέτιση και όχι αίτια! Άρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι η υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων είναι η αιτία για τον αυξημένο κίνδυνο θανάτου!!!
Επίσης, ο κίνδυνος θανάτου ήταν υψηλότερος για κατανάλωση υδατανθράκων στο 77% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, ποσοστό πολύ υψηλό, ενώ η "υψηλή" κατανάλωση λίπους, μόνο υψηλή δεν θα χαρακτηριζόταν στο 35% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, ποσοστό που συνάδει με τη Μεσογειακή Διατροφή.
Οι περισσότεροι συμμετέχοντες της μελέτης προέρχονται από φτωχές χώρες, όπου τα τρόφιμα-πηγές υδατανθράκων είναι πιο φτηνά, όπως το ρύζι στην Ασία.
Αν και μελετήθηκαν τα είδη λιπαρών, κάτι τέτοιο δεν έγινε για τους υδατάνθρακες, ώστε να δούμε τη συσχέτιση των σακχάρων στην θνησιμότητα.
Η μελέτη εξέτασε μακροθρεπτικά συστατικά και όχι τρόφιμα. Κορεσμένα λιπαρά βρίσκουμε σε τρόφιμα όπως στα γαλακτοκομικά, στο λίπος του κρέατος και του κοτόπουλου, που αποτελούν πηγές πρωτεϊνών και άλλων απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
Συμπερασματικά, η μελέτη αυτή μας δείχνει αυτό που έχουν δείξει και άλλες μελέτες στο παρελθόν, και επιβεβαιώνει ότι είναι σημαντικό να έχουμε μια ποικίλη διατροφή, όπως τη Μεσογειακή Διατροφή, η οποία δεν στερείται καλών λιπαρών, περιέχει αρκετούς υδατάνθρακες και επαρκείς ποσότητες πρωτεϊνών!
Επίσης, ο ντόρος που έγινε με τη μελέτη αυτή αναδυκνείει για άλλη μια φορά ότι η κατανόηση των επιστημονικών άρθρων είναι σοβαρή υπόθεση.Είναι δυνητικά επικίνδυνο να παραφράζονται με τέτοιο τρόπο τα αποτελέσματα μελετών με συνέπεια την παραπληροφόρηση των αγαγνωστών για την απόσπαση like!
Διαβάστε την περίληψη της μελέτης εδώ.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 29 Ιανουαρίου- 2 Φεβρουαρίου 2018
1. "Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις!" Άλλωστε αν θυμάμαι καλά μας το λένε από το Δημοτικό!
Και αυτή η φράση, δυστυχώς, ισχύει και στον κλάδο της διαιτολογίας-διατροφής, όπου πολλοί ψευδο-διαιτολόγοι λειτουργούν παράνομα, ακόμη και με δικά τους γραφεία!
Εμπιστευτείτε τους ειδικούς και μην ντραπείτε να ζητήστε να δείτε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματός τους! Ο διαιτολόγος σας θα χαρεί να σας δείξει την άδειά του! Κουράστηκε γι' αυτή, άλλωστε!!!
Δείτε τι σχολίασε ο διαιτολόγος-διατροφολόγος Κωνσταντίνος Ξένος πάνω στο θέμα εδώ.
2. Αντί να αγοράσετε μαγιονέζα φτιάξτε τη μόνοι σας στο σπίτι με απλά υλικά, εντός λίγων λεπτών!!! Δείτε τη συνταγή εδώ.
3. New Year Resolutions: Πέρασε ο 1ος μήνας το 2018. Καταφέρατε να κρατήσετε τα New Year Resolutions σας;
Κάθε νέο έτος θέτουμε στόχους και ένας από αυτούς είναι η απώλεια βάρους!
Πόσες φορές όμως καταφέραμε να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο;
Γιατί φέτος να μην κάνουμε μια αλλαγή; Αντί να επικεντρωθούμε στο βάρος, ας επικεντρωθούμε στις διατροφικές μας συνήθειες και την άσκηση.
Για παράδειγμα, ας βάλουμε στόχο:
- την κατανάλωση 1 επιπλέον μερίδας φρούτου την ημέρα
- την κατανάλωση 1 ακόμη ποτηριού νερου την ημέρα
- την κατανάλωση λαχανικών στο μεσημεριανό (και το βραδινό) μας σε καθημερινή βάση
- την ενασχόληση με τη μαγειρική στο σπίτι, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση έτοιμου, γρήγορου φαγητού
- το παρκάρισμα του αυτοκινήτου 5-10 λεπτά πιο μακριά από τη δουλειά μας
4. Μια χορτοφαγική δίαιτα είναι υγιεινή; Δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι υγιεινή, ούτε ότι δεν είναι! Ποικίλει με το άτομο και το πώς τρώει!
Δηλαδή, μπορεί να κάποιος να ακολουθεί μια υγιεινή χορτοφαγική διατροφή, με ποικιλία τροφίμων, και σωστούς συνδυασμούς για κατανάλωση όλων των απαραίτητων αμινοξέων, και να παίρνει και τα απαραίτητα συμπληρώματα διατροφής (κυρίως βιταμίνη B12).
Κάποιος άλλος μπορεί να ακολουθεί μια διατροφή με σκέτη σαλάτα, τηγανητές πατάτες, τσιπς και σοκολάτες που ανήκουν στα χορτοφαγικά τρόφιμα, χωρίς να προσφέρουν όμως ποικιλία θρεπτικών συστατικών!
Επομένως, όπως και για οποιοδήποτε άλλο τρόπο διατροφής παίζει ρόλο η σύνθεση της διατροφής και όχι απλά το όνομα που της δίνουμε!
