Intuitive Eating: Τι είναι η Διαισθητική Διατροφή;
Διαισθητική Διατροφή: Ακούμε το σώμα μας; Πώς θα μάθουμε ξανά να τρώμε σεβόμενοι το σώμα μας;
Ο όρος διαισθητική διατροφή, αλλιώς intuitive eating, περιγράφηκε από τις Αμερικανίδες διαιτολόγους Elyse Resch και Evelyn Tribole στο ομονυμο βιβλίο τους το οποίο πρωτο-εκδόθηκε το 1995 (1). Οι διαιτολόγοι Resch & Tribole παρατήρησαν επαναπρόσληψη βάρους σε ενα μεγάλο μέρος των ασθενών και πελατών τους, καθώς παρατηρείται ότι πολλά άτομα, και κυρίως γυναίκες ταλαιπωρούνται με παράδοξες δίαιτες για χρόνια, χωρίς εν τέλει να καταφέρουν να χάσουν βάρος και να διατηρήσουν την απώλεια του βάρους, ενώ η σχέση τους με το φαγητό γινόταν όλο και χειρότερη. Έτσι, δημιούργησαν ένα “προγραμμα” όπως το ονομάζουν, το οποίο μας βοηθά να μάθουμε ξανά να τρεφόμαστε, ακούγοντας το σώμα μας!
Η διαισθητική διατροφή βασίζεται σε 10 αρχές (2):
- Απέρριψε τη νοοτροπία της δίαιτας
Απέρριψε τη νοοτροπία οτι εκεί έξω υπάρχει επιτέλους η δίαιτα που θα έχει επιτέλους μόνιμα αποτελέσματα.
- Τίμησε την πείνα σου
Η πείνα είναι φυσιολογική και είναι ο τρόπος του σώματός μας να μας ζητήσει ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Αν φτάσουμε στο σημείο να πεινάμε υπερβολικά πολύ για να φάμε, οχι μόνο υπερκαταναλώνουμε τροφή, αλλά δεν απολαμβανουμε και το φαγητό.
- Κανε ειρήνη με το φαγητό
Δώσε στον εαυτό σου ανευ όρων άδεια να φάει. Όταν απαγορεύουμε στον εαυτό μας να φάει ένα τρόφιμο, οδηγούμαστε στο να θέλουμε ακόμη πιο πολύ το τρόφιμο αυτό και εν τέλει να το υπερκαταναλώνουμε, και μετά να έχουμε ενοχές (τις οποίες δεν θα έπρεπε να έχουμε με το φαγητό!). Η ανευ όρων άδεια να φάμε ένα τρόφιμο δεν σημαίνει οτι τωρα μπορούμε να τρώμε μόνο γλυκά και όλα τα φαγητά που πριν απαγορεύαμε και περιορίζαμε, αλλά να ακούμε το σώμα μας και όταν έχουμε όρεξη να τα φάμε, να τα απολαύσουμε.
- Διώξε την αστυνομία του φαγητού
Η αστυνομία του φαγητού είναι οι αρνητικές σκέψεις γύρω από το φαγητό που κάνουμε όταν τρώμε κάτι “απαγορευμένο”. Δεν είμαστε “κακοί” όταν τρώμε παραπάνω ή κάποιο γλυκό, και “καλοί” όταν τρώμε λίγο ή τα “επιτρεπτά”!
- Ανακάλυψε την απόλαυση
Απολαμβάνουμε πραγματικά το φαγητό; Όταν τρώμε με ηρεμία, σε όμορφο περιβάλλον, χωρίς βιασύνη και αντιπερισπασμούς, τότε μπορούμε να απολαύσουμε το φαγητό πραγματικά, καθώς και να ακούσουμε το σώμα μας όταν επέλθει ο κορεσμός.
Απολαύστε νόστιμες & θρεπτικές συνταγές που θα βρείτε εδώ!
- Νιώσε τον κορεσμό
Για να νιώσουμε τον κορεσμό θα πρέπει να ακούσουμε το σώμα μας, πότε θα είναι άνετα χορτάτο, χωρίς να πεινάει πια, χωρίς να εχουμε παραφάει. Ενώ τρώμε, μπορούμε να κανουμε μια παύση και να αναρωτηθούμε ποιά είναι η γεύση του φαγητού, αν το απολαμβάνουμε, ποσο πεινάμε πλέον
- Αντιμετώπισε τα συναισθήματά σου με καλοσύνη
Η απαγόρευση της κατανάλωσης τροφίμων πολλές φορές οδηγεί στη συναισθηματική υπερφαγία. Η ανία, η μοναξιά, το άγχος, η στεναχώρια και άλλα συναισθήματα που νιώθουμε δεν λύνονται με το φαγητό, αλλά θα πρέπει με αγάπη προς τον εαυτό μας να βρούμε την πραγματική λύση στο πρόβλημα μας. Το συναισθημαντικό φαγητό όχι μόνο δεν θα μας λύσει το πρόβλημα, αλλά μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε χειροτερα μακροπρόθεσμα.
- Σεβάσου το σώμα σου
Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό σώμα, όπως και διαφορετικό νούμερο παπουτσιού. Η αποδοχή της διαφορετικότητας & μοναδικότητας του σώματός μας, και η απορριψη μη ρεαλιστικών προτύπων και στόχων για το σώμα μας είναι σημαντική για να το σεβαστούμε και να το φροντίσουμε.
- Κινήσου- Νιώσε τη διαφορά
Ας ξεχάσουμε την αυστηρή, στρατιωτική άσκηση. Ας εστιάσουμε στο πώς νιώθουμε όταν κινούμαστε, πόσο περισσότερη ενέργεια μας δίνει η άσκηση, αντί στο πόσες θερμίδες καίμε με την άσκηση!
- Τίμησε την υγεία σου - Απαλή διατροφή
Η επιλογή τροφίμων που μας αρέσουν, αλλά παράλληλα βοηθούν στην καλή υγεία είναι κλειδί. Δεν χρειάζεται να ακολουθούμε την “τέλεια” διατροφή για να είμαστε υγιείς, ούτε θα έχουμε αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μας απο ένα γεύμα που δεν συνάδει με τα πρότυπα της υγιεινής διατροφής! Άλλωστε, βλέπουμε τη διατροφή ως σύνολο και όχι σαν μεμονωμένα τρόφιμα. Αυτό που μετράει είναι η πρόοδος και οχι η τελειότητα.
Θα χάσω κιλά ακολουθώντας το intuitive eating;
Η διαισθητική διατροφή δεν είναι άλλη μια δίαιτα, αλλά μια στάση ζωής γύρω από το φαγητό, που δεν εστιάζει στο βάρος, αλλά στη σχέση με το φαγητό. Άτομα που τρώνε διαισθητικά μπορεί να χάσουν ή να πάρουν βάρος, ή να διατηρήσουν το βάρος τους.
Απο την άλλη, μπορεί να αποτελεί μια εναλλακτική μέθοδο που μπορεί να υποβοηθήσει στην απώλεια βάρους (3).
Τι οφέλη για την υγεία έχει η διαισθητική διατροφή;
Διάφορες μελέτες έχουν ερευνήσει τη θετική επίδραση της διαισθητικής διατροφής με την ψυχική και σωματική υγεία, με θετικά αποτελέσματα, ειδικά σε γυναίκες που έχουν ταλαιπωρηθεί για χρόνια με περιοριστικές δίαιτες.
Η διαισθητική διατροφή φαίνεται να σχετίζεται με χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος, διατήρηση του σωματικού βάρους, καλύτερη ψυχική υγεία και μειωμένο κίνδυνο για διατροφικές διαταραχές, καθώς και με πιο υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές, ενώ ενδέχεται να επιφέρει και βελτίωση καρδιομεταβολικών δεικτών, με μείωση της αρτηριακής πίεσης και της LDL χοληστερόλης (3,4,5).
Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα έχουν εστιάσει στην ικανοποίηση από το σώμα, στη σχέση με το φαγητό και στο επίπεδο διαισθητικής διατροφής, και όχι τόσο σε άλλους δείκτες υγείας. Συνεπώς, αναμένουμε περισσότερες σχετικές μελέτες στο μέλλον.
Η διαισθητική διατροφή μπορεί να εφαρμοστεί και στα παιδιά, προς βελτίωση της σχέσης τους με το φαγητό, καθώς και στη βελτίωση των διατροφικών τους συνηθειών (1).
Πηγές:
INTUITIVE EATING A Revolutionary Anti-Diet Approach
Intuitive eating: An emerging approach to eating behavior
Relationships between intuitive eating and health indicators: literature review
A weight-neutral versus weight-loss approach for health promotion in women with high BMI: A randomized-controlled trial
Τι να προτιμήσουμε για ένα θρεπτικό σνακ;
Τι να προτιμήσουμε για ένα θρεπτικό σνακ;
- Αποξηραμένα φρούτα (με ή χωρίς ξηρούς καρπούς)
- Φρουτοσαλάτα
-Μήλο κομμένο σε πολύ λεπτές φέτες, ψημμένο στο φούρνο με κανέλλα
- Μήλο κομμένο σε φέτες με φυστικοβούτυρο ή ταχίνι με μέλι
- Γιαούρτι με φρεσκοκομμένα ή παγωμένα φρούτα
- Σπιτικά popcorn αρωματισμένα με μπαχαρικά
- Ψημμένα ρεβύθια με μπαχαρικά (ψήστε στο φούρνο βρασμένα ρεβύθια, πασπαλισμένα με μπαχαρικά, πάνω σε μια λαδόκολλα)
- Μίνι ομελέτα με λαχανικά ψημμένη σε ταψάκι για cupcakes
- Ψωμί με αβοκάντο και ντομάτα
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με χούμους
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με τυρί
Διατροφικοί μύθοι: Τελικά τι ισχύει; (Μέρος ΣΤ΄)
Κάθε καλοκαίρι τα κρύα τσάγια και τα παγωτά χωρίς ζάχαρη, κάνουν την επανεμφάνισή τους. Πόσο «διαιτητικά» είναι στην πραγματικότητα αυτά τα τρόφιμα;
1. Όλο και περισσότερα κρύα τσάγια κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά, με πολλά από αυτά να διαφημίζονται ως προϊόντα «χωρίς ζάχαρη», με αποτέλεσμα να είναι πιο ελκυστικά στους καταναλωτές. Μερικές φορές όμως παρατηρούμε ότι μαζί με τη φράση «χωρίς ζάχαρη» έρχεται και η φράση «με Χ% λιγότερες θερμίδες».
Πώς γίνεται, όμως, ένα προϊόν όπως το τσάι, το οποίο σκέτο δεν έχει θερμίδες, να παρουσιάζεται ότι έχει, ακόμα και αν δεν υπάρχει προσθήκη ζάχαρης; Πολύ απλά γιατί η ζάχαρη που αναφέρεται ότι δεν προστέθηκε στο προϊόν, είναι η κρυσταλλική ζάχαρη, και όχι όλα τα ελεύθερα σάκχαρα (πχ. φρουκτόζη, μέλι, και άλλα σιρόπια). Επομένως, η εταιρεία που φτιάχνει το προϊόν αυτό, ουσιαστικά μας λέει είναι ότι δεν πρόσθεσε κρυσταλλική ζάχαρη!
Άρα τι γλυκαντικό μπήκε στο τσάι; Πολλές φορές, μιας που είναι και στη μόδα, προστίθεται στέβια, η οποία όμως δεν είναι ζάχαρη και δεν έχει θερμίδες! Συνεπώς, έχει προστεθεί κάποια άλλη ζάχαρη! Μάλιστα, σε πολλά από αυτά τα προϊόντα θα διαβάσουμε ότι περιέχονται φρουκτόζη και άλλα γλυκαντικά από φρούτα, φράση που μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι το προϊόν είναι «υγιεινό», καθώς περιέχει συστατικά που βρίσκονται στα φρούτα. Όμως, όταν παίρνουμε τη φρουκτόζη και άλλα γλυκαντικά από τα φρούτα, πλέον έχουμε μόνο ελεύθερα σάκχαρα, χωρίς άλλα θρεπτικά συστατικά! Δηλαδή, η εταιρεία έβγαλε από το προϊόν την κρυσταλλική ζάχαρη και έβαλε μέσα μια άλλη ζάχαρη! Απλώς, λόγω του ότι η φρουκτόζη είναι πιο γλυκιά, μπαίνει μικρότερη ποσότητα, εξ ου και οι λιγότερες θερμίδες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το νέο προϊόν είναι πολύ πιο υγιεινό από το παλιό! Μάλιστα, η φρουκτόζη (σε μορφή ζάχαρης) σε μεγάλη ποσότητα, έχει αρνητική επίδραση στην υγεία μας, και πρέπει να αποφεύγεται από ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
2. Τα παγωτά «χωρίς ζάχαρη» αποτελούν ελκυστική επιλογή από άτομα που θέλουν να προσέξουν το βάρος τους. Και πάλι, όμως, δεν είναι όλα τα παγωτά που διαφημίζονται ως «παγωτά χωρίς ζάχαρη», όντως χωρίς ζάχαρη. Πολλές φορές τα παγωτά αυτά δεν περιέχουν κρυσταλλική ζάχαρη, αλλά σιρόπια (πχ. σιρόπι καλαμποκιού). Μάλιστα, ψάχνοντας στο διαδίκτυο βρήκα ένα παγωτό «χωρίς ζάχαρη», όπου το δεύτερο συστατικό ήταν χυμός φρούτων και το τρίτο ήταν σιρόπι καλαμποκιού. Το γεγονός ότι βρίσκονταν στην αρχή της λίστας με τα συστατικά, σημαίνει ότι βρισκόντουσαν και σε μεγάλη ποσότητα, καθώς τα συστατικά μπαίνουν με σειρά μεγαλύτερης προς μικρότερη ποσότητα στη συνταγή! Παρομοίως, πολλές συνταγές για παγωτό -αλλά και για άλλα γλυκά- στο διαδίκτυο αν και λένε ότι δεν έχουν ζάχαρη, περιέχουν άλλα ελεύθερα σάκχαρα, όπως μέλι ή σιρόπια!
Η ζάχαρη, δηλαδή όλα τα ελεύθερα σάκχαρα, είτε ως κρυσταλλική ζάχαρη, είτε ως μέλι, σιρόπια και φυσικά γλυκαντικά από φρούτα, αναγνωρίζεται το ίδιο για τον οργανισμό μας! Είναι σημαντικό να διαβάζουμε τις ετικέτες στο πίσω μέρος της συσκευασίας, έτσι ώστε να γνωρίζουμε τα συστατικά που περιέχονται στο προϊόν και να είμαστε σίγουροι ότι το προϊόν που μας διαφημίζουνε και που διαλέξαμε είναι όντως χωρίς ζάχαρη, καθώς και να υπολογίσουμε την ποσότητα ζάχαρης που καταναλώνουμε!
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 27-31 Αυγούστου 2018
1. Πριν λίγες μέρες ακούσα και πάλι (δυστυχώς από επαγγελματία υγείας) τον διαδεδομένο μύθο ότι η ζάχαρη "ταΐζει" τον καρκίνο.
Πέρα από το γεγονός ότι είναι μύθος, ο οποίος καταρρίπτεται άμεσα αν σκεφτούμε τη φυσιολογία και βιοχημεία του σώματός μας, ας σκεφτούμε τους ασθενείς και τη σημασία της κατάστασης θρέψης σε αυτή την ομάδα ασθενών.
Η κατάσταση θρέψης των ασθενών με καρκίνο είναι πολύ σημαντική. Ένα μεγάλο μέρος των ασθενών βρίσκονται ήδη σε υποθρεψία κατά τη διάγνωση, ενώ αρκετοί καταλήγουν λόγω της καρκινικής καχεξίας. Μάλιστα, η υποθρεψία μπορεί να επιρρεάσει την πρόγνωση των ασθενών και την εξέλιξη της ασθένειας.
Η απώλεια βάρους σχετίζεται με δυσχερή πρόγνωση, χαμηλή ποιότητα ζωής, χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, αυξημένες παρενέργειες της θεραπείας και χαμηλότερη απόκριση στην αντικαρκινική θεραπεία. Η απώλεια βάρους κατά τη διάγνωση έχει συσχετιστεί με μικρότερο χρόνο επιβίωσης, ενώ αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα.
Οι ασθενείς είτε λόγω της νόσου, είτε λόγω της θεραπείας έχουν χαμηλή όρεξη και πρόωρο κορεσμό, με αποτέλεσμα να μην τρωνε επαρκώς. Επομένως, εαν ο ασθενής θέλει να φάει γλυκό, ας μην του το στερήσουμε!!!
Ας σεβαστούμε τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και την επιστήμη και ας μη διαδίδουμε μύθους, που ενδέχεται να επιρρεάσουν αρνητικά τον ασθενή.
Βιβλιογραφία:
Mantzorou M, Koutelidakis A, Theocharis S, Giaginis C. Clinical Value of Nutritional Status in Cancer: What is its Impact and how it Affects Disease Progression and Prognosis? Nutrition and cancer. 2017;69(8):1151-76. doi: 10.1080/01635581.2017.1367947
2. Τα παιδιά ακολουθούν το παράδειγμα των γονέων!
Μια νέα μελέτη έδειξε ότι παιδιά των οποίων οι μητέρες που ακολουθούσαν υγιεινό τρόπο ζωής (υγιεινή διατροφή, τακτική άσκηση, υγιές σωματικό βάρος, μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, αποφυγή καπνίσματος) έχουν 75% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν παχυσαρκία!!!
Όταν και τα παιδιά και οι μητέρες ακολουθούν αυτές τις υγιεινές συνήθειες ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας μειώνεται κατά 82%!
3. Ξεκινήσαμε δίαιτα!
Μήπως όμως σαμποτάρουμε την προσπάθειά μας, χωρίς να το θέλουμε;
Διαβάστε μερικούς τρόπους με τους οποίους άθελα γινόμαστε σαμποτέρ του εαυτού μας!
4. Με το πέρας του καλοκαιριού ξεκινάμε και πάλι δίαιτα.
Αυτή την εποχή επανέρχονται στο προσκήνιο διάφορες ανορθόδοξες και δυνητικά επικίνδυνες δίαιτες που υπόσχονται άμεση και ανώδυνη απώλεια βάρους.
Πέρα από το γεγονός ότι μόνο ανώδυνη δεν θα είναι η απώλεια βάρους, το βάρος επανέρχεται και πάλι, μαζί με τους φίλους του, τα επιπλέον κιλά!
Πώς θα ξεχωρίσουμε μια πράδοξη δίαιτα; Δείτε την απάντηση στα επόμενα άρθρα:
Πώς ξεχωρίζουμε μια παράδοξη δίαιτα; Διαβαστε το Μέρος Α' και Β'
5. Ζάχαρη, μέλι ή γλυκαντικό; Τι είναι προτιμότερο για την υγεία και το βάρος μας;
Η υπερκατανάλωση ελευθέρων σακχάρων είναι γεγονός. Η χρήση των γλυκαντικών είναι ένας τρόπος μείωσης της προσλαμβανόμενης ζάχαρης, αρκεί να γίνεται σωστά!
Διαβάστε περισσότερα εδώ!