Πρωινό: Είναι τελικά το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;
Πρωινό: Είναι τελικά το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;
Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας, μετά από ολονύκτια νηστεία. Είναι, για το σώμα, ένα γεύμα που θα δώσει ενέργεια, αλλά και θρεπτικά συστατικά για τις πρώτες ώρες της ημέρας μας, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά και τους εφήβους, αλλά και για όσους έχουν έντονη ημέρα ή δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση θρέψης.
Η κατανάλωση πρωινού έχει ιδιαίτερα ευεργετική επίδραση στην νοητική λειτουργία των παιδιών και ειδικά στην μνήμη, ενώ σχετίζεται και με χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος. Ορισμένες μελέτες δεν βρίσκουν να υπάρχει σύνδεση μεταξύ αποφυγής πρωινού και υπερφαγίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, όμως ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας και μετά-αναλύσεις αναδεικνύουν ότι η τακτική της παράλειψης του πρωινού σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά και χειρότερους καρδιομεταβολικούς δείκτες (λιπίδια, αρτηριακή πίεση, αντίσταση στην ινσουλίνη και μεταβολικό σύνδρομο) σε παιδιά και εφήβους.
Στους ενήλικες, η κατανάλωση ποιοτικού πρωινού με σύνθετους υδατάνθρακες, φρούτα και γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά συμβάλει σε καλύτερες τιμές καρδιομεταβολικών δεικτών και βάρους. Χαμηλής ποιότητας δεδομένα από μια μετά-ανάλυση δεν δείχνουν διαφορά στην απώλεια βάρους σε άτομα που τρώνε και που παραλείπουν το πρωινό. Δηλαδή, όσον αφορά την απώλεια βάρους, η κατανάλωση ή μη του πρωινού δεν φαίνεται να διευκολύνει ή να δυσχαιρένει την προσπάθεια, ενώ πιο πρόσφατη μετά-ανάλυση δείχνει διαφορά μόλις μισού κιλού στην απώλεια βάρους με την παράλειψη του πρωινού, χωρίς όμως διαφορά στο σωματικό λίπος, αλλά με αύξηση της LDL “κακής” χοληστερόλης.
Ένα ακόμη βασικό στοιχείο στην επίδραση του πρωινού στην υγεία είναι η συσχέτιση μεταξύ κατανάλωσης πρωινού και ψυχικής υγείας, όπου μια πρόσφατη μετα-ανάλυση ανέδειξε οτι η παράλειψη πρωινού σχετίζεται με την κατάθλιψη και το στρες σε όλες τις ηλικίες, και με το άγχος στην εφηβεία.
Φυσικά, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ποιότητα του πρωινού αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την επίδραση του στο βάρος και την υγεία. Ένα πρωινό πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και “καλά" λιπαρά, συμβάλει στα επίπεδα ενέργειας και στο αίσθημα κορεσμού, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ζωτικά θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την υγεία.
Συνολικά, ενώ το πρωινό μπορεί να είναι ένα σημαντικό γεύμα της ημέρας, για όλες τις ηλιακές ομάδες, δεν είναι απαραίτητα το "πιο σημαντικό" γεύμα για όλους. Η σημασία του μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το άτομο, τις διατροφικές ανάγκες, την κατάσταση της υγείας του και την κατάσταση της θρέψης του, και τον τρόπο ζωής του.
Πηγές:
- Monzani, A.; Ricotti, R.; Caputo, M.; Solito, A.; Archero, F.; Bellone, S.; Prodam, F. A Systematic Review of the Association of Skipping Breakfast with Weight and Cardiometabolic Risk Factors in Children and Adolescents. What Should We Better Investigate in the Future? Nutrients 2019, 11, 387. https://doi.org/10.3390/nu11020387
- Szajewska H, Ruszczynski M. Systematic review demonstrating that breakfast consumption influences body weight outcomes in children and adolescents in Europe. Crit Rev Food Sci Nutr. 2010 Feb;50(2):113-9. doi: 10.1080/10408390903467514. PMID: 20112153.
- Poorolajal J, Sahraei F, Mohamdadi Y, Doosti-Irani A, Moradi L. Behavioral factors influencing childhood obesity: a systematic review and meta-analysis. Obes Res Clin Pract. 2020 Mar-Apr;14(2):109-118. doi: 10.1016/j.orcp.2020.03.002. Epub 2020 Mar 19. PMID: 32199860.