Διαβάστε το άρθρο μου για τη χορτοφαγία εδώ.
5. Αν σας αρέσουν τα μανιτάρια, θα λατρέψετε αυτή τη μανιταρόσουπα!!!!
Πόσα φρούτα και λαχανικά «χωράνε» στη μέρα μας;
Συστήνεται η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων (ή 400 γρ) φρούτων και λαχανικών ημερησίως.
Τα οφέλη της υψηλής κατανάλωσης φρούτων & λαχανικών είναι πολυάριθμα και αφορούν τη μακροζωία και την προστασία από χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, μέχρι και τη διαχείρηση του σωματικού βάρους και τη βέλτιση λειτουργία του εντέρου. Παράλληλα, τα φρούτα & τα λαχανικά αποτελούν πηγές βιταμινών και φυτικών ινών!
Μάλιστα, μια μελέτη με δεδομένα 95 μελετών, με 2 εκατομμύρια συμμετέχοντες, βρήκε ότι η ημερήσια κατανάλωση 800 γραμμαρίων φρούτων και λαχανικών, σε σχέση με τη μη κατανάλωση, σχετιζόταν με 24% χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, 33% χαμηλότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, 28% χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, 13% χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο και 31% χαμηλότερο κίνδυνο για πρόωρο θάνατο! Η κατανάλωση 200 γραμμαρίων φρούτων και λαχανικών, που αντιστοιχεί σε 2 ½ μερίδες, μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά κατά 13%, ενώ στα 800 γρ. ο κίνδυνος είναι κατά 28% χαμηλότερος. Όσον αφορά τον καρκίνο, ο κίνδυνος μειώνεται κατά 4% με την κατανάλωση 200 γρ. φρούτων και λαχανικών, ενώ ο κίνδυνος για πρόωρο θάνατο μειώνεται κατά 15%!
Μάλιστα, οι ερευνητές αναγνώρισαν και τα φρούτα και λαχανικά που φαίνεται να σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου, καρδιακών νοσημάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Χαμηλότερος κίνδυνος για καρκίνο σχετιζόταν με κατανάλωση πράσινων και κίτρινων λαχανικών και σταυρανθών, ενώ χαμηλότερος κίνδυνος καρδιαγγειακών σχετιζόταν με κατανάλωση μήλων, αχλαδιών, εσπεριδοειδών, σαλάτας, πράσινων φυλλωδών λαχανικών και σταυρανθών!
Τι μετράει ως 1 μερίδα φρούτου ή λαχανικού;
- 80 γρ φρούτου ή 1 μέτριο φρούτο
- 30 γρ αποξηραμένα φρούτα
- 150 ml χυμό (προσοχή: ανεξαρτητα από την καταναλισκόμενη ποσότητα χυμού μετράει ως 1 μερίδα)
- 80 γρ όσπρια (προσοχή: ανεξαρτητα από τηνκαταναλισκόμενη ποσότητα οσπρίων μετράει ως 1 μερίδα)
- 80 γρ λαχανικών
Πώς θα μπορέσουμε όμως να αυξήσουμε την ποσότητα φρούτων και λαχανικών στην ημέρα μας;
1. Συνοδεύουμε τα κύρια γεύματα με πολύχρωμες, γευστικές σαλάτες.
2. Προτιμάμε φρούτα για σνακ.
3. Τα λαχανικά, όπως το καρότο, το σέλερι και το αγγούρι, μαζί με χούμους ή γιαούρτι, είναι επίσης μια καλή επιλογή για σνακ.
4. Προσθέτουμε φρούτα (νωπά ή κατεψυγμένα) στο γιαούρτι μας.
5. Προσθέτουμε λαχανικά όπως ντομάτα, μαρούλι ή αβοκάντο στο τοστ και τα σάντουιτς.
6. Αντί για το κλασσικό τοστ μπορούμε να βάλουμε μπανάνα, μήλο και ταχίνι, ή αβοκάντο σε φρυγανισμένο ψωμί.
7. Η γλυκοπατάτα, σε αντίθεση με την πατάτα, μετράει στα λαχανικά! Μπορούμε να αναμείξουμε πατάτα και γλυκοπατάτα στο φαγητό ή και τον πουρέ.
8. Συνοδεύουμε το ψάρι, το κοτόπουλο και το κρέας πέρα από σαλάτα με λαχανικά, όπως αρακά ή φασολάκια πράσινα ή γλυκοπατάτα.
9. Στις κόκκινες σάλτσες προσθέτουμε λαχανικά, όπως μανιτάρια, πιπεριές, και κρεμμύδι.
10. Στο ρύζι μπορούμε να προσθέσουμε επιπλέον λαχανικά αρακά και καλαμπόκι, μανιτάρια, καρότο και μπρόκολο.
11. Τα μανιτάρια αποτελούν γευστικό συνοδευτικό πιάτων και μπορούν να προστεθούν σε πολλές συνταγές, σάλτσες και ομελέτες.
12. Επιλέγουμε σούπα με ποικιλία λαχανικών (πχ. κολοκυθόσουπα).
13. Προσθέτουμε όσπρια στις σαλάτες
14. Επιλέγουμε όσπρια και λαδερά τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, είτε σε κλασσικές συνταγές, είτε ως μπιφτέκια από όσπρια!
Η υψηλή κατανάλωση φρούτων & λαχανικών, χαρακτηριστικό της Μεσογειακής Διατροφής, είναι ευεργετική για την υγεία και τη μακροζωία & τελικά είναι πιο επιτεύξιμη απ' όσο αρχικά φαίνεται!
Χρήσιμες Πηγές:
Promoting fruit and vegetable consumption around the world
Last update/ Τελευταία ενημέρωση: 14/1/2020