- Timlin MT, Pereira MA. Breakfast frequency and quality in the etiology of adult obesity and chronic diseases. Nutr Rev. 2007 Jun;65(6 Pt 1):268-81. doi: 10.1301/nr.2007.jun.268-281. PMID: 17605303.
- Sievert K, Hussain SM, Page MJ, et al. Effect of breakfast on weight and energy intake: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2019;364:l42. Published 2019 Jan 30. doi:10.1136/bmj.l42
- Bonnet JP, Cardel MI, Cellini J, Hu FB, Guasch-Ferré M. Breakfast Skipping, Body Composition, and Cardiometabolic Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Trials. Obesity (Silver Spring). 2020 Jun;28(6):1098-1109. doi: 10.1002/oby.22791. Epub 2020 Apr 18. PMID: 32304359; PMCID: PMC7304383.
- Zahedi H, Djalalinia S, Sadeghi O, Zare Garizi F, Asayesh H, Payab M, Zarei M, Qorbani M. Breakfast consumption and mental health: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Nutr Neurosci. 2022 Jun;25(6):1250-1264. doi: 10.1080/1028415X.2020.1853411. Epub 2020 Dec 14. PMID: 33314992.
Σπιτικό κουλούρι Θεσ/νίκης: πολύσπορο και ολικής άλεσης
Τι θα χρειαστείτε:
Για 2-4 μερίδες
1/2 κιλό αλεύρι ολικής άλεσης
9 γρ ξηρή μαγιά
250 γρ σουσάμι, ηλιόσπορους, μαυροσούσαμο, λιναρόσπορο
50 γρ ελαιόλαδο
1/2 κ.γ. ταχίνι ολικής άλεσης
1/2 κ.γ. αλάτι
1/2 κ.γ. ζάχαρη
1 κούπα χλιαρό νερό
Εκτέλεση:
1. Ανακατέψτε σε ενα μπωλ το αλεύρι, το αλάτι, τη μαγιά, τη ζάχαρη, το ταχίνι, το λάδι και το νερό
2. ζυμώστε για 15 λεπτά μέχρι να γίνει σφιχτό το μίγμα
3. Χωρίστε τη ζύμη σε 10 κομμάτια, σε σχήμα κορδονιού μήκους 30 εκατοστών
4. Τυλίξτε σαν κουλούρια
5. Βουτήξτε τα σε νερό και στη συνέχεια μέσα στους σπόρους
6.Προθερμάνετε το φούρνο στους 200 βαθμούς. Αφήστε τα κουλούρια σε ένα ταψί με λαδόκολα για 20 λεπτά να φουσκώσουν.
7. Ψήστε στους 180 βαθμούς για περίπου 20 λεπτά, να πάρουν χρώμα.
Η συνταγή προέρχεται από το φυλλάδιο της Novo Nordisk με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 2015, με τίτλο "Η αξία του πρωινού"
Μπάρες με σπιρουλίνα, κακάο & ξύσμα πορτοκαλιού
Μπάρες με σπιρουλίνα, σοκολάτα & ξύσμα πορτοκαλιού
Η σπιρουλίνα είναι ένα είδος κυανοβακτηρίου, με ιδιαίτερη θρεπτική αξία, και χρήση ως συμπλήρωμα διατροφής. Μπορεί να προστεθεί σε πολλές συνταγές, είτε για πιο έντονο πράσινο χρώμα, είτε για αύξηση της περιεκτικότητας του γεύματος σε θρεπτικά συστατικά.
Θα χρειαστείτε για 8 μπάρες:
- 150 γρ ξηρούς καρπούς της επιλογής σας (εδώ: αμύγδαλα & καρύδια)
- 120 γρ χουρμάδες
- 3 κ.σ. κακάο
- 3 κ.σ. βρώμη αλεσμένη
- Ξύσμα από 1 πορτοκάλι
- 1 βανιλίνη
- 1 1/2 κ.σ. σπιρουλίνα
- 2 κ.σ. cacao nibs (προαιρετικά)
Εκτέλεση:
- Βάλτε τους χουρμάδες στο blender για να γίνουν πάστα
- Στο blender αναμείξτε τους ξηρούς καρπούς μέχρι να γίνουν πολύ μικρά κομμάτια (όχι σκόνη).
- Ρίξτε στο μπλέντερ όλα τα υλικά
- Απλώστε το μίγμα σε ένα μικρό ταψάκι με αντικολλητικό χαρτί και πιέστε το μίγμα
- Αφήστε τις μπάρες να σταθούν για 20 λεπτά στην κατάψυξη και μετά κόψτε σε 8 κομμάτια.
- Διατηρούνται στην κατάψυξη και στο ψυγείο σε αεροστεγές τάπερ.
Μύθοι για τη Διαιτολογία και τους Διαιτολόγους: Οι διαιτολόγοι δεν συστήνουν την τάδε δίαιτα, γιατί οι πελάτες θα χάσουν βάρους και θα μείνουν χωρίς δουλειά.
Παράδοξες δίαιτες υπάρχουν πολλές εδώ και δεκαετίες. Ένα μεγάλο μέρος των διαιτωμένων που επισκέπτονται τους διαιτολόγους-διατροφολόγους έχουν προσπαθήσει να χάσουν βάρος στο παρελθόν με παράδοξους τρόπους (πχ. Δίαιτα Dukan, Atkins, αποτοξινώσεις κ.α.). Κάθε νέα διατροφική μόδα αποκτά ακολούθους που παθιάζονται με τους ισχυρισμούς και τα -παροδικά- αποτελέσματα.
Ακολουθώντας μια παράδοξη δίαιτα, κατά πάσα πιθανότητα ο διαιτώμενος θα χάσει βάρος, καθώς μέσω των κανόνων ή του γενικού προγράμματος διατροφής θα βρίσκεται σε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας. Όμως, μετά την απώλεια βάρους έρχεται η επαναπρόσληψη, ενώ είναι αυξημένος ο κίνδυνος για διατροφικές ελλείψεις, απώλεια μυικής μάζας και υγρών και αίσθημα κόπωσης, μεταξύ άλλων! Για να έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα μια προσπάθεια απώλειας βάρους θα πρέπει να υπάρχει αλλαγή/βελτίωση του τρόπου ζωής, ενώ απαραίτητη είναι η συμβουλευτική, η επίλυση προβλήματων, και ενημέρωση για μύθους και την παραπληροφόρηση γύρω από τη διατροφή.
Με την επαναπρόσληψη του βάρους ύστερα από τέτοιες δίαιτες έρχεται και το αίσθημα απογοήτευσης και η χαμηλή αίσθηση αυτοαποτελεσματικότητας. Παράλληλα, η ενασχόληση με δίαιτες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διαταραγμένη σχέση με το φαγητό και διατροφικές διαταραχές.
Επιπλέον, πλεον οι διάφορες παράδοξες δίαιτες, εκτός από υποσχέσεις για απώλεια βάρους, ισχυρίζονται και καλύτερη υγεία και ευεξία. Όμως, το αντίθετο συμβαίνει! Οι ακόλουθοι των διαιτών μπορεί να οδηγηθούν σε διατροφικές διαταραχές, όπως η ορθορεξία όπου τα άτομα έχουν εμμονή να καταναλώνουν μόνο τα τρόφιμα που θεωρούν υγιεινά και εμμονή να αποφεύγουν τα τρόφιμα που θεωρούν ανθυγιεινά. Μάλιστα, αποφεύγοντας ολόκληρες ομάδες τροφίμων αυξάνεται κατά πολύ ο κίνδυνος για διατροφικές ελλείψεις, παράλληλα με την αύξηση του κινδύνου για χρόνιες νόσους.
Συνεπώς, όχι μόνο δεν μειώνεται το φόρτο εργασίας του διαιτολόγου-διατροφολόγου όταν τα άτομα καταφεύγουν στη νέα μόδα παράδοξης δίαιτας, αλλά αντιθέτως εν τέλει έχουν αυξημένη δουλειά, ενώ και οι γιατροί θα έχουν να θεραπεύσουν περισσότερους ασθενείς!
Ο ρόλος του διαιτολόγου-διατροφολόγου αναφορικά με την απώλεια βάρους, τη βελτίωση των διατροφικων συνηθειών και την πρόληψη χρόνιων νόσων δεν είναι να δώσει το χαρτί με ένα πρόγραμμα διατροφής, αλλά να συβουλεύσει, να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει τον διατώμενο προς βελτίωση του τρόπου διατροφής του. Το χαρτί, λοιπόν, με τη δίαιτα, όπως και κάθε άλλη δίαιτα που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι ένα μικρό μέρος της διατροφικής παρέμβασης.
Τέλος, καθώς οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι δεν είναι αδυνατιστές, ακόμη και αν σταματούσαν όλοι οι διαιτώμενοι τις συνεδρίες με διαιτολόγους δεν θα χάναμε τη δουλειά μας